Το δράμα να είσαι μικρός.

Είναι αλήθεια πως είναι πολλές οι ανάγκες του ανθρώπου.  Άλλες είναι σημαντικές και απαραίτητες, πραγματικές ανάγκες δηλαδή και άλλες είναι ονομασμένες ανάγκες χωρίς να είναι πραγματικές.  Μεγάλη η προσπάθεια όσων ασχολούνται με την αυτογνωσία να τις ξεχωρίσουν, να τις αξιολογήσουν και να τοποθετηθούν για αυτές. Μια αδιαμφισβήτητα μεγάλη  ανάγκη πάντως  που σε κάνει να συνυπάρχεις αρμονικά και ισορροπημένα με τους άλλους, είναι το να νοιώθεις πως «Ανήκεις και είσαι Σημαντικός».  Αυτό χρειάζεται να είναι το μέλημα όσων εμπλέκονται στο μεγάλωμα ενός παιδιού.

Είναι όμως μόνο αυτό; Πάντα βλέποντας τα πράγματα από την πλευρά της διαμόρφωσης του χαρακτήρα, το πράγμα γίνεται αρκετά πιο πολύπλοκο γιατί αυτή η βασική ανάγκη συνοδεύεται και από δυό-τρεις άλλες  που αν ο καθένας μας νοιώθει πως τις έχει σε ένα ποσοστό καλυμμένες, βιώνει τη ζωή του λίγο πιο αρμονικά από εκείνον που δυσκολεύεται να τις καλύψει.

Ας τις απαριθμήσουμε πολύ συνοπτικά. Είναι συνολικά τέσσερεις.

H ανάγκη της Αναγνώρισης που είναι εκείνη η αίσθηση που έχει κάποιος όταν νοιώθει πως είναι αποδεκτός και τον εκτιμούν γι’ αυτό που είναι.

Η ανάγκη της Δύναμης που είναι το να νοιώθει κάποιος πως έχει τον έλεγχο, έχει επιλογές και μπορεί να κάνει αυτό που θέλει.

Η ανάγκη της Δικαίωσης που είναι το να νοιώθεις πως αξίζεις  όσο και οι άλλοι και είναι εντάξει να είσαι όπως είσαι.

Με όλες αυτές πορευόμαστε αναζητώντας τες και είτε τις φθάνουμε ή και όχι τα καταφέρνουμε να ζούμε στερημένοι ή χορτάτοι από δαύτες.  Με την ανάγκη των Δεξιοτήτων όμως που είναι το να νοιώθει κάποιος  επαρκής και ικανός να διαχειριστεί αυτά που φέρνει η ζωή, δεν μπορούμε να ολιγωρούμε.  Είναι μια ανάγκη που αν δεν μπορούμε να την καλύψουμε στα στοιχειώδη, δεν μπορούμε να επιβιώσουμε γιατί είναι εκεί για να διευκολύνει κατ’ αρχήν τις βασικές ανάγκες επιβίωσης και να εγκαταστήσει ή όχι την ανάπτυξη και την κατάκτηση των δεξιοτήτων που χρειάζεται ο καθένας μας για να αντιμετωπίσει την καθημερινότητά του.  Να φάει, να ντυθεί, να κινηθεί, να φροντίσει την υγιεινή του και σιγά σιγά να πάει σε πιο ανεπτυγμένες και λεπτοφυείς κατακτήσεις.  Βασικές όμως όλες τους και απαραίτητες. Μια ανάγκη που άλλοτε καλύπτετε και άλλοτε όχι, σίγουρα όμως η εμπειρία της ζωής δίνει τις απαραίτητες συνθήκες για την υγιή ανάπτυξή της. Όσον αφορά τον ενήλικα που έχει έτσι κι αλλιώς την ευθύνη του εαυτού του είναι θέμα δικό του να καταφέρει να  αναπτύξει την κριτική σου σκέψη και να πορευτεί άλλοτε με επίγνωση και άλλοτε όχι προς την κατάκτησή της.  Με το μικρό παιδί όμως τι γίνεται;

