Ο ψυχολόγος Γιάννης Ξηντάρας απαριθμεί τα 5 χαρακτηριστικά των εξαρτημένων ατόμων

Γράφει ο Ψυχολόγος-Σύμβουλος Γάμου  Γιάννης Ξηντάρας  

Συχνά στο οικογενειακό περιβάλλον, στις ερωτικές και φιλικές σχέσεις συναντάμε άτομα που δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς την παρουσία των αγαπημένων τους προσώπων, χωρίς την παρουσία των ατόμων που τα θεωρούν μέρος του εαυτού τους. Χωρίς αυτά τα σημαντικά πρόσωπα νιώθουν άγχος και κενό. Αυτές είναι οι λεγόμενες συναισθηματικά εξαρτημένες σχέσεις.

Τα άτομα που συνάπτουν εξαρτημένες-εθιστικές σχέσεις, έχουν συχνά τις καλύτερες προθέσεις . Πάντα επιθυμούν να δημιουργούν ευτυχισμένες και υγιείς σχέσεις αλλά κάτω από αυτές τις καλές προθέσεις κρύβεται μία αγωνιώδης σύγκρουση με την εγγύτητα-οικειότητα. Είναι εθισμένοι στην εξαρτητική αγάπη και είναι υπερβολικά ανασφαλείς  γι’ αυτό πάντα ποθούν να ικανοποιούν τις ανάγκες και τις επιθυμίες των άλλων.

Αυτή η εξαρτητική αγάπη που έχουν για τον σύντροφο ή φίλο συνήθως προκύπτει από το παρελθόν, από τα παιδικά χρόνια. Οι σχέσεις που είχαν δημιουργήσει κατά την παιδική τους ηλικία, παίζουν σημαντικό ρόλο στις μελλοντικές τους σχέσεις. Συνήθως τα άτομα αυτά ζούσαν σε μία δυσλειτουργική οικογένεια και οι σχέσεις με τους γονείς τους δεν ήταν τόσο καλές. Είχαν βιώσει την απόρριψη και συνακόλουθα είχαν έντονο το φόβο της εγκατάλειψης. Τα άτομα αυτά επίσης μπορεί να είχαν υποστεί κάποιο ψυχολογικό τραύμα από  την παιδική τους ηλικία το οποίο τα «βασανίζει» και στην μετέπειτα  ενήλικη ζωή τους. Συνήθως τα άτομα αυτά έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και επειδή φοβούνται την απόρριψη συνάπτουν εξαρτημένες σχέσεις.

Ας δούμε συνοπτικά τα χαρακτηριστικά των εξαρτημένων ατόμων:

1. Τα άτομα αυτά είναι ιδιαίτερα ανασφαλή. Έχουν δυσκολία στο να παίρνουν αποφάσεις και πρωτοβουλίες χωρίς τις συμβουλές ή την έγκριση των αγαπημένων τους προσώπων.  Επίσης, αποφεύγουν να έχουν την ευθύνη σε πολλούς σημαντικούς τομείς της ζωής τους.
2. Τα άτομα αυτά νιώθουν ανήμπορα και φοβούνται ότι δε θα τα καταφέρουν στη ζωή τους. Έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση  και αισθάνονται ότι θα αποτύχουν σε όλους τους τομείς της ζωής τους. Επίσης, έχουν συνεχώς την ανάγκη για επιβράβευση και επιβεβαίωση.
3. Επιπλέον, τα εξαρτημένα άτομα εμφανίζουν αδυναμία στο να μείνουν μόνα τους χωρίς την παρουσία των σημαντικών προσώπων.
4. Τα άτομα αυτά αρνούνται να δουν τις δικές τους ανάγκες και επιθυμίες και προσπαθούν να συμβιβαστούν σε καταστάσεις που δεν τους ταιριάζουν. Φοβούνται την απόρριψη και αυτό τα οδηγεί στο να καλύπτουν τις επιθυμίες και τα θέλω των άλλων για να γίνουν αποδεχτοί.
5. Ένα τελευταίο χαρακτηριστικό του εξαρτητικού ατόμου είναι το πώς συμπεριφέρεται όταν τελειώνει μία στενή σχέση (ερωτική σχέση συνήθως). Αναζητά επειγόντως μια άλλη σχέση σαν πηγή φροντίδας και υποστήριξης, αλλά και αναπλήρωσης του «κενού» το οποίο δυσκολεύεται πολύ να αντιμετωπίσει.

Οι πρώιμες λοιπόν σχέσεις παίζουν σημαντικό ρόλο στο τι είδους σχέσεις θα αναπτύξει το άτομο στην ενήλικη ζωή.  Πως θα σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος και πως θα αντικατασταθούν οι δυσλειτουργικές σχέσεις με υγιείς; Θα πρέπει να ενισχυθεί η αυτοπεποίθηση-αυτοεκτίμηση των ατόμων, να νιώθουν ασφάλεια και να αρχίσουν να έχουν κριτική σκέψη ώστε να παίρνουν πρωτοβουλίες σε διάφορα θέματα που προκύπτουν στη ζωή τους χωρίς να περιμένουν την έγκριση των άλλων…

Ο Γιάννης Ξηντάρας είναι Ψυχολόγος-Σύμβουλος Γάμου στο Περιστέρι, απόφοιτος Πανεπιστημίου Αθηνών και Strathclyde University. Μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων και της Ελληνικής Προσωποκεντρικής και Βιωματικής Εταιρείας, επιστημονικός υπεύθυνος στο Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης “Επαφή”.