ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ: ΟΣΑ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΞΕΡΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ

Από τη σιγουριά της οικογενειακής εστίας μέχρι την κατασκηνωτική περιπέτεια, ο δρόμος είναι στρωμένος με προσδοκίες, ματαιώσεις, χαρές, φόβους και αγωνίες. Όχι μόνο των παιδιών αλλά και των γονιών, που βιώνουν έναν πρωτόγνωρο αποχωρισμό. Τι σημαίνει, λοιπόν, πρώτη φορά κατασκήνωση;

Δεν θα ξεχάσω ποτέ το πρώτο καλοκαίρι της μακράς, τελικά, κατασκηνωτικής ζωής μου. Θεμελιώθηκε στο πευκόφυτο τότε Σούνιο με μπόλικα δάκρυα και μερικά σπασμένα γεμιστά μπισκότα, που μου έδωσαν οι γονείς μου για παρηγοριά, εκείνο το πρωί της αναχώρησης.

Το γεμάτο με αγουροξυπνημένους κατασκηνωτές πούλμαν ξεμάκραινε αφήνοντας πίσω αμήχανους τους γονείς, ενώ εγώ και μπόλικοι συνομήλικοι κλαίγαμε γοερά. Τρεις εβδομάδες μετά ήμουν στην ίδια τραγική κατάσταση για έναν εντελώς διαφορετικό λόγο: θρηνούσα για το τέλος των τριών εβδομάδων, που με είχαν μεταμορφώσει από το κλειστό, φοβικό μοναχοπαίδι σε ψυχή της παρέας. Μία παρέας αυστηρά κοριτσίστικης εκείνη την εποχή, που τα μέλη της μοιραζόμασταν χαρές, περιπέτειες, φόβους, παγωτά και τζιν σορτσάκια όλα εκείνα τα καλοκαίρια που μας ταξίδεψαν από την παιδική ηλικία ως το τέλος της εφηβείας.

Δεν έγινα ποτέ ομαδάρχισσα, όπως μικρή ονειρευόμουν, αλλά μέσα μου είμαι πάντα δεινή κατασκηνώτρια. Η κόρη μου μυήθηκε επιτυχώς στον κύκλο των κατασκηνωτών. Ο γιος μου πάλι ούτε να ακούσει για νύχτες κάτω από τα αστέρια και παιχνίδια θησαυρού με δεκάδες άγνωστα παιδιά να τον περιτριγυρίζουν. Κι αυτό αποδεκτό.

Πώς να επιλέξετε κατασκήνωση

Η κατασκήνωση είναι συνήθως επιλογή όχι των παιδιών αλλά των εργαζόμενων γονιών, που αντιμετωπίζουν με τρόμο το τέλος της σχολικής χρονιάς και ταξιδεύουν ψηφιακά στις δεκάδες κατασκηνώσεις της επικράτειας αναζητώντας την κατάλληλη για το βλαστάρι τους.

Κατασκηνώσεις στο βουνό ή τη θάλασσα, αθλητικές, καλλιτεχνικές, φυσιολατρικές, κατασκηνώσεις ομίλων ή ειδικών επαγγελματικών ομάδων, το θέμα αλλάζει, η ουσία παραμένει ίδια και συνοψίζεται σε τρεις λέξεις: αυτενέργεια, πειθαρχία, κοινωνικοποίηση.

Πώς όμως να κοινωνικοποιηθεί ένα «άμπαλο» παιδί σε μία κατασκήνωση, που διαφημίζεται ως το ιδανικό sports camp; Η ασφαλής επιλογή παραμένει η κατασκήνωση εκείνη, που πηγαίνει ο αδελφός ή η αδελφή, ο κολλητός φίλος ή φίλη. Γι’ αυτό πριν κάνετε έρευνα αγοράς για κατασκηνώσεις, ρωτήστε τους φίλους του παιδιού σας: «Εσύ, σε ποια κατασκήνωση θα πας;».

