Η γαστρεντερίτιδα είναι μία νόσος που ταλαιπωρεί συχνά τα παιδιά. Πρόκειται για λοίμωξη του γαστρεντερικού συστήματος, τόσο του στομάχου όσο και του λεπτού εντέρου. Κάθε ηλικιακή ομάδα μπορεί να νοσήσει από γαστρεντερίτιδα και κυρίως από ιογενή. Γενικά, ο κίνδυνος μετάδοσης της νόσου είναι μεγαλύτερος όπου υπάρχει συγχρωτισμός μεγάλου αριθμού ατόμων και κακές συνθήκες υγιεινής κατά την προετοιμασία και κατανάλωση τροφίμων.

Η γαστρεντερίτιδα μπορεί να οφείλεται σε Ιούς  (νοροϊοί,  ροταϊοί, αδενοϊοί, αστροϊοί, σαποϊοί), σε Βακτήρια  (σαλμονέλλα, καμπυλοβακτηρίδιο, κολοβακτηρίδιο, κλωστηρίδιο difficile, σιγκέλα, δονάκιο χολέρας), σε Παράσιτα (αμοιβάδα, κρυπτοσπορίδιο, λάμβλια, ασκαρίδα) και στην παρουσία τοξινών στα τρόφιμα που παράγονται από μικροοργανισμούς (S Aureus, Clostridium pefrigens, Clostridium botulinum, Bacillus cereus). Γενικά, οι ιογενείς γαστρεντερίτιδες αποτελούν τη συχνότερη μορφή της λοιμώδους διάρροιας στην παιδική ηλικία.

Τα κύρια συμπτώματα είναι οι διάρροιες (κυρίως υδαρείς) και οι έμετοι. Οι ασθενείς  μπορεί επίσης να παρουσιάσουν ναυτία, πόνο και κράμπες στην κοιλιά, απώλεια όρεξης, μυϊκούς πόνους, κόπωση, πονοκέφαλο, πυρετό και ρίγος. Στη βακτηριακή γαστρεντερίτιδα οι διαρροικές κενώσεις μπορεί να περιέχουν αίμα και βλέννα.

Τι πρέπει να προσέχουν οι γονείς σε περίπτωση που το παιδί πάσχει από γαστρεντερίτιδα;

Αν ένα παιδί έχει αρκετές διάρροιες και εμέτους το σώμα του χάνει πολλά  υγρά και ηλεκτρολύτες με αποτέλεσμα την αφυδάτωση. Τα βρέφη και τα νήπια κινδυνεύουν να αφυδατωθούν πιο εύκολα. Οι κλινικές εκδηλώσεις  αφυδάτωσης  εμφανίζονται όταν υπάρχει αδυναμία πρόσληψης υγρών και αυξημένες απώλειες λόγω των εμέτων και των διαρροιών. Τα σημεία που πρέπει να προσέχουν οι γονείς είναι η έντονη δίψα (ξηρό στόμα), το ποσό των ούρων (για τα βρέφη πόσο συχνά γίνεται η αλλαγή της πάνας και για τα μεγαλύτερα παιδιά το χρώμα των ούρων το οποίο θα είναι σκούρο κίτρινο), το ποσό των δακρύων, η ζάλη και η κόπωση.

 Μπορούν οι γονείς να κάνουν κάτι για να βοηθήσουν το παιδί;

Μετά από έναν εμετό δεν πρέπει να δώσουμε αμέσως νερό, αφήνουμε να περάσει  περίπου μία ώρα. Αρχίζουμε την σταδιακή έναρξη υγρών (ένα κουταλάκι του γλυκού κάθε πέντε λεπτά αρχικά) και την σταδιακή σίτιση (άπαχο κρέας, μπανάνα, μήλο, ρύζι, κράκερ). Αποφεύγουμε  χυμούς, αναψυκτικά  και γενικά λιπαρά φαγητά γιατί χειροτερεύουν τη διάρροια. Μπορούμε να δώσουμε κάποιο σκεύασμα ηλεκτρολυτών για αναπλήρωση των απωλειών. Θηλάζοντα  βρέφη συνεχίζουν κανονικά τον θηλασμό.

