Δυσκοιλιότητα στην εγκυμοσύνη: Πώς να την αντιμετωπίσεις;

της Μαρίας Ζερβού & της Βάσιας Κωνσταντινίδη

Η δυσκοιλιότητα είναι ένα σύμπτωμα τόσο συχνό… όσο και ο πληθυσμός της χώρας, αφού όλοι κάποια στιγμή της ζωής τους είναι πιθανό να την αντιμετωπίσουν! Συνήθως είναι περιστασιακή, πράγμα που σημαίνει ότι θα εμφανιστεί για σύντομο χρονικό διάστημα και υπάρχουν πολλοί τρόποι για να την αντιμετωπίσεις.

Απασχολεί άτομα όλων των ηλικιών, ωστόσο πιο συχνά την εμφανίζουν οι γυναίκες και οι ηλικιωμένοι.

Πιο συγκεκριμένα, στατιστικά στοιχεία από την Ελλάδα δείχνουν ότι:

• δυσκοιλιότητα παρουσιάζουν διπλάσιες γυναίκες συγκριτικά με τους άντρες
• άτομα μεγαλύτερης ηλικίας την εμφανίζουν πιο συχνά (25%: 60-65 ετών, 17%: 30-59 ετών, 12%: 15-29 ετών

Ακόμα κι εσύ, που διανύεις την εγκυμοσύνη σου, την πιο χαρμόσυνη περίοδο στη ζωή μιας γυναίκας, έχεις κάποιες πιθανότητες να εμφανίσεις δυσκοιλιότητα αφού 2 στις 5 εγκυμονούσες παρουσιάζουν το σύμπτωμα αυτό!

Η δυσκοιλιότητα είναι φυσιολογικό σύμπτωμα κατά την εγκυμοσύνη;

Η δυσκοιλιότητα κατά την εγκυμοσύνη αποτελεί τη 2^η πιο συχνά εμφανιζόμενη γαστρεντερική διαταραχή στις εγκύους, μετά τη ναυτία; Ακολουθούν η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και η διάρροια.

Πιο συγκεκριμένα, η δυσκοιλιότητα κατά την εγκυμοσύνη:

• εμφανίζεται πιο συχνά στο 1^ο και το 2^ο τρίμηνο σε ποσοστό 35-39%
• παρουσιάζεται με μικρότερη συχνότητα στο 3^ο τρίμηνο, 21%
• μπορεί να είναι και σύμπτωμα έως τρεις μήνες μετά τη γέννα, με ποσοστό 17%

Με ποια κριτήρια γίνεται η διάγνωση;

Οι περισσότεροι θα νιώσουν δυσφορία εάν:

• δεν πάνε στην τουαλέτα για 2 με 3 ημέρες
• επισκέπτονται την τουαλέτα λιγότερο από 3 φορές/ εβδομάδα
• αντιμετωπίζουν δυσκολία κατά την κένωση ή σκληρά κόπρανα, τουλάχιστον 1 στις 4 φορές

Πριν βιαστείς όμως να κάνεις εσύ τη διάγνωση, μάθε ότι ο ιατρός σου έχει κι άλλα κριτήρια κατά νου!

Ποια τα αίτια της δυσκοιλιότητας;

• Η καθιστική ζωή, η απουσία δηλαδή φυσικής δραστηριότητας, είναι ένας λόγος!
• Εάν ξεχνάς να πιεις νερό ή δεν καταναλώνεις τρόφιμα με φυτικές ίνες πιθανό να εμφανίσεις δυσκοιλιότητα.
• Το άγχος και το στρες είναι παράγοντες που μπορεί να εντείνουν το σύμπτωμα της δυσκοιλιότητας.

Ίσως συνυπάρχει και κάποιος από τους παρακάτω παράγοντες:

• Υποθυρεοειδισμός
• Υπερασβεστιαιμία
• Υποκαλιαιμία
• Διαβήτης κύησης

Ποια τα αίτια κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης;

Ορμονικές αλλαγές

• η προγεστερόνη
• τα οιστρογόνα
• η μολιτίνη
• η ρελαξίνη

Οι παραπάνω είναι όλες ορμόνες που επηρεάζονται κατά την εγκυμοσύνη (αυξάνονται ή μειώνονται), πράγμα που οδηγεί σε μειωμένη κινητικότητα του εντέρου.

