«Πώς ήθελα να είχα και 1 και 2 και 3 και 4 παιδιά» τραγουδούσε η Μελίνα στα 1960, μα από τότε έχουν αλλάξει πολλά. Ανάμεσά τους, η επιθυμία των Ελληνίδων να γίνουν μητέρες. Ήταν άραγε επιθυμία, ανάγκη ή η αυτονόητη υποχρέωση που διδάχτηκαν να έχουν ως γυναίκες; Ό,τι κι αν ισχύει, πιθανότατα όλα, μεγάλο μέρος των Ελληνίδων έχουν αποδεσμευτεί από αυτό το αίσθημα σε αξιόλογο σημείο.

Η Ελληνική Στατιστική  Αρχή ανακοίνωσε τα στατιστικά στοιχεία που αποτυπώνουν την εξέλιξη των δημογραφικών μεγεθών στην Ελλάδα του 2017. Στην Ελλάδα της όψιμης κρίσης. Πηγή των στοιχείων είναι τα Ληξιαρχεία όλων των Δήμων στα οποία καταγράφονται και δηλώνονται οι γεννήσεις, οι θανάτοι, οι γάμοι και τα σύμφωνα συμβίωσης.

Αναφορικά με τις γεννήσεις, το 2017 ανήλθαν σε 88.553 (45.686 αγόρια και 42.867 κορίτσια) καταγράφοντας μείωση κατά 4,7% σε σχέση με το 2016 (92.898). Ουσιαστικά πρόκειται για το χαμηλότερο καταγεγραμμένο ποσοστό γεννήσεων στη σύγχρονη Ελλάδα. Στις στατιστικές των τελευταίων ετών οι 90.000 ήταν το όριο, το οποίο πλέον είναι απλά ένας αριθμός. Κι επειδή μόνο με τη σύγκριση καταλαβαίνουμε τη διαφορά, έχε στο νου σου πως το 1932 οι γεννήσεις στην Ελλάδα ήταν 185.523 και οι θάνατοι 117.593. Το 2017 οι γεννήσεις έφτασαν τις 88.553 και οι θάνατοι στους 124.501, σημειώνοντας αύξηση 4,8%.

Τουτέστιν, πεθαίνουμε περισσότερο απ’ όσο γεννιόμαστε

Από γεωγραφικής πλευράς τα πιο πολλά παιδιά γεννιούνται στην Αττική (32.968), την Κρήτη (6.251) και τη Θεσσαλία (5.498). Όσο για την επικρατέστερη ηλικία της Ελληνίδας που αποκτά το πρώτο της παιδί, αυτή είναι η πενταετία 30-34 ετών (31.236). Στη συγκεκριμένη λίστα αίσθηση προκαλεί πως 2.354 κορίτσια κάτω των 19 και 75 κάτω των 15 ετών απέκτησαν παιδί. Σαράντα χρόνια πριν, τα αντίστοιχα νούμερα ήταν 16.695 και 143, γεγονός που επιβεβαιώνει για ακόμα μια φορά πως η μητρότητα αποτελεί πλέον μια απόλυτα συνειδητή επιλογή που έρχεται μέσα από τη διαδικασία της ωριμότητας κι όχι ως κάτι που «πρέπει» να γίνει σύμφωνα με την by default θεωρία του «αυτός είναι ο προορισμός της γυναίκας».

Όσο για τη μεγαλύτερη ποσοτική διαφορά, αυτή εντοπίζεται στις γυναίκες 25-29 για τις δεκαετίες 2007-2017. Δέκα χρόνια πριν, 33.216 γυναίκες έγιναν μητέρες σ’ αυτές τις ηλικίες. Ο αριθμός έπεσε αισθητά στο 19.106 το 2017. Κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί και το 1997, σε σχέση με το 2007 για τις γυναίκες 20-24. Ουσιαστικά η έρευνα σ’ αυτό το σημείο αποκρυσταλλώνει εκείνο που βλέπεις παντού γύρω σου. Οι νεαρές μαμάδες γύρω στα 25 είναι ελάχιστες, ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας.

Κάθε χρόνο και λιγότερες γεννήσεις, λοιπόν. Ελαφρώς περισσότερα τα αγόρια και μία μικρή αύξηση στα βρέφη που γεννήθηκαν νεκρά- 363 το 2017 έναντι 339 και 312 για τις χρονολογίες 2016 και 2015 αντίστοιχα.

