• Φλώρα Κασσαβέτη, Αρχισυντάκτρια Thrive Global Greece

Γονείς που ασχολούνται σε βαθμό υπερβολής με τα παιδιά τους. Αυτό είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς, ο επιστημονικός όρος του overparenting. Mία «παρενέργεια» που αφορά στους γονείς των τελευταίων γενεών, που αποκτώντας από επιλογή ένα ή δύο παιδιά διαθέτουν περισσότερο χρόνο και χρήμα για αυτά, έχοντας όμως ταυτόχρονα και πιο αυξημένες προσδοκίες. Με παιδιάτρους, ψυχολόγους, διατροφολόγους, προπονητές και παιδαγωγούς στο πλευρό τους ανάγουν την ανατροφή των παιδιών σε επιστήμη και ιερή αποστολή, καταλήγοντας όμως σε υπερβολές, που τελικά σαμποτάρουν την οικογενειακή ευτυχία.

Η υπερπροσπάθεια, εξάλλου, το να τα δίνουμε όλα – χρόνο, χρήμα και ενέργεια – για τα παιδιά, οργανώνοντας βάση αυστηρού πλάνου κάθε πτυχή της ζωής τους, φαίνεται πως δεν έχει πάντα καλά αποτελέσματα. Η ιστορία έχει αποδείξει ότι πολλές φορές αφήνει πίσω παιδιά με αίσθημα ανικανοποίητου και γονείς εξαντλημένους στον καναπέ με πονοκέφαλο.

Με λίγα λόγια η ιστορία της ζωής μου. Γιατί ναι, υπήρξα κι εγώ οπαδός του overparenting. Ακολουθώντας πιστά το μοντέλο ζωής των αυξημένων προσδοκιών, ήθελα κι εγώ για την κόρη μου το καλύτερο. Την τέλεια άρθρωση μαζί με τα τέλεια δόντια. Ονειρεμένο παιδικό δωμάτιο και ρούχα συνδυασμένα με στυλιστική μαεστρία. Πάρτι υπερπαραγωγή και θεματικά play date. Μαθήματα αρμόνιου στα τρία, τένις στα έξι και έναρξη μαθημάτων ξένων γλωσσών όσο το δυνατόν πιο νωρίς… Όμως κάπως έτσι, θα συμφωνήσεις μαζί μου, μετατρέπεται η οικογενειακή ζωή σε αγώνα δρόμου αντί για ευχάριστο περίπατο.

Μέχρι που άρχισα να παρατηρώ εκείνους. Τους άλλους. Τους διαφορετικούς από μένα γονείς. Τους πιο χαλαρούς. Και τι ανακάλυψα; Ότι παρόλο που φαίνονται πιο «slow» απολαμβάνουν τον γονικό τους ρόλο στο έπακρο. Κι έτσι θέλησα να μάθω περισσότερα για το slowparenting. Θα σε ενδιέφερε να μάθεις κι εσύ;

Tι είναι το slowparenting

Είναι ένας πιο χαλαρός τρόπος προσέγγισης της ανατροφής των παιδιών, που αποφορτίζει την οικογενειακή ζωή και όλα τα μέλη της – μικρούς και μεγάλους – από παράλογες πιέσεις και άνευ ουσίας υποχρεώσεις. Βασικός στόχος: να επανέλθει η χαμένη – λόγω των γρήγορων και πιεστικών ρυθμών της καθημερινότητας – ισορροπία στο σπίτι.

Η υπερπροσπάθεια και η οργάνωση βάση αυστηρού πλάνου κάθε πτυχής της ζωής των παιδιών, φαίνεται πως δεν έχει πάντα καλά αποτελέσματα.

Αυτό δεν σημαίνει ότι σε μια «slow» οικογένεια δεν υπάρχει πρόγραμμα, όρια και κανόνες πειθαρχίας. Υπάρχει όμως μεγαλύτερη ευελιξία. Επιπλέον, το slowparenting επιτρέπει στα παιδιά να είναι παιδιά και στους γονείς να διαφοροποιούνται κάποιες φορές από εκείνα. Αυτό σημαίνει ότι οι γονείς δίνουν στα παιδιά τους τον χρόνο, τον χώρο και τα περιθώρια να εξερευνήσουν τον κόσμο μόνα τους, χωρίς διαρκείς υποδείξεις και οργανωμένα πλαίσια. Δεν φορτώνουν υπερβολικά την καθημερινότητά τους με δραστηριότητες για το παιδί ή με το παιδί. Αντίθετα, κρατούν το πρόγραμμα υπό έλεγχο, ώστε να υπάρχει χρόνος για χαλάρωση και ξεκούραση ή απλά για να είναι όλη η οικογένεια μαζί χωρίς να χρειάζεται απαραίτητα να κάνουν κάτι… σπουδαίο.

Την ίδια ώρα λοιπόν που οι οπαδοί του slowparenting αποφασίζουν ότι ο καλύτερος τρόπος για να χαλαρώσουν μετά το τρέξιμο της εβδομάδας είναι να κάνουν πικ νικ με τα παιδιά στο σαλόνι του σπιτιού τους φορώντας πιτζάμες, οι overparenting γονείς χρειάζεται να λιώσουν σόλες και λάστιχα στα δρομολόγια ενός ασφυχτικά γεμάτου από δραστηριότητες προγράμματος, γεμίζοντας τα Σαββατοκύριακά τους με αγώνες ή οικογενειακές εξόδους.