Το μικρό παιδί μεγαλώνει παρατηρώντας και βιώνοντας κάθε μέρα τον αγώνα της ζωής μέσα από το δικό του πρίσμα αντίληψης και κατανόησης.  Είναι μικρό και άπειρο και είναι φυσικό να μην μπορεί και να μην ξέρει. Αν ο περίγυρος ήταν υγιής, υγιώς θα το βίωνε και τούτο.  Τώρα που δεν μπορούμε να καυχηθούμε για κάτι τέτοιο;  Τι γίνεται τώρα; Αυτό το αυταπόδεικτο το ότι επειδή είναι μικρό και δεν μπορεί και δεν ξέρει, βιώνεται δυστυχώς από το ίδιο το παιδί τις περισσότερες φορές με αίσθημα  μειονεξίας και ανεπάρκειας.  Υπάρχει ένα βασικός λόγος γι’ αυτό.  Κανείς ποτέ δεν του το λέει σαν ένα γεγονός αποδεκτό και πανανθρώπινο,  και αν του το πει, το λέει με τρόπο που ενισχύει την ανεπάρκεια και τη μειονεξία του.   Να λοιπόν μια σημαντική πλευρά επίγνωσης που διαφεύγει από τους γονείς και βιώνεται εξαιρετικά θλιβερά από τα παιδιά!

Έχουμε άραγε σκεφτεί πως ο κόσμος είναι φτιαγμένος για ενήλικες;  Έχουμε άραγε μπει στη θέση του μικρού παιδιού που δεν φτάνει, δεν μπορεί, δεν ξέρει, δεν καταλαβαίνει;  Έχουμε δει τον κόσμο από τη δική του οπτική; Έχουμε αναρωτηθεί πώς είναι να ζεις σε κόσμο γιγάντων; Συχνά όταν ρωτώ έναν γονιό γιατί νομίζει πως το παιδί του δεν συνεργάζεται για τον έναν ή τον άλλο σκοπό που είναι αναγκαίος και απαραίτητος κατά την κρίση του γονιού, δεν έχει να μου προτάξει υγιείς απαντήσεις.  Δεν αντιλαμβάνεται συχνά ο γονιός πως τούτος ή εκείνος ο στόχος κρίνεται απαραίτητος με τη δική του αντίληψη, από την δική του οπτική, μέσα από την δική του επίγνωση που πιθανότατα είναι αυτή που απαιτεί η κατάσταση όχι όμως απαραίτητα και από το παιδί.   Έχουμε αναρωτηθεί γιατί το παιδί δεν συνεργάζεται;  8 στου 10 γονείς θα πουν «γιατί δεν θέλει» και 8 στους 10 γονείς θα έχουν ερμηνεύσει λάθος την άρνηση του παιδιού τους.

Να δύο λόγοι που τις περισσότερες φορές δεν περνούν καν από το μυαλό του ενήλικα.

Τις περισσότερες φορές το παιδί δεν συνεργάζεται γατί ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕΙ. Όχι απαραίτητα δεν καταλαβαίνει την ανάγκη του να γίνει κάτι που είναι ακόμη πιο πολύπλοκο, απλά δεν καταλαβαίνει αυτό που του λέμε.  Σαν να το λες σε κάποιον που δεν γνωρίζει τη γλώσσα ένα πράμα δηλαδή!!! Δεν καταλαβαίνει και στην προσπάθειά του να προτάξει το δικό του «εγώ» αντιστέκεται και αρκετές φορές σθεναρά.   Και …. ωραία θα πει κάποιος «αφού δεν καταλαβαίνει απλά ας ακολουθήσει αυτό που του λέω».  Ναι που μόνο ίσως αυτό να έκανε αν ήξερε πως δεν καταλαβαίνει και είχε και την ικανότητα να φθάσει στο συμπέρασμα, «αφού δεν καταλαβαίνω ας κάνω αυτό που μου λέει η μαμά μου γιατί εκείνη ξέρει».    Αυτό θέλουμε να συμπεράνει το 4χρονο;  Είμαστε σοβαροί;

