Ανεπιθύμητα αγγίγματα

Xριστιάνα Κούτα, Ελένη Νεοκλέους, Εκπαιδευτικός

Τα παιδιά τα ίδια και από μικρή ηλικία, στην προσπάθειά τους να γνωρίσουν καλύτερα το σώμα τους και τις λειτουργίες του,  μπορεί συχνά να αγγίζουν και να χαϊδεύουν τον εαυτό τους. Εκείνη τη στιγμή δε σκέφτονται κάτι “πονηρό”, απλά εξερευνούν, παίζουν, ανακαλύπτουν το σώμα τους. Αυτό θεωρείται πολύ φυσιολογικό στα πλαίσια της σωματικής και σεξουαλικής τους ανάπτυξης και ωρίμανσης. Θεωρούμε ανησυχητική μια τέτοια συμπεριφορά, μόνο αν επαναλαμβάνεται αδιάκοπα και απασχολεί το παιδί συνεχώς σε υπερβολικό βαθμό ή όταν αφορά ανεπιθύμητο χάδι ή άγγιγμα από κάποιο άλλο πρόσωπο (σεξουαλική παρενόχληση).

Τα παιδιά από την ηλικία ακόμη των τεσσάρων ετών μπορούν να καταλάβουν το “καλό” άγγιγμα από το “κακό” άγγιγμα. Εξηγήστε το στο παιδί: Το “καλό” άγγιγμα είναι αυτό που μας γεμίζει χαρά και αγάπη, αυτό που μας κάνει να χαμογελάμε και να νιώθουμε όμορφα. Τα περισσότερα αγγίγματα είναι “καλά” και πολύ σημαντικά στη ζωή μας. Το “κακό” άγγιγμα είναι αυτό που μας κάνει να νιώθουμε πληγωμένοι, λυπημένοι, αναστατωμένοι. Τέτοια μπορεί να είναι τα αγγίγματα στα “ιδιωτικά” μέρη του σώματός μας από κάποιο άλλο άτομο.

Είναι σημαντικό να μιλήσουμε στο παιδί για τα “ιδιωτικά μέρη”, ποια είναι και ότι κανένας δεν επιτρέπεται να τα αγγίξει. Αυτό μπορεί να τεθεί στο παιδί ως κανόνας.

Πώς μπορώ να προφυλάξω το παιδί μου από ανεπιθύμητα αγγίγματα, σεξουαλική παρενόχληση ή κακοποίηση;

• Να είστε προσιτοί στο παιδί σας. Δώστε ξεκάθαρα το μήνυμα ότι πάντα είστε κοντά του και ότι μπορεί να σας εμπιστευτεί άφοβα οτιδήποτε. Πέστε του ξεκάθαρα ότι σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει λόγος να κρατήσει κάτι μυστικό από σας, ειδικά όταν πρόκειται για κάτι που το κάνει να νιώθει άβολα, περίεργα, άσχημα. Εξηγήστε στο παιδί ότι είναι πιθανόν κάποιος να του ζητήσει να κρατήσει κάτι μυστικό από σας και πως πρέπει να σας πει κάτι τέτοιο αμέσως.
• Μιλάτε για τα μέρη του σώματος με το ορθό όνομά τους (π.χ. πέος) χωρίς ντροπή.
• Μάθετε το παιδί σας να διακρίνει τα “καλά” από τα “κακά” αγγίγματα. Εξηγήστε στο παιδί ότι είναι δικαίωμα του να λέει “όχι” σε οποιοδήποτε άγγιγμα τον κάνει να νιώθει άσχημα από οποιονδήποτε και αν προέρχεται.
• Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει μια δυνατή αυτοεικόνα για το σώμα του. Να μάθει να το αποδέχεται, να το αγαπά και να το φροντίζει.
• Ενισχύετε την αυτοπεποίθηση του παιδιού σας. Μην το μειώνετε με οποιοδήποτε τρόπο.
• Συζητάτε με το παιδί σας πόσο σημαντική είναι η διαίσθησή μας και μάθετέ το να εμπιστεύεται τη δική του, για να προστατεύει τον εαυτό του.
• Ελέγχετε τις σχέσεις του παιδιού σας με τους άλλους. Μην αποκλείετε ποτέ την πιθανότητα το παιδί  να πέσει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης/κακοποίησης από κάποιο γνωστό, φιλικό ή συγγενικό πρόσωπο της οικογένειας.
• Μάθετε όσα περισσότερα μπορείτε για πραγματικότητες και μύθους σχετικά με τη σεξουαλική παρενόχληση/κακοποίηση.