Πότε καλούμε τον ιατρό;

Καλούμε τον ιατρό όταν το παιδί παρουσιάζει συμπτώματα αφυδάτωσης, όταν η διάρροια ή οι έμετοι διαρκούν περισσότερες από 2 ημέρες, όταν δούμε αίμα στον εμετό ή τα κόπρανα, όταν το παιδί έχει να πιει νερό μερικές ώρες και όταν το βρέφος ή το νήπιο δεν έχει ουρήσει για 4 με 6 ώρες.

Χρειάζεται στην γαστρεντερίτιδα εργαστηριακός έλεγχος;

Συνήθως στην ιογενή γαστρεντερίτιδα δεν χρειάζεται  εργαστηριακός έλεγχος παρά μόνο αν το παιδί παρουσιάζει συμπτώματα αφυδάτωσης. Στη βακτηριακή γαστρεντερίτιδα αντιθέτως θα χρειαστεί μικροσκοπική / μακροσκοπική εξέταση  και καλλιέργεια κοπράνων.

Ποια είναι η θεραπεία;

Στην ιογενή γαστρεντερίτιδα δεν χρειάζεται αγωγή παρά μόνο σε περίπτωση αφυδάτωσης όπου πρέπει να χορηγηθούν ενδοφλεβίως υγρά και ηλεκτρολύτες. Στη βακτηριακή, αφού διαγνωσθεί το βακτήριο, χορηγείται η ανάλογη αντιβιοτική αγωγή με βάση το αντιβιόγραμμα.

Ποια είναι τα μέτρα προφύλαξης από την γαστρεντερίτιδα;

• Πλένουμε τα χέρια μας συχνά με σαπούνι και νερό πριν την κατανάλωση και την προετοιμασία φαγητού, μετά την χρήση τουαλέτας/αλλαγή πάνας, τον χειρισμό τροφίμων καθώς και μετά την επαφή μας με άτομα που έχουν συμπτώματα γαστρεντερίτιδας.
• Καθαρίζουμε σχολαστικά τις επιφάνειες που χρησιμοποιούνται για την προετοιμασία των τροφίμων καθώς και τα οικιακά σκεύη.
• Αποφεύγουμε την χρήση από κοινού με άλλα άτομα σκευών όπως πιάτα και ποτήρια.
• Καταναλώνουμε όσο το δυνατόν ασφαλή τρόφιμα και νερό.
• Καλό πλύσιμο των τροφίμων πριν την κατανάλωση τους.
• Εμβολιασμός έναντι του ροταϊού που προκαλεί ιογενή γαστρεντερίτιδα κυρίως σε βρέφη και παιδιά. Ο εμβολιασμός πρέπει να ολοκληρώνεται έως την ηλικία των 6 μηνών το αργότερο. Σημειώνεται βέβαια ότι δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο έναντι των υπολοίπων ιών που προκαλούν γαστρεντερίτιδα.

Ποιες προφυλάξεις πρέπει να λαμβάνονται από τους νοσούντες για την αποφυγή μετάδοσης στα άτομα του περιβάλλοντός τους;

Τα άτομα που πάσχουν από ιογενή γαστρεντερίτιδα μπορούν να μεταδώσουν τη νόσο για όσο διαρκούν τα συμπτώματα και 48 ώρες μετά την υποχώρησή τους. Έτσι πρέπει:

• Να μην συμμετέχουν στην προετοιμασία του φαγητού και να περιορίσουν την άμεση επαφή με τους οικείους τους και ειδικά με ευπαθείς ομάδες ατόμων.
• Να απέχουν από τον παιδικό σταθμό ή το σχολείο.
• Να μην συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα κολύμβηση σε πισίνα ή άλλα ομαδικά αθλήματα.

Για τα περισσότερα άτομα η γαστρεντερίτιδα και κυρίως η ιογενής, δεν αποτελεί σοβαρό νόσημα. Οι μικροί ασθενείς αναρρώνουν πλήρως χωρίς περαιτέρω προβλήματα, παρόλα αυτά, όμως, οι γονείς πρέπει να θυμούνται τα συμπτώματα της αφυδάτωσης, έτσι ώστε αν χρειαστεί να συμβουλεύονται τον παιδίατρό τους.

ΠΡΟΣΟΧΗ  ΣΤΗΝ ΤΗΡΗΣΗ  ΚΑΝΟΝΩΝ ΥΓΙΕΙΝΗΣ !!!!