Κάποιες άλλες φορές όχι μόνο δεν καταλαβαίνει αλλά νοιώθει ιδιαίτερα μειονεκτικά γιατί νομίζει πως το ίδιο φταίει που  ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ! Κανείς δεν του εξηγεί πως δεν μπορεί γιατί ακόμη είναι μικρό και δεν έχει αναπτύξει κάποιες δεξιότητες και πως αναμενόμενο είναι να μην μπορεί σ’ αυτή  την ηλικία να κάνει αυτό ή εκείνο. Το παιδί βιώνει την ανεπάρκειά του ως μόνο δική του και τις περισσότερες φορές συμπεραίνει πως το φταίξιμο είναι όλο δικό του. Όχι συνειδητά βέβαια. Απογοητευμένο και ανασφαλές όμως καταλήγει στο θυμό και στην διεκδίκηση του δικού του θέλω χωρίς καμία επιθυμία να συνεργαστεί με το θέλω των μεγάλων.

Χρειάζεται να μαθητεύσουν οι γονείς.  Δεν γίνεται να αφήνουμε άλλο στην τύχη το μεγάλωμα των παιδιών μας.  Φθάνει οι μεταφορές των πεποιθήσεων από γενιά σε γενιά και η ανελέητη αυθαίρετη συμπερασματική συνειδητοποίηση πως το μεγάλωμα των παιδιών έχει να κάνει με την ασφάλεια, την τροφή, την εκπαίδευση κλπ κλπ. Είναι αναμφισβήτητα μια δύσκολη υπόθεση που τις περισσότερες φορές η τύχη και οι συνήθειες αποφασίζουν για την πορεία της.

Χρειάζεται να βοηθήσουμε το παιδί να ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ.  Για να καταλάβει χρειάζεται να διαθέσουμε χρόνο παραγωγικό για εκπαίδευση, για συνειδητοποιήσεις, για άσκηση.  Ποιος πότε και γιατί επέβαλε την άποψη πως το παιδί θα καταλάβει από μόνο του, ή επειδή του το είπαμε συμβουλευτικά και με κηρύγματα, τις περισσότερες φορές την ώρα του προβλήματος, τις περισσότερες φορές με άγχος και διάθεση επιβολής; Πόσοι γονείς κάθισαν δίπλα στο παιδί τους μπροστά σε ένα ρολόι με δείκτες να τραγουδήσουν το αγαπημένο του τραγουδάκι μετρώντας πόσες φορές το είπαν μέσα σε πέντε λεπτά και ύστερα να ειδοποιήσουν με αυτό το μέτρο μέτρησης του χρόνου; Πόσοι φώναξαν καλοπροαίρετα «Γιωργάκη σε 3 τραγουδάκια φεύγουμε ετοιμάσου»!!!  Πόσοι γονείς εξήγησαν με υπομονή και φροντίδα τι γίνεται με τις συνέπειες της αργοπορίας μας σε κάποιες περιπτώσεις, όχι την ώρα του προβλήματος αλλά την ώρα της σχόλης και της ραστώνης; Πόσοι γονείς εξήγησαν με αληθινά γεγονότα τι σημαίνει το να αργήσουν οι ίδιοι στη δουλειά τους, ή το να μην πάνε καθόλου; Όχι καταστροφολογώντας και ενοχοποιώντας (δεν θα έχουμε λεφτά να φάμε και άλλα παρόμοια) αλλά απλά και κατανοητά για ένα παιδί, ανάλογα με την ηλικία του; Να μιλήσουμε για την έννομη τάξη, τις φυσικές και λογικές συνέπειες που υπάρχουν όταν δεν κάνουμε ή όταν κάνουμε κάτι;  Όχι με συμβουλές και κηρύγματα αλλά με μια ισότιμη και κατανοητή διάθεση ενημέρωσης και πληροφόρησης.