Γάμοι αλα Ελληνικά

Ένα ακόμα τοπίο που αλλάζει τα τελευταία χρόνια, είναι αυτό του γάμου στην Ελλάδα. Το 2012 ήταν η πρώτη χρονιά που ο γάμος ενώπιον Θεού κι ανθρώπων έχασε την πρωτοκαθεδρία του από το γάμο στο δημαρχείο. Το 2017 πραγματοποιήθηκαν 50.138 γάμοι, εκ των οποίων 24.975 ήταν θρησκευτικοί και 25.163 πολιτικοί. Από το 1991 έως το 2017 ο θεσμός του πολιτικού γάμου έχει εκτοξευτεί, από το 8,9% στο 45,7%. Την ίδια χρονική περίοδο, οι θρησκευτικοί υποχώρησαν από το 91,1% στο 45,4%, με την πίτα να συμπληρώνει το σύμφωνο συμβίωσης κατά 8,9%. Από το 2009 τα σύμφωνα έχουν σημειώσει αύξηση κατά 50,2%. Μεταξύ των καταγεγραμμένων συμφώνων για το 2017, περιλαμβάνονται 94 μεταξύ ανδρών και 40 μεταξύ γυναικών.

Η πλειοψηφία των γυναικών παντρεύεται από τα 25 έως και τα 34, με το γκρουπ 25-29 να έχει ένα ελάχιστο προβάδισμα σε σχέση με το 30-34. Όσο για τους άντρες το 30-34 (16.429) συνθέτει το σύνηθες ηλικιακό γκρουπ που βάζει βέρα. Ελαφρώς λιγότεροι παντρεύονται στα 35-39 (10.479). Κι ανάμεσα στα δεδομένα, μια άβολη εως και ανησυχητική διαπίστωση: Στην Ελλάδα του 2017, 176 αγόρια και 720 κορίτσια ηλικίας 15-19 ετών παντρεύτηκαν. Τα 7 κορίτσια δεν είχαν κλείσει ούτε τα 15 τους χρόνια.

Με εξαιρέσεις όπως το τελευταίο δεδομένο ή εκείνο της βρεφικής θνησιμότητας, για τα οποία δεν μπορείς να αισθανθείς τίποτα άλλο παρά βαθύ προβληματισμό και δυσφορία, για όλα τα υπόλοιπα, το συναίσθημα είναι ανάμεικτο. Γιατί δεν μπορείς να εκλάβεις ως προϊόν χειραφέτησης το γεγονός πως όλο και περισσότερες γυναίκες δεν εντυπωσιάζονται από το θαύμα της μητρότητας, πως όλο και περισσότερα ζευγάρια δεν παντρεύονται για να κάνουν παιδί. Όταν το κράτος πρόνοιας στηρίζει ελάχιστα τη νέα μητέρα, όταν η μητρότητα παρουσιάζεται πλέον (γιατί είναι) μια κατάσταση γεμάτη εμπόδια και απαιτήσεις που δύσκολα συνδυάζεται με τους υπόλοιπους απαιτητικούς ρόλους της γυναίκας, όταν ο εργοδότης θεωρεί πως η νέα μητέρα είναι λάθος επιλογή για την κάλυψη μιας απαιτητικής θέσης, όταν βάζουμε μπροστά το στυγνό ρεαλισμό ή απλά το φόβο που θέλει το μεγάλωμα ενός παιδιού να απαιτεί στην πράξη χρόνο και χρήμα, τα οποία θεωρούμε ότι δεν υπάρχουν ή ακόμα χειρότερα, κάποτε υπήρξαν και ευελπιστούμε να ξαναϋπάρξουν αλλά μέχρι τότε υπομονή, τότε το γεγονός ότι η Ελληνίδα σκέφτεται διπλά και τριπλά να κάνει ένα παιδί και ακόμα περισσότερο τρία και τέσσερα, την καθιστά λογικά σκεπτόμενη. Αλλά δεν είναι μόνο αυτά, όταν η απόκτηση ενός παιδιού απογυμνώνεται συναισθηματικά από εμάς τις ίδιες με σκέψεις όπως «θα χαλάσω το σώμα μου και τι θα απογίνω». Υπάρχουν κι αυτά, τα ξέρεις.

Η κρίση μας έκανε πιο διστακτικούς και τα χρόνια πριν από αυτή πιο κακομαθημένους. Η μη απόκτηση ενός παιδιού δεν απορρέει μόνο από γυναικεία επιλογή, αν ήταν μόνο αυτό, θα συζητούσαμε σε μία μόνο βάση. Έτσι κι αλλιώς, κανένας φεμινισμός δεν υπαγορεύει στη γυναίκα να μην γίνεται μάνα εφόσον το επιθυμεί. Αλλά εδώ προφανώς το ζήτημα είναι πολυεπίπεδο, περίπλοκο και βαθιά κοινωνικό για να εξαντληθεί σε μονοδιάστατες αναλύσεις.

πηγή