Συμπληρώματα σιδήρου

Εάν η δυσκοιλιότητα εντάθηκε μόλις ξεκίνησες τα συμπληρώματα αυτά, συμβουλέψου τον ιατρό σου. Η διαλειμματική λήψη τους μπορεί να προσφέρει τα ίδια οφέλη για τον αιματοκρίτη σου χωρίς όμως, τα δυσάρεστα συμπτώματα δυσκοιλιότητας!

Ποια η αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας;

Φυσική δραστηριότητα με μέτρο

Εάν η καθημερινότητά είναι αρκετά καθιστική, είναι καλό να αυξήσεις τη σωματική δραστηριότητα, όσο φυσικά το επιτρέπει η εγκυμοσύνη, αλλά και το ιατρικό ιστορικό! Έτσι λοιπόν, ένα πρόγραμμα άσκησης, μέτριας έντασης, 4 με 5 φορές την εβδομάδα για 20-30 λεπτά αποτελεί σύμμαχο στην κινητικότητα του εντέρου.

Αύξηση κατανάλωσης υγρών

Είναι σημαντικό να καταναλώνεις επαρκείς ποσότητες υγρών, περίπου 2L δηλαδή, αφού σε ενυδατώνουν και ενισχύουν τη δράση των φυτικών ινών!

Πώς μεταφράζεται αυτό πρακτικά; Είναι 8 με 10 ποτήρια την ημέρα! Στα υγρά, εκτός από το νερό περιλαμβάνονται και χυμοί, υγρά από υδαρή φαγητά όπως οι σούπες, ροφήματα όπως ο καφές, το τσάι και το ρόφημα σοκολάτας.

Tip: Θυμήσου να κρατήσεις το μέτρο με τα καφεϊνούχα ροφήματα μιας και η σύσταση, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων για τις γυναίκες στην εγκυμοσύνη, είναι στα 200mg ημερησίως, η μισή ποσότητα δηλαδή από το γενικό πληθυσμό!

Αύξηση κατανάλωσης φυτικών ινών

Κάνε τη διατροφή σου σύμμαχό σου: βάζοντας στόχο την κατανάλωση 25 με 30g φυτικών ινών καθημερινά!

Πόσες φυτικές ίνες καταναλώνεις μέσα στην ημέρα; Πριν απαντήσεις στο ερώτημα αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζεις για ποιο λόγο θα σε βοηθήσουν οι φυτικές ίνες αλλά και σε ποια τρόφιμα βρίσκονται!

Ανήκουν στην κατηγορία των υδατανθράκων και πρόκειται για συστατικά των τροφίμων που δεν πέπτονται στο λεπτό έντερο. Χωρίζονται σε διαλυτές και αδιάλυτες, ανάλογα με την ικανότητά τους να διαλύονται στο νερό, σε ουδέτερο περιβάλλον (pΗ 7). Προτίμησε τις διαλυτές φυτικές ίνες, μιας έχει φανεί να είναι πιο αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας! Η κατανάλωση φυτικών ινών είναι απαραίτητο κομμάτι της διατροφής καθώς συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος.

Θα βρεις τις φυτικές ίνες σε φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης όπως ψωμί, δημητριακά και ζυμαρικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς και σπόρους! Είναι σημαντικό επομένως, να συμπεριλάβεις τα τρόφιμα αυτά σε ένα ισορροπημένο διατροφικό πλάνο.

Tip: Σε περίπτωση που δεν καταναλώνεις ήδη φυτικές ίνες, κάνε λίγο υπομονή! Θα χρειαστεί ένα μικρό χρονικό διάστημα για να δεις τη θετική τους επίδραση στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.

Σχεδόν όλα τα παραπάνω τρόφιμα περιέχουν και τα δύο είδη φυτικών ινών! Συμβουλέψου τον παρακάτω πίνακα, αν θέλεις μια πιο συγκεκριμένη και πληρέστερη εικόνα.

Tip: Αν δεν καταναλώνεις ήδη φυτικές ίνες, είναι καλό να τις εντάξεις σταδιακά στη διατροφή σου (περίπου 3g αύξηση κάθε εβδομάδα), προκειμένου να αποφύγεις δυσάρεστα συμπτώματα όπως φούσκωμα ή κοιλιακός πόνος!