Χρειάζεται να βοηθήσουμε το παιδί να συνειδητοποιήσει πως ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ γιατί είναι μικρό και χρειάζεται κι άλλη εκπαίδευση, κι άλλη εμπειρία, κι άλλη προσπάθεια κι άλλα λάθη, κι άλλο … κι άλλο… κι άλλο.

Ας βάλουμε στον καλύτερο τοίχο του σαλονιού μας τις γραμμούλες που δηλώνουν το ύψος του (καλύτερα να μουντζουρώσουμε λίγο τον τοίχο παρά την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας) και ας μην χάνουμε ευκαιρία να τονίζουμε πως δεν μπορεί τώρα να κάνει αυτό ή εκείνο γιατί είναι ακόμη μικρό, σε λίγο καιρό θα μπορεί όμως να κάνει εκείνο και σε ακόμη περισσότερο το άλλο και πως όταν φθάσει το δικό μας ύψος (έτσι μπορεί μόνο να αντιληφθεί το μεγάλωμα το παιδί) θα μπορεί να κάνει ίσως πολύ περισσότερα από εμάς.  Μιλάμε εδώ για τις διάφορες δεξιότητες της καθημερινότητας που απαιτούν χειρισμούς, κατάλληλο ύψος, ικανότητα ή εμπειρία όπως ας πούμε να κόψει με το ψαλίδι, να χρησιμοποιήσει με επιτυχία το μαχαίρι, να φθάσει τη βρύση, να δέσει τα κορδόνια του, να κουμπώσει τα κουμπιά του και τόσα άλλα που για μας ούτε καν συνειδητοποιούνται όταν γίνονται και είναι άθλος για ένα παιδί.   Αυτό που συνήθως κάνουμε είναι να σπεύσουμε να πάρουμε απ’ τα χέρια του αυτό που σπάει, να δείξουμε το πόσο θορυβημένοι είμαστε για την προσπάθειά του να ανεβεί στην καρέκλα φοβούμενοι πως θα πέσει, το πόσο δεν το εμπιστευόμαστε να πιάσει το μαχαίρι, με αποτέλεσμα να κάνουμε ότι μπορεί ίσως προσπαθώντας επιβεβαιώνοντας την υπόθεσή του πως είναι μικρό και ανήμπορο, νομίζοντας πως αντιλαμβάνεται πως είναι θέμα χρόνου να το κατακτήσει.  Αλλοίμονο όμως εκείνο αντιλαμβάνεται πως ΜΟΝΟ εκείνο δεν μπορεί, ΜΟΝΟ εκείνο φταίει και στον αγώνα του να υπεραναπληρώσει το κενό που του δημιουργεί αυτή η συνθήκη σπεύδει να αποδείξει πως ΜΠΟΡΕΙ και ή σπάει τα μούτρα του ή θυμώνει και αντιπαρατίθεται με όλες εκείνες τις απείρου κάλους σκηνές των παιδιών που ωρύονται, χτυπιούνται και σέρνονται στα πατώματα μπροστά τα μάτια των απογοητευμένων αλλά ταυτόχρονα θυμωμένων γονιών.

Σε άλλο άρθρο θα συνεχίσουμε με μια ακόμη σημαντική λεπτομέρεια για το μεγάλωμα του παιδιού που είναι τα λανθασμένα συμπεράσματα του παιδιού. Μαζί με όλα τα παραπάνω και λόγω έλλειψης αρκετών στοιχείων το παιδί ΣΥΜΠΕΡΑΙΝΕΙ μεν ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΑ δε … Άντε και σε καλή μεριά οι συνειδητοποιήσεις…..

Ερατώ Χατζημιχαλάκη – Οικογενειακή Σύμβουλος

πηγή www.allazo.gr