Ποιες απλές οδηγίες μπορώ να δώσω στο παιδί μου, για να το προφυλάξω, χωρίς να το αναστατώσω;

Όταν βγαίνουν έξω μόνα:

-Να φροντίζουν να είναι σε παρέες και να μην τριγυρίζουν μόνα τους.

-Να περπατούν από και προς το σχολείο με ένα φίλο ή σε παρέες.

-Να έχουν το νου τους σε περίπτωση που βρίσκονται σε εμπορικό κέντρο ή χώρο διασκέδασης και κάποιος τους προσφέρει χρήματα ή τους ζητήσει να του κάνουν κάποια χάρη, να μην το κάνουν, γιατί μπορεί να είναι παγίδα!

-Να πάνε κοντά σε άλλους ανθρώπους, ακόμη και να χτυπήσουν την πόρτα κάποιου σπιτιού, αν νομίζουν ότι τους ακολουθούν.

-Να μη μιλούν σε αγνώστους ή σε άτομα που γνωρίζουν για μικρό χρονικό διάστημα. Τα παιδιά πολύ γρήγορα εξαιρούν ανθρώπους από την κατηγορία των αγνώστων.

-Να φωνάξουν και να τρέξουν γρήγορα, αν κάποιος προσπαθήσει να τα βάλει μέσα σε αυτοκίνητο ή να τα παρασύρει σε απόμερο σημείο. Κάντε εξάσκηση σε αυτό μαζί τους.

–Να προσέχουν τις δημόσιες τουαλέτες και να πηγαίνουν μαζί με ένα φίλο, αν είναι δυνατόν. Να βγουν γρήγορα έξω, αν κάποιος τα πλησιάσει.

Εργάζομαι πολλές ώρες και το παιδί μου το φροντίζει κάποιος άλλος. Πώς μπορώ να είμαι σίγουρος ότι το παιδί μου είναι ασφαλές; 

Είναι καλή ιδέα να κάνετε τα ακόλουθα:

-Μιλήστε και συγκρίνετε εμπειρίες με άλλους γονείς που αφήνουν τα παιδιά τους σε νηπιαγωγεία, ομάδες παιχνιδιού ή σε οποιαδήποτε ομάδα απασχόλησης.

-Βεβαιωθείτε ότι οποιαδήποτε αθλητική ή άλλη ομάδα στην οποία συμμετέχει το παιδί σας έχει ένα γραπτό κώδικα άσκησης για την παιδική προστασία.

-Περάστε αιφνιδιαστικά μια ή δυο φορές από το χώρο φύλαξης του παιδιού σας, για να δείτε τι συμβαίνει και να διαπιστώσετε αν είναι χαρούμενο και ασφαλές.

-Ακολουθήστε το ένστικτό σας. Αρνηθείτε να αφήσετε το παιδί σας εκεί, αν δεν είστε ικανοποιημένοι για οποιοδήποτε λόγο.

-Ελέγξτε για τυχόν αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού σας, οι οποίες μπορεί να υποδηλώνουν ότι κάτι δεν πάει καλά.

-Να θορυβηθείτε, αν το παιδί σας δε θέλει να ακολουθήσει κάποιον ή να μείνει μαζί του. Μερικές φορές τα παιδιά λένε πράγματα όπως «δε θέλω να βγεις έξω απόψε», ενώ στην πραγματικότητα εννοούν «δε θέλω να μείνω με αυτόν/ή, με φοβίζει».

