Νέμο: Εξετάζοντας μια ταινία κινούμενων σχεδίων από ψυχολογική σκοπιά

Είναι ευρέως διαδεδομένο πως η πολυαγαπημένη ταινία κινουμένων σχεδίων Νέμο είναι μια ταινία για μικρούς και μεγάλους και είναι ιδιαίτερα διδακτική κυρίως για τους γονείς και την υπερπροστατευτικότητά απέναντι στα παιδιά τους. Είναι γεγονός ότι οι δημιουργοί της ταινίας κατάφεραν να απεικονίσουν ανάγλυφα τη στάση πολλών γονέων, από το πόσο αυστηροί είναι μέχρι πόσο προστατευτικοί μπορούν να γίνουν. Πρόκειται για μια ταινία που περιλαμβάνει πληθώρα ψυχολογικών χαρακτηριστικών ή ακόμα και διαταραχών.

Ο Μάρλιν και ο γιος του, ο Νέμο, αποχωρίζονται όταν το Νέμο τον παίρνουν κάποιοι δύτες. Ο Μάρλιν ξεκινάει να βρει το γιο του, ο οποίος βρίσκεται σε ένα ενυδρείο στο γραφείο ενός οδοντίατρου στην Αυστραλία. Ενώ ψάχνει το Νέμο, ο Μάρλιν συνοδεύεται από τη νέα του φίλη, τη Ντόρη, η οποία πάσχει από αμνησία. Στο ταξίδι τους συναντάνε καρχαρίες, τσούχτρες, θαλάσσιες χελώνες και φάλαινες. Στο μεταξύ ο Νέμο, έχει κάνει νέους φίλους στο ενυδρείο και προσπαθούν να τον βοηθήσουν να επιστρέψει στον ωκεανό.

Το πρώτο ψυχολογικό στοιχείο το συναντάμε στον Μάρλιν, ο οποίος βιώνει το θάνατο της συζύγου του, της Κοραλένιας και υποφέρει από Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες. Για αυτό το λόγο ανησυχεί συνεχώς για την ασφάλεια του Νέμο και είναι διστακτικός στο να τον αφήσει να πάει σχολείο. Μάλιστα όταν μαθαίνει πως με τη σχολική τάξη ο Νέμο θα κατευθυνόταν προς την ανοιχτή θάλασσα, τρέχει πανικόβλητος να τον βρει μην τυχόν πάθει τίποτα. Ο Μάρλιν πάσχει επίσης από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, κατά την οποία τα άτομα έχουν επαναλαμβανόμενες σκέψεις και εμμονές με αντικείμενα και διάφορα γεγονότα στην καθημερινή τους ζωή, γεγονός που τους καθιστά δυσλειτουργικούς. Ο Μάρλιν ελέγχει τρεις φορές το περιβάλλον γύρω του πριν βγει από το σπίτι του.

Επίσης, ο Μάρλιν, σε συνδυασμό με τη διαταραχή μετατραυματικού στρες και την υπερπροστατευτικότητά του, είναι αυταρχικός τύπος γονέα. Οι γονείς αυτοί έχουν απαιτήσεις από τα παιδιά τους και είναι πολύ αυστηροί, ενώ δεν δέχονται εύκολα διαπραγματεύσεις. Αυτό διαφαίνεται τη στιγμή που ο Μάρλιν απαιτεί από το Νέμο να γυρίσει αμέσως πίσω και να φύγει από την ανοιχτή θάλασσα, ενώ του τονίζει πως θα έχει μπελάδες.

Στη ταινία συναντάμε, επίσης, και το ‘φαινόμενο του θεατή’ (bystander effect) κατά το οποίο κάποιος είναι λιγότερο πιθανό να βοηθήσει κάποιον, διότι υπάρχουν κι άλλα άτομα τριγύρω που θα μπορούσαν να βοηθήσουν και αυτά. Όταν ο Μάρλιν ζητά βοήθεια από τα άλλα ψάρια να τον βοηθήσουν να βρει τη βάρκα δεν παίρνει καμιά απάντηση, παρά μόνο από τη Ντόρι, όταν κατά λάθος τη διαχωρίζει από το πλήθος, και δέχεται χαρούμενη να τον βοηθήσει. Στη ταινία λαμβάνει χώρα και το λεγόμενο Group Therapy. Στη συνάντηση με τους καρχαρίες ο καθένας ομολογεί πότε έφαγε τελευταία ψάρι και οι υπόλοιποι ακούνε και προσφέρουν συμβουλές ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του να μην τρώνε ψάρια.

Τέλος συναντάμε και την ύπαρξη στερεοτύπων. Συγκεκριμένα, η Ντόρι θεωρεί πως οι άντρες έχουν πρόβλημα όταν ζητάνε οδηγίες γι’ αυτό το κάνει η ίδια, ενώ πιστεύει πως οι φάλαινες μιλάνε μόνο «φαλαινέζικα» γι’ αυτό και τις μιμείται.