Ποιες προκλήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν τα παιδιά

Η κατασκηνωτική ζωή είναι γεμάτη νέες εμπειρίες, ειδικά για τους πρωτάρηδες κατασκηνωτές και κατασκηνώτριες, που καλούνται να ανταπεξέλθουν σε καταστάσεις και συναισθήματα όπως:

Ο φόβος

Ο φόβος για το σκοτάδι, για τη μοναξιά, για την περιπέτεια. Το παιδί καλείται να βρει τρόπους, ώστε να αντιμετωπίσει τους φόβους του ή έστω να περάσει τις διακοπές του σε ειρήνη με αυτούς.

Η μοναξιά

Μπορεί να «τάζετε» στο παιδί σας παιχνίδια στην εξοχή με νέους φίλους, αλλά εκείνο είναι βέβαιο ότι τις πρώτες μέρες θα βιώσει το αίσθημα της μοναξιάς που θα προκαλέσει με τη σειρά του νοσταλγία για το σπίτι και συναισθηματική κόπωση. Δεν θα βγει όμως χαμένο, καθώς η μοναξιά στο τέλος θα του αφήσει τη γλυκιά γεύση της αυτάρκειας.

Η αναγκαστική συμβίωση

Η διαμονή στον κοιτώνα και οι ομαδικές εργασίες και δραστηριότητες είναι, ιδίως για τα μοναχοπαίδια, ένα σκληρό μάθημα ένταξης στην κοινωνία. Το παιδί μαθαίνει να διεκδικεί και να υποχωρεί σεβόμενο τους συνανθρώπους του σε ένα περιβάλλον ασφαλές, αλλά όχι υπερπροστατευτικό, όπως είναι συνήθως το οικογενειακό.

Η πειθαρχία

Από την κλασική προσκοπική και «σκληρή» κατασκήνωση μέχρι τις «light» κατασκηνώσεις, ισχύει ένα αυστηρό οργανόγραμμα με τον αρχηγό στην κορυφή και στις παρυφές τους κοινοτάρχες ή τομεάρχες και τους ομαδάρχες. Αυτές οι σχέσεις εξουσίας ρυθμίζουν την καθημερινότητα και των πιο καλομαθημένων κατασκηνωτών, που πρέπει να τηρήσουν κατά γράμμα το ωρολόγιο πρόγραμμα, με εξέχουσα τη ρουτίνα καθαριότητας και φροντίδας του χώρου διαβίωσης. Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στο σπίτι, όπου αρκετές υποχρεώσεις είναι διαπραγματεύσιμες ή μετατίθενται στο διηνεκές, στην κατασκήνωση όλα πρέπει να γίνουν στην ώρα τους και με περισσή υπευθυνότητα.

Η σκληραγώγηση

Πεζοπορία, λεπτό στρώμα, μύγες που καλοβλέπουν το φαγητό, υπαίθριες βρύσες… Η απομάκρυνση από τις πολυτέλειες και τις ευκολίες, που τα παιδιά του δυτικού κόσμου θεωρούν δεδομένες, τα προετοιμάζει για κάθε είδους δυσκολία και τα μαθαίνει με τον πιο ανώδυνο τρόπο ότι τα πράγματα στη ζωή δεν έρχονται πάντα όπως τα περιμένουμε, ούτε όπως τα έχουμε συνηθίσει.

Η αυτοφροντίδα

Από το μαμαδίστικο «ζακέτα να βάλεις», τα παιδιά περνούν στον απόλυτο έλεγχο της προσωπικής τους φροντίδας και υγιεινής: πλύσιμο δοντιών, μπάνιο, μπουγάδα. Μικρές δουλειές με μεγάλα οφέλη.

