Ένας ψυχολόγος μας εξηγεί γιατί η ελευθερία έκφρασης απαιτεί «εγωισμό».

Γράφει ο Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής Γιάννης Ξηντάρας (xidaras.gr)

Είναι σημαντικό όταν επικοινωνούμε με τους συνανθρώπους μας να μπορούμε να εκφράζουμε τις απόψεις μας με θάρρος και χωρίς να φοβόμαστε, αλλά ταυτοχρόνως να σεβόμαστε τους συνομιλητές μας και τις γνώμες τους…

Ελευθερία έκφρασης και ελευθέρια βούλησης σημαίνει ότι διεκδικείς αυτά που σου ανήκουν, είσαι δυναμικός σαν χαρακτήρας, σέβεσαι τον εαυτό σου και έχεις αξιοπρέπεια.  Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν άνθρωποι που δυσκολεύονται να εκφράσουν ανοιχτά αυτό που νιώθουν, που δυσκολεύονται να πουν τη δική τους γνώμη γιατί φοβούνται ότι η άποψή τους θα είναι λανθασμένη. Έτσι δεν παίρνουν το ρίσκο και το θάρρος να διεκδικήσουν τα πιστεύω τους, παρά μένουν κρυμμένοι, σιωπηλοί, παθητικοί αποδέκτες των ερεθισμάτων της ζωής. Άβουλα, αποδέχονται τις απόψεις και τα θέλω των άλλων χωρίς να τους ταιριάζουν  πραγματικά! Λένε παντού «Ναι» και ας ξέρουν μέσα τους πως έπρεπε να πουν «Όχι» επειδή έχουν διαφορετική οπτική.

Γιατί το κάνουν άραγε αυτό…;

Για να μην μπουν στη διαδικασία να συγκρουστούν με τους άλλους. Ζητούν την αποδοχή από τους άλλους και προκειμένου να την κερδίσουν προτιμούν να είναι απλοί παρατηρητές, δεν αντιδρούν ακόμα και αν δεχτούν άσχημα λόγια ακόμα και αν θιχτεί η υπόληψή τους. Παραγκωνίζουν τις απόψεις τους και υποτάσσουν τον εαυτό τους στις πεποιθήσεις των άλλων. Έτσι όμως πετυχαίνουν εντελώς αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά: τελικά αντί να γίνονται αποδεχτοί, απορρίπτονται!

Υιοθετώντας λοιπόν μία τακτική ‘’του να μην έχουμε ελευθερία έκφρασης’’, δίνουμε την αίσθηση στον εαυτό μας ότι δεν αξίζουμε, ότι είμαστε αδύναμοι, ότι δεν μπορούμε να αναλάβουμε τα ηνία της ζωής. Εν ολίγοις νιώθουμε ανημπόρια…! Αυτή η αντίληψη μεταφέρεται σε όλες τις σχέσεις που συνάπτουμε π.χ. στις οικογενειακές, στις προσωπικές, στις φιλικές, στις επαγγελματικές. Καταντάμε να πιεζόμαστε, να αγχωνόμαστε τόσο που στο τέλος «πνιγόμαστε», «βουλιάζουμε» στα αρνητικά μας συναισθήματα.

Πώς θα επιλυθεί αυτή η στάση…;

Αν αρχίσουμε να σκεφτόμαστε και λίγο τον εαυτό μας, αν ξεκινήσουμε να εκφραζόμαστε ελεύθερα χωρίς να μας ενδιαφέρει τι θα πουν οι άλλοι για τα θέλω μας και τα πιστεύω μας. Δεν το εννοώ εγωιστικά … Εγωιστικό θα ήταν αν προσπαθούσαμε κατ’ επανάληψη και καταπιεστικά να επιβάλλουμε στον άλλον τις πεποιθήσεις μας, να τον προσβάλουμε και να του ασκούμε λεκτική βία … Το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να μην προσποιούμαστε, να είμαστε ο εαυτός μας και να μην φοβόμαστε την απόρριψη. Δεν χρειάζεται να αλλάξουμε τίποτα αν δε θέλουμε… Σεβόμαστε τους άλλους αλλά έχουμε την απαίτηση να μας σέβονται και αυτοί.

Δεν χρειάζεται να αρέσουμε σε όλους!

Ο Γιάννης Ξηντάρας είναι Ψυχολόγος στο Περιστέρι, απόφοιτος Πανεπιστημίου Αθηνών και Strathclyde University. Μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων και της Ελληνικής Προσωποκεντρικής και Βιωματικής Εταιρείας, επιστημονικός υπεύθυνος στο Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης «Επαφή».