Κάνε μικρές αλλαγές στην καθημερινότητα για να δεις μεγάλα οφέλη!

• Μην αγνοείς το αντανακλαστικό της κένωσης, θα δεις μάλιστα ότι αν καταναλώνεις τα γεύματά σου σε σταθερές ώρες πιθανό να ρυθμίσεις και τις κενώσεις σε σταθερές ώρες!
• Προσπάθησε να βγάλεις το άγχος από την καθημερινότητά σου και να δημιουργείς ένα ήρεμο περιβάλλον στις πιο πιθανές ώρες που θα πας στην τουαλέτα! Για παράδειγμα, ξύπνησε λίγο νωρίτερα το πρωί για να δώσεις χρόνο στον οργανισμό σου (και στο έντερο!) να ενεργοποιηθεί!
• Άλλαξε τον τρόπο που κάθεσαι στην τουαλέτα, προτίμησε να ανασηκώσεις τα γόνατά σου λίγο περισσότερο σε σχέση με το σώμα σου. Αυτό μπορείς να το προσαρμόσεις φυσικά ανάλογα και με το πόσο σε διευκολύνει το στάδιο της εγκυμοσύνης που βρίσκεσαι. 

Ο ρόλος των υπακτικών στη δυσκοιλιότητα

Υπάρχει, λοιπόν, μία κατηγορία φαρμάκων που ονομάζονται υπακτικά και τα οποία συστήνει ο ιατρός ή ο φαρμακοποιός και στο γενικό πληθυσμό, για μικρό χρονικό διάστημα για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Ωστόσο, δεν είναι όλα κατάλληλα για την εγκυμοσύνη!

Ωσμωτικά υπακτικά

Αυξάνουν την κατακράτηση υγρών από τα κόπρανα μέσω μιας διαδικασίας που λέγεται ώσμωση, ενώ δεν απορροφώνται από το έντερο.:

• Μακρογόλη ή αλλιώς πολυαιθυλενογλυκογόλη (PEG): ομαλοποιεί την κινητικότητα του εντέρου, διευκολύνει την διέλευση των κοπράνων και ανακουφίζει άμεσα από την δυσκοιλιότητα. Παράλληλα δεν προκαλεί αέρια και φούσκωμα, επείγουσες κενώσεις και κράμπες. Η χρήση της είναι ασφαλής κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης σύμφωνα με την American Gastroenterological Association.
• Λακτουλόζη: προάγει επίσης την κινητικότητα του εντέρου και τη συχνότητα των κενώσεων και είναι ασφαλής η κατανάλωσή της κατά την εγκυμοσύνη
• Άλατα μαγνησίου: δε συστήνονται στην εγκυμοσύνη, καθώς μπορεί να προκαλέσουν διαταραχή ηλεκτρολυτών στη μητέρα

Η μακρογόλη και η λακτουλόζη αποτελούν την πρώτη γραμμή φαρμακευτικής  αντιμετώπισης στην εγκυμοσύνη, με τη μακρογόλη να υπερτερεί λόγω του ότι δεν προκαλεί ιδιαίτερο «φούσκωμα».

Διεγερτικά υπακτικά

Κάποια από τα διεγερτικά υπακτικά είναι η δισακοδύλη και η σέννα. Διεγείρουν την περισταλτική κίνηση του εντέρου, κάνοντας ευκολότερη τη διαδικασία της κένωσης. Δρουν άμεσα, ωστόσο δεν συστήνονται ως 1ης γραμμής υπακτικά κατά την εγκυμοσύνη διότι είναι πιθανό να προκαλέσουν κοιλιακές κράμπες και άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες καθώς απορροφούνται συστηματικά.

Λιπαντικά υπακτικά

Τα λιπαντικά υπακτικά είναι καλό να αποφευχθούν στην εγκυμοσύνη. Δρουν κάνοντας τα κόπρανα πιο μαλακά και διευκολύνοντας τη διέλευσή τους. Ωστόσο, δε συστήνονται ευρέως στην εγκυμοσύνη καθώς η παρατεταμένη χρήση τους μπορεί να οδηγήσει μειωμένη απορρόφηση λιποδιαλυτών βιταμινών (A, D, K, E) από τη μητέρα. Το πιο γνωστό υπακτικό αυτής της κατηγορίας είναι το ορυκτέλαιο.

πηγή mednutrition.gr