Πώς η ανάκληση ευχάριστων αναμνήσεων μας ηρεμεί σε στρεσογόνες καταστάσεις

Τώρα λοιπόν που έχουμε χρόνο στη διάθεσή μας και βρισκόμαστε στο σπίτι ήρθε η ώρα να ξεφυλλίσουμε παλιά άλμπουμ με φωτογραφίες, να αναζητήσουμε στο αρχείο του κινητού μας κι άλλες φωτογραφίες, να τηλεφωνηθούμε με τους φίλους μας θυμίζοντας ο ένας στον άλλον στιγμές από κοινές μας εμπειρίες και γενικά να αποκτήσουμε πρόσβαση σε όσα μας θυμίζουν πως είναι να νιώθουμε χαρούμενοι, ήρεμοι και ευτυχισμένοι.

Κατερίνα Ντέμου Ψυχολόγος – Ειδική παιδαγωγός

Οι αλλαγές στη ζωή και στην καθημερινότητά μας ήρθαν πολύ γρήγορα και έντονα να μας θυμίσουν ότι τελικά, όντως, τίποτα δεν είναι δεδομένο: μια βόλτα στο πάρκο, στη θάλασσα, ένας καφές με φίλους, ένα ρομαντικό δείπνο με το ταίρι μας, μία βραδιά σε φιλικό σπίτι για επιτραπέζια, ένα θέατρο, ένας αγώνας μπάσκετ.

Βρεθήκαμε ξαφνικά αντιμέτωποι με πολλά ανοιχτά μέτωπα από τη μία ο χρόνος που παραπονιόμασταν ότι ποτέ δεν είχαμε και τώρα δεν ξέρουμε τι να τον κάνουμε, η ανάγκη για ευελιξία ώστε να βρούμε δραστηριότητες εντός σπιτιού, η αποκοπή από κοινωνικά δρώμενα, συναντήσεις, η επιθυμία για σύνδεση και μοίρασμα.

Πώς λοιπόν μέσα σε όλα αυτά να μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε τον χώρο που χρειάζονται τα συναισθήματά μας να αναπνεύσουν και ταυτόχρονα να μην πνιγούμε μέσα σε αυτά; Πώς να ενισχύσουμε την ψυχική μας ανθεκτικότητα ώστε να είμαστε σε θέση να επεξεργαστούμε και να χωνέψουμε τα νέα δεδομένα;

Φως στις παραπάνω ερωτήσεις έρχεται να δώσει μία πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Νature Human Behavior όπου σύμφωνα με τα ευρήματα της μπορούμε να βοηθήσουμε τον εγκέφαλό μας να ανακτήσει ‘έλεγχο’ με το να ανακαλέσουμε ευχάριστες αναμνήσεις. Τι έδειξαν τα αποτελέσματα της έρευνας;

Αρχικά συμμετείχαν 134 εθελοντές οι οποίοι εκτέθηκαν σε ένα στρεσογόνο ερέθισμα, συγκεκριμένα να βυθίσουν τα χέρια τους σε παγωμένο νερό. Στη συνέχεια μερικοί ανακάλεσαν θετικές προηγούμενες εμπειρίες τους, όπως μία επίσκεψη στη Disneyland, ενώ οι υπόλοιποι θυμήθηκαν συναισθηματικά ουδέτερες αναμνήσεις, όπως η ετοιμασία των αποσκευών. Φάνηκε λοιπόν πως η πρώτη ομάδα όχι μόνο ένιωσε καλύτερα αλλά η αναμενόμενη αύξηση των επιπέδων της κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες, σε αυτή την ομάδα ήταν μόλις στο 15% των επιπέδων κορτιζόλης της δεύτερης ομάδας που ανακάλεσε ουδέτερες συναισθηματικά αναμνήσεις.

Προκειμένου να εξερευνήσουν πως η ανάκληση ευχάριστων αναμνήσεων σχετίστηκε άμεσα με την έκκριση της ορμόνης του στρες οι ερευνητές επανέλαβαν το πείραμα με καινούρια γκρουπ σκανάροντας ταυτόχρονα τους εγκεφάλους των συμμετεχόντων χρησιμοποιώντας την τεχνολογία fMRI γνωστή ως Λειτουργική Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού ή Μαγνητική Τομογραφία.

Βρέθηκε πως οι ευχάριστες αναμνήσεις, και όχι οι ουδέτερες, σχετίζονταν με αυξημένη δραστηριότητα στις προμετωπικές περιοχές του εγκεφάλου καθώς και σε συγκεκριμένους νευρώνες, οι πρώτες επηρεάζουν τη ρύθμιση των συναισθημάτων καθώς και τον γνωστικό έλεγχο, δηλαδή τις ίδιες περιοχές οι οποίες καταστέλλονται από το έντονο στρες και οι δεύτεροι σχετίζονται με την επεξεργασία της ανταμοιβής.

Συμπερασματικά φαίνεται πως η ανάκληση των ευχάριστων αναμνήσεων αποδεδειγμένα συμβάλλει στη διαχείριση και μείωση του στρες που παράγει φυσιολογικά ο οργανισμός όταν εκτεθεί σε στρεσογόνες καταστάσεις.

Τώρα λοιπόν που έχουμε χρόνο στη διάθεσή μας και βρισκόμαστε στο σπίτι ήρθε η ώρα να ξεφυλλίσουμε παλιά άλμπουμ με φωτογραφίες, να αναζητήσουμε στο αρχείο του κινητού μας κι άλλες φωτογραφίες, να τηλεφωνηθούμε με τους φίλους μας θυμίζοντας ο ένας στον άλλον στιγμές από κοινές μας εμπειρίες και γενικά να αποκτήσουμε πρόσβαση σε όσα μας θυμίζουν πως είναι να νιώθουμε χαρούμενοι, ήρεμοι και ευτυχισμένοι.

Αυτό δεν αναιρεί και όλα τα συναισθήματα που μπορεί να βιώνουμε στο εδώ και τώρα όμως συμβάλλει στην ανάπτυξη της αυτορρύθμισής μας και στις ικανότητές μας να ελισσόμαστε και να προσαρμοζόμαστε ακόμα και σε πρωτόγνωρες συνθήκες.

Βιβλιογραφία

Megan E. Speer, Mauricio R. Delgado, (2017), Reminiscing about positive memories buffers acute stress responses. Nature Human Behavior

πηγή psychologynow.gr