Η απεξάρτηση από τις οθόνες

Αρκετές κατασκηνώσεις απαγορεύουν εντελώς τη χρήση κινητών και τάμπλετ, ενώ άλλες επιτρέπουν τη λελογισμένη χρήση τους. Σε κάθε περίπτωση τα παιδιά δεν έχουν χρόνο για χάσιμο στην οθόνη.

Η κίνηση

Οι κατασκηνωτές, με εξαίρεση τη μεσημεριανή σιέστα, βρίσκονται σε διαρκή κίνηση: εξερευνήσεις, ομαδικά παιχνίδια, αθλήματα και περίπατοι, κολύμπι. Τα παιδιά ξεσυνηθίζουν την αστική νωθρότητα και επιστρέφουν στο σπίτι με περισσή ενέργεια.

Τι ελέγχουμε σε μία κατασκήνωση;

Όσο κι αν έχετε ενθουσιαστεί με την ψηφιακή ξενάγηση στην κατασκήνωση, μόνο η δια ζώσης επίσκεψη σε αυτή, μπορεί να σας πείσει ότι τηρούνται οι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας.

Τι ελέγχουμε σε μία κατασκήνωση; Καταρχήν το υγειονομικό προσωπικό. Σε κατασκηνώσεις που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από την πόλη, ένας νοσηλευτής ή μία νοσηλεύτρια με εμπειρία και ένας γιατρός που επισκέπτεται κατ’ επίκληση την κατασκήνωση, είναι ικανή συνθήκη για την αντιμετώπιση των κοινών προβλημάτων υγείας.

Η διαμονή του γιατρού μέσα στις εγκαταστάσεις προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια, όταν η κατασκήνωση είναι μακριά από το αστικό περιβάλλον ή εάν το παιδί σας έχει χρόνια νοσήματα.

Το επόμενο «τσεκ» αφορά στις τουαλέτες και τα μαγειρεία, χώροι ευαίσθητοι για την υγεία των παιδιών. Μεγάλη προσοχή και έρευνα απαιτείται εάν η κατασκήνωση έχει πισίνα. Ρωτήστε τους ιθύνοντες κάθε λεπτομέρεια: πόσα παιδιά προσέχει ο κάθε εργαζόμενος στη βάρδιά του, αν υπάρχει ναυαγοσώστης, ποιες ώρες λειτουργεί η πισίνα, πώς καθαρίζεται κ.λπ.

Τέλος, ελέγξτε με τον παιδίατρό σας ότι το παιδί σας είναι επαρκώς εμβολιασμένο και ότι γνωρίζει τους κανόνες υγιεινής και προστασίας από τα ατυχήματα, αλλά και από καταστάσεις που συμβαίνουν το καλοκαίρι, όπως η ηλίαση ή τα ηλιακά εγκαύματα.

Αφού αποφασίσετε ότι η κατασκήνωση είναι ασφαλής, εμπιστευτείτε το παιδί στο ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό, που θα ενεργήσει σωστά στην πρόληψη, αλλά και την αντιμετώπιση των ατυχημάτων.

iStock

Πώς να προετοιμάσουμε το παιδί; Ρωτήσαμε την ειδικό

Η προσαρμογή ενός παιδιού στην κατασκηνωτική ζωή δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση, αλλά είναι ευκολότερη για παιδιά που έχουν ήδη βιώσει τον αποχωρισμό από τους γονείς τους, έστω και για μικρό διάστημα πηγαίνοντας, για παράδειγμα, στο σπίτι της γιαγιάς και του παππού για διακοπές.

Σε κάθε περίπτωση έχει παρατηρηθεί ότι περίπου 20% των παιδιών που πάνε για πρώτη φορά κατασκήνωση δυσφορούν μετά την τρίτη ημέρα και θέλουν να γυρίσουν στο σπίτι τους. Μπορεί να κλαίνε και να ζητούν επίμονα τους γονείς τους και να είναι τόσο καταβεβλημένα ψυχικά, ώστε να μη συμμετέχουν στις ομαδικές δραστηριότητες.