Τι πρέπει να κάνω, αν το παιδί μου, μου εμπιστευτεί ότι κακοποιήθηκε σεξουαλικά;

• Σεβαστείτε την ανάγκη του παιδιού για εχεμύθεια και ιδιωτικότητα και κανονίστε να συζητήσετε το θέμα σε ένα χώρο όπου δε θα σας ακούει κάποιος άλλος.
• Ακούστε το παιδί προσεκτικά και ΜΗΝ το κριτικάρετε.
• Μη ρωτάτε γιατί συνέβη το καθετί.
• Πιστέψτε το παιδί.
• Παραμείνετε ήρεμος/η.
• Ενισχύστε το παιδί λέγοντάς του πως έκανε πολύ καλά που σας το είπε και διαβεβαιώστε το πως ό,τι έγινε δεν ήταν δικό του φταίξιμο και πώς θα φροντίσετε να μην ξανασυμβεί κάτι τέτοιο.
• Ζητήστε επαγγελματική βοήθεια.

Πώς μπορώ να καταλάβω αν το παιδί μου κακοποιήθηκε σεξουαλικά;

Μερικά ενδεικτικά σημεία μπορεί να είναι τα εξής:

• Καταβάλλει προσπάθεια να αποφύγει συγκεκριμένο ενήλικο άτομο χωρίς κανένα φανερό λόγο.
• Δυσκολεύεται να καθίσει ή να περπατήσει ή παρουσιάζει ερεθισμό στην περιοχή των γεννητικών οργάνων.
• Δε θέλει να αλλάξει τα ρούχα του μπροστά σε άλλο άτομο ή να συμμετέχει σε φυσικές δραστηριότητες.
• Έχει γνώσεις ή ενδιαφέρον για σεξουαλικές δραστηριότητες ή χρησιμοποιεί λεξιλόγιο σεξουαλικής φύσης ακατάλληλο για την ηλικία του.
• Επιδεικνύει παράλογη και πιθανόν αυτοκαταστροφική συμπεριφορά (φεύγει από το σχολείο ή το σπίτι, προσπαθεί να βλάψει τον εαυτό του).
• Φαίνεται δυστυχισμένο και στενοχωρημένο (κλαίει, έχει αϋπνίες, δεν έχει όρεξη για φαγητό).
• Παρουσιάζει σημάδια παλινδρόμησης στη συμπεριφορά του (βρέχει το κρεβάτι του, πιπιλάει το δάχτυλό του κ.λπ.).
• Έχει αισθητά μειωμένη επίδοση στο σχολείο.

Καμιά από τις πιο πάνω συμπεριφορές δεν αποτελεί απαραίτητα ένδειξη σεξουαλικής κακοποίησης του παιδιού. Αν όμως συνεχίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε θα ήταν καλό να σας θέσει  σε εγρήγορση, έτσι ώστε να ανακαλύψετε πού οφείλεται αυτή η διαφοροποίηση στη συμπεριφορά του.

Γενικά, τι θεωρείται ακατάλληλη σεξουαλική συμπεριφορά από το παιδί ;

• H συνεχής χρήση σεξουαλικής γλώσσας, χειρονομιών ή παιχνιδιού.
• Η συνεχής σκέψη για σεξουαλικά θέματα, όπως ο αυνανισμός.
• Η σεξουαλική συμπεριφορά δημοσίως, όπως το τρίψιμο των γεννητικών οργάνων και η έκθεση των γεννητικών οργάνων από το παιδί, ενώ παίζει.
•  Η συνεχής επιθυμία να παίζει και να ασχολείται με πολύ μεγαλύτερα παιδιά.

Συμπεράσματα

Να θυμάστε:

Είναι αρκετά αυτά που μπορεί να κάνει ένας γονιός, για να προστατέψει το παιδί του από ανεπιθύμητα αγγίγματα και πιθανή σεξουαλική κακοποίηση/παρενόχληση.

Επιλέξτε σήμερα να μιλήσετε με το παιδί σας. Μην αναβάλλετε το θέμα. Βρείτε μία ευκαιρία να συζητήσετε όσα το απασχολούν. Παραμείνετε ανοιχτόμυαλοι, αφήστε το παιδί να μιλήσει, να ρωτήσει, να εκφραστεί. Το κλειδί στην πρόληψη είναι η γνώση. Μην ανησυχείτε, αν  δεν τα ξέρετε όλα, ιδιαίτερα όταν ρωτά το παιδί. Μάθετέ τα ή ψάξτε τα μαζί.

Μιλήστε στο παιδί σας σήμερα, για να διασφαλίσετε το δικό του ασφαλές αύριο. 

πηγή paidiatros.com