Οι 10 Συμβουλές του Μάσλοου για την εκπαίδευση

Ο Μάσλοου, μέσα από την ιεραρχική απεικόνιση των αναγκών του ανθρώπου, θέλησε να δείξει την έμφυτη ροπή που παρουσιάζει ο άνθρωπος για τον συνεχή προσανατολισμό του προς την αυτοβελτίωση και την αυτοεκπλήρωση. Θεωρούσε ότι ο μόνος λόγος που μπορεί να εμποδίσει το άτομο να προχωρήσει επιτυχώς στο μονοπάτι της αυτοπραγμάτωσης μπορεί να εντοπιστεί στα κάθε είδους εμπόδια που θέτει η κοινωνία μέσω των κοινώς αποδεκτών συστημάτων που ορίζει και χρησιμοποιεί.

Ένα τέτοιο εμπόδιο αποτελεί και η εκπαίδευση που παρέχουμε στα παιδιά μας, η οποία, ωστόσο μπορεί να αλλάξει δραματικά και να αποτελέσει θετικό παράγοντα στην εξέλιξη του ατόμου, εάν στραφεί σε προσεγγίσεις που ευνοούν την προσωπική ανάπτυξη.

Κατά τον Μάσλοου λοιπόν, ως γονείς ή εκπαιδευτικοί:

1. Πρέπει να διδάξουμε τους ανθρώπους, από μικρή ηλικία, να είναι αυθεντικοί, να έχουν επίγνωση του εσωτερικού εαυτού τους και να ακούν τις εσωτερικές φωνές των συναισθημάτων τους, να αξιολογούν τις καταστάσεις που καλούνται να διαχειριστούν με βάση τη δική τους αντίληψη του σωστού και του λάθους.

2. Πρέπει να διδάξουμε τους ανθρώπους τον τρόπο με τον οποίο θα υπερκεράσουν τα όρια που θέτουν στην ανάπτυξη του χαρακτήρα οι πολιτισμικές επιρροές και, κατά συνέπεια, τον τρόπο που θα τους βοηθήσει να γίνουν πολίτες του κόσμου.

3. Πρέπει να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να ανακαλύψουν ποια είναι η προσωπική τους «φωνή» στη ζωή, ποια είναι η αποστολή τους και το προσωπικό τους «κάλεσμα», η μοίρα τους ή το πεπρωμένο τους. Το στοιχείο αυτό αφορά κυρίως την εύρεση της σωστής επαγγελματικής πορείας και του κατάλληλου συντρόφου.

4. Πρέπει να διδάξουμε τους ανθρώπους, από τη νεαρή τους ηλικία ακόμα, ότι η ζωή είναι πολύτιμη, ότι υπάρχει όντως η  χαρά την οποία ο καθένας μπορεί να βιώσει στη ζωή, και ότι αν οι άνθρωποι είναι ανοιχτοί στο να εντοπίζουν τα καλά και τα ευχάριστα στοιχεία σε όλα τα είδη των καταστάσεων που εμπλέκονται, θα καταλάβουν ότι αυτό το στοιχείο είναι εκείνο που δίνει αξία στο να ζει κανείς.

5. Πρέπει να μάθουμε να δεχόμαστε κάθε άτομο όπως ακριβώς είναι και να λειτουργούμε με τέτοιο τρόπο ώστε να βοηθάμε το άτομο να έρθει σε ουσιαστική επαφή με τον εσωτερικό του κόσμο και να κατανοήσει την εσωτερική του φύση. Μία τέτοια συμπεριφορά πηγάζει εκ πρώτης από την αποδοχή του ίδιου του εαυτού μας. Από την πραγματική γνώση των δεξιοτήτων μας και των περιορισμών μας είμαστε σε θέση να μάθουμε σε τι μπορούμε να βασιστούμε και ποιες δυνατότητες υπάρχουν ήδη εκεί. Κατά συνέπεια, μέσα από την κατανόηση της διαδικασίας αυτής, μπορούμε να βοηθήσουμε και τον άλλον δίπλα μας.

6. Πρέπει να βεβαιωθούμε ότι οι βασικές ανάγκες του κάθε ατόμου ικανοποιούνται. Αυτό περιλαμβάνει την αίσθηση της ασφάλειας, την αίσθηση του ανήκειν και τις ανάγκες αυτοεκτίμησης.

7. Πρέπει να αναζωογονούμε τη συνείδηση, διδάσκοντας στο άτομο να εκτιμά την ομορφιά και όλα τα άλλα καλά πράγματα που υπάρχουν στη φύση και τη ζωή. Πρέπει να καλλιεργήσουμε στο άτομο την ικανότητα να απολαμβάνει εκ νέου, σαν να τα ανακαλύπτει για πρώτη φορά, τα βασικά αγαθά που έχει να μας προσφέρει η ζωή.

8. Πρέπει να διδάξουμε τους ανθρώπους ότι ο έλεγχος είναι ένας θετικός μηχανισμός που συνδράμει στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής σε όλους τους τομείς και ότι η εγκατάλειψη και η παράδοση είναι στοιχεία αρνητικά που λειτουργούν παρεμποδιστικά στην πορεία της αυτοολοκλήρωσης, στην πορεία προς τη βίωση μιας καλύτερης ζωής.

9. Πρέπει να διδάξουμε τους ανθρώπους να ξεπερνούν τα ασήμαντα προβλήματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι και να ασχολούνται με τα σοβαρά ζητήματα της ζωής, όπως για παράδειγμα η αδικία, ο πόνος και ο θάνατος.

10. Πρέπει να διδάξουμε τους ανθρώπους να κάνουν σωστές επιλογές. Πρέπει να τους δώσουμε περιθώριο για να εξασκηθούν στο να διαλέγουν σωστά.

Ακολουθώντας αυτά τα στοιχεία κλειδιά στην ανατροφή των παιδιών, μπορούμε να τα βοηθήσουμε να «ξεκλειδώσουν» την έμφυτη ικανότητα που διαθέτουν για να κατευθυνθούν προς το επίπεδο της αυτοπραγμάτωσης, να ζήσουν, δηλαδή, μία πληρέστερη και πιο γεμάτη ζωή από συναισθήματα και εμπειρίες, να γευθούν σε μεγαλύτερο βαθμό τα θετικά στοιχεία που έχει να προσφέρει η φύση και ο κόσμος γύρω μας και να αξιοποιήσουν στο μέγιστο δυνατό όλα τα εποικοδομητικά στοιχεία του εαυτού τους.

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Μotivation and Personality, A. Maslow, 1970
2. The Search for Understanding, Janet A. Simons, Donald B. Irwin και Beverly A. Drinnien, 1987