Και οι δύο τύποι γονιών, over και slow, έχουν έναν κοινό στόχο: θέλουν το καλύτερο για τα παιδιά τους. Ποιοι όμως είναι οι καλύτεροι;

Ποια είναι η άποψη της ψυχολογίας;

Όπως εξηγεί η κλινική ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια Βάσω Μακαρώνη, ο τρόπος που ο κάθε γονιός θα επιλέξει να μεγαλώσει τα παιδιά του εξαρτάται από πολλές παραμέτρους. Ρόλο παίζει η ιδιοσυγκρασία, ο τρόπος ζωής, ακόμα και ο τρόπος που ο ίδιος έχει ανατραφεί από τους γονείς τους. Η αλήθεια είναι, λοιπόν, ότι κανένας δεν θα μπορούσε να υποστηρίξει ξεκάθαρα ότι το ένα στυλ ανατροφής είναι καλύτερο από το άλλο. Τονίζει, ωστόσο, ότι στην ανατροφή ενός παιδιού σημασία δεν έχει να εξασφαλίζονται μόνο οι γνωστικές εμπειρίες. Οι συναισθηματικές εμπειρίες είναι αυτές που μπορεί να κάνουν τη διαφορά στην εξέλιξή του οι οποίες κατά κανόνα εξασφαλίζονται με την επαφή μεταξύ γονιού και παιδιού. Όποιο στυλ ανατροφής λοιπόν κι αν επιλέξει κάποιος, δεν θεωρείται αποτελεσματικό αν δεν εξασφαλίζεται αυτή η παράμετρος. Σύμφωνα με την ειδικό, λοιπόν, το καλύτερο που μπορεί να κάνει ένας γονιός είναι να φροντίζει να αναπτύσσει δυνατούς δεσμούς με τα παιδιά του, να επιδιώκει να κάνουν απλά καθημερινά πράγματα μαζί, να τους μιλά αλλά και να τα ακούει και κυρίως να μην επιτρέπει ποτέ και για κανέναν λόγο να χαθεί η πολύτιμη μεταξύ τους επαφή.

Πώς να γίνεις οπαδός του slowparenting σε 10 βήματα

Αν πάντως μετά από όσα διάβασες, η ιδέα να γίνεις πιο χαλαρός γονιός σε συναρπάζει, θα μπορούσες να δοκιμάσεις τα εξής:

1.Χαλάρωσε το πρόγραμμα. Οι πολλές δραστηριότητες εντός κι εκτός σπιτιού αυξάνουν το στρες. Αναδιοργάνωσε το πρόγραμμά σου θέτοντας προτεραιότητες.

2.Επιστράτευσε το χιούμορ σου. Είναι ίσως το πιο σημαντικό όπλο απέναντι στις πιέσεις της καθημερινότητας. Σου επιτρέπει να διατηρείς την ψυχραιμία σου, ακόμα και σε στιγμές κρίσης.

3.Γύρισε την πλάτη στην τελειομανία. Ακόμα και κάποια λάθη που μπορεί να κάνεις ως γονιός μπορεί να αποτελέσουν το καλύτερο αστείο που θα μοιραστείς με τα αγαπημένα σου πρόσωπα. Αρκεί να αποδεχτείς ότι δεν μπορείς να τα κάνεις όλα τέλεια.

4.Κάν’το με τον δικό σου τρόπο. Μην υιοθετείς μια στάση ή συμπεριφορά επειδή βλέπεις ότι αυτή ακολουθούν οι περισσότεροι γονείς. Κάτι που λειτουργεί για την πλειοψηφία μπορεί να μην είναι αποτελεσματικό για το δικό σου παιδί.

5.Δείξε ευελιξία. Παρόλο που τα παιδιά έχουν ανάγκη από ένα σταθερό πρόγραμμα, όρια και κανόνες, όλα αυτά δεν χρειάζεται να παίρνουν τη μορφή ψυχαναγκασμού. Μικρές παρεκκλίσεις μπορεί τελικά να διευκολύνουν και εσένα και τα παιδιά.

6.Γνώρισε καλύτερα το παιδί σου. Μην εστιάζεις μόνο στη φροντίδα, στη διατροφή ή στη μελέτη του. Το παιχνίδι μαζί του, οι βόλτες στο πάρκο, ακόμα και το να διαβάσετε ένα βιβλίο μαζί βοηθούν κι εσένα να χαλαρώσεις, αλλά παράλληλα σου δίνουν την ευκαιρία να το γνωρίσεις καλύτερα.

7.Μην αγχώνεσαι με τα ορόσημα. Είναι καλό να έχεις ενημέρωση για τα στάδια της ανάπτυξης των παιδιών, χωρίς όμως να αγχώνεσαι. Να θυμάσαι ότι κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό εξέλιξης.

8.Αποδέξου και αγάπησε το παιδί σου. Για αυτό όμως που είναι και γι’ αυτό που μπορεί να γίνει. Όχι γι’ αυτό που θα ήθελες να είναι ή θα επιθυμούσες να γίνει.

9.Μείνε ο εαυτός σου. Η ζωή σου δεν χρειάζεται να περιστρέφεται μόνο γύρω από τα παιδιά. Φρόντισε να αφιερώνεις σε καθημερινή βάση λίγο χρόνο για τον εαυτό σου, διατηρώντας την κοινωνική, αισθηματική και σεξουαλική σου ζωή.

10.Κάνε παρέα με άλλους οπαδούς του slowparenting. Η συχνή επαφή με χαλαρούς γονείς μπορεί να αποδειχθεί το καλύτερο σχολείο για εσένα και τα παιδιά σου.