«Η προσαρμογή είναι πιο δύσκολη σε παιδιά που δεν έχουν απομακρυνθεί ποτέ από το οικογενειακό τους περιβάλλον ή και σε παιδιά που δεν νιώθουν ασφάλεια με την απομάκρυνση των πολύ οικείων προσώπων τους, ακόμη κι όταν πρόκειται για παιχνίδι στην παιδική χαρά. Και γίνεται ακόμη δυσκολότερη, όταν δεν έχει προηγηθεί κάποιου είδους προετοιμασία από τους γονείς», μας λέει η Δήμητρα Φωτιάδου, ψυχολόγος παιδιών και εφήβων.

Πώς θα μπορούσαν οι γονείς να προετοιμάσουν τα παιδιά τους; «Δίνουμε στο παιδί τον εύλογο χρόνο να επεξεργαστεί το γεγονός. Το ενημερώνουμε για το διάστημα που μεσολαβεί μέχρι να πάει στην κατασκήνωση και του περιγράφουμε, όσο μπορούμε πιο ρεαλιστικά, τις συνθήκες της νέας του καθημερινότητας. Του τονίζουμε ότι θα βρίσκεται με παιδιά της ηλικίας του, αναφερόμαστε συγκεκριμένα στις δραστηριότητες και το πρόγραμμα της κατασκήνωσης και προσπαθούμε να το προετοιμάσουμε ψυχικά, χωρίς όμως να προκαταβάλουμε τα συναισθήματά του. Δεν του λέμε, για παράδειγμα, «αν νιώσεις φόβο», αλλά: «αν αντιμετωπίσεις δυσκολία, οι άνθρωποι της κατασκήνωσης θα μας ενημερώσουν αμέσως»».

»Το παιδί πρέπει να νιώθει ασφάλεια πηγαίνοντας στην κατασκήνωση. Να του έχουν ξεκάθαρα διασφαλίσει ότι σε περίπτωση ανάγκης οι γονείς του μπορούν να έρθουν. Και φυσικά το ρωτάμε ευθέως εάν θέλει να πάει στην κατασκήνωση. Χωρίς τη συναίνεση του παιδιού δεν μπορούμε να το στείλουμε στην κατασκήνωση. Μία επίσκεψη στις εγκαταστάσεις και η εξοικείωση με τον χώρο και τα πρόσωπα πριν την έναρξη της κατασκηνωτικής περιόδου θα δημιουργήσει μια πρώτη εικόνα και αίσθηση ασφάλειας. Εφόσον, λοιπόν, το παιδί συμφωνεί, ετοιμάζουμε παρέα τα πράγματα που θα πάρει μαζί του, επιβεβαιώνοντάς του έτσι ότι η γνώμη του είναι σημαντική στη λήψη αποφάσεων».

Αν επιμένει ότι θέλει να φύγει;

«Είμαστε καταπραϋντικοί και το διαβεβαιώνουμε ότι θα έρθουμε στο πρώτο επισκεπτήριο και θα συζητήσουμε το αίτημά του. Εν τω μεταξύ είμαστε σε συνεχή επικοινωνία με τους ανθρώπους της κατασκήνωσης», απαντά η κυρία Φωτιάδου και συνεχίζει: «Όταν τελικά συναντήσουμε το παιδί μας αξιολογούμε αν το αίτημά του είναι “χειριστικό” ή πραγματικό. Ελέγχουμε, δηλαδή, συζητώντας με το παιδί εάν στο αίτημά του και την απόφασή του έχει παίξει κάποιον ρόλο το περιβάλλον. Αν συμπεράνουμε ότι η ανασφάλεια του παιδιού μας είναι πραγματική, συμφωνούμε να γυρίσει στο σπίτι μαζί μας. Του χρόνου θα το προετοιμάσουμε καλύτερα».

πηγή ow.gr