Ένας από τους πιο συχνούς λόγους για να επισκεφθεί κανείς το δερματολόγο είναι τα σπυράκια στο πρόσωπο. Η εμφάνισή τους πανικοβάλλει τόσο αυτούς που έχουν το πρόβλημα όσο και τους οικείους τους, καθώς έστω και μια μικρή βλάβη στο πρόσωπο προκαλεί αναστάτωση, εκνευρισμό και πολλές φορές πόνο.

Η ακμή είναι ένα χρόνιο νόσημα της τριχοσμηγματογόνου μονάδας, το οποίο χαρακτηρίζεται κλινικά από την εμφάνιση ενός πολύμορφου εξανθήματος στο πρόσωπο και στον κορμό, σε συνδυασμό με έντονη λιπαρότητα του δέρματος.

Η νόσος προκαλείται από υπερδραστηριότητα του σμηγματογόνου αδένα και απόφραξη του πόρου του. Οι αδένες αυτοί ελέγχονται από τα ανδρογόνα και βρίσκονται παντού στο δέρμα, εκτός από τις παλάμες και τα πέλματα, ενώ έχουν μεγαλύτερο μέγεθος στο πρόσωπο, στο λαιμό, στον κορμό και στο τριχωτό της κεφαλής.

Η έκκριση σμήγματος και η αδυναμία της επιδερμίδας για ομαλή κερατινοποίηση είναι παράγοντεσ που επιδεινώνουν τη νόσο. Η ακμή δεν είναι μια αμιγής λοιμώδης νόσος και δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο. Παρ’ όλα αυτά, το δέρμα εποικίζεται από αρκετούς μικροοργανισμούς, με πιο σημαντικό το προπιονικό βακτηρίδιο της ακμής (P.aches). Έχουμε, λοιπόν, ένα πολυπαραγοντικό νόσημα, στο οποίο εμπλέκονται οι ορμόνες, το σμήγμα, η ομαλή κερατινοποίηση καθώς και οι μικροοργανισμοί.

Υπάρχουν παράγοντες που επηρεάζουν την ακμή;

Συχνά λέγεται ότι κάποιες τροφές επιδεινώνουν την ακμή (π.χ., η σοκολάτα). Η αλήθεια είναι ότι η σοκολάτα μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του βάρους ή να προκαλέσει τερηδόνα, αλλά δεν έχει σχέση με τα σπυράκια.
Η ζέστη και η υγρασία, ειδικά σε άτομα με προδιάθεση για ακμή, μπορεί να επιδεινώσουν την κλινική εικόνα. Η κατάσταση χειροτερεύει όταν γίνεται υπερβολική χρήση αντηλιακών. Σε αυτό το σημείο αξίζει να τονίσουμε ότι η χρήση ακατάλληλων καλλυντικών συχνά ευθύνεται για «ακμή από καλλυντικά».
Ένας άλλος παράγοντας είναι τα φάρμακα, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν διάφορα ακμοειδή εξανθήματα, όπως το χαρακτηριστικό ακμοειδές εξάνθημα στον κορμό, στους ώμους και στους βραχίονες μετά από συστηματική χορήγηση στεροειδών.

Ποια είναι τα κλινικά χαρακτηριστικά της ακμής;

Οι βλάβες που βλέπουμε συνήθως στο δέρμα, εκτός από μια έντονη λιπαρότητα και ερυθρότητα είναι:
1.οι φαγέσωροι (ανοικτοί), κεράτινα βύσματα που κλείνουν τους πόρους. Πρόκειται για τα λεγόμενα μαύρα στίγματα (blackheads).
2.τα κέγχρια (κλειστοί φαγέσωροι), μικρές επιδερμιδικές κύστες (whiteheads).
3.οι βλατίδες, μικρά κόκκινα σπυράκια.
4.οι φλύκταινες, σπυράκια με πύον.
5.τα οζίδια.
6.οι κύστες.
7.οι ουλές.

Πολλές φορές παρατηρούμε δυσχρωμίες, οι οποίες είναι μεταφλεγμονώδεις υπερμελαγχρώσεις, και αργούν πολύ να υποχωρήσουν. Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι οι ουλές, οι οποίες δυστυχώς είναι μόνιμες βλάβες του δέρματος.

Πότε εμφανίζεται η ακμή; Έχει ηλικία;

Η πιο συνηθισμένη περίοδος για την εμφάνιση της ακμής είναι η εφηβεία (με μέγιστη δραστηριότητα στα 16-18 χρόνια). Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έναρξη της νόσου πολύ νωρίτερα (γύρω στην ηλικία των 10 ετών). Ακμή όμως έχουμε και στα νεογνά, καθώς και σε γυναίκες οι οποίες έχουν προ πολλού περάσει την εφηβεία.

Έτσι, έχουμε πολλές διαφορετικές κλινικές μορφές της νόσου:

• Κοινή ακμή. Η πιο συχνή μορφή. Εμφανίζεται στην εφηβεία και εξαφανίζεται μέχρι την ηλικία των 25 ετών.
• Μεταεφηβική ακμή των γυναικών. Πολύ συχνή μορφή σε γυναίκες γύρω στα 30, και οι οποίες δεν είχαν ούτε ένα σπυράκι στην εφηβεία. Η κατάσταση είναι πολύ ενοχλητική και επίμονη. Επιδεινώνεται πριν την έμμηνο ρήση και πολλές φορές συνδυάζεται με ορμονικές διαταραχές (π.χ., σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών).
• Νεογνική ακμή. Παρουσιάζεται συχνά στα νεογνά και η βαρύτητά της ποικίλλει από λίγες έως πολλές βλάβες στο πρόσωπο. Προκύπτει διότι το νεογνό εμφανίζει ενδοκρινική συμπεριφορά όμοια με αυτήν της εφηβικής ηλικίας.
• Οζιδιοκυστική ακμή. Η πιο βαριά κλινική εικόνα της ακμής. Χαρακτηρίζεται από επώδυνα οζίδια και κύστες στο πρόσωπο και πολλές φορές και σε άλλα σημεία του σώματος, όπως η ράχη, ο θώρακας και οι γλουτοί. Η ακμή αυτή αφήνει ουλές και δημιουργεί χηλοειδή.

Πως μπορούμε ν’αντιμετωπίσουμε και να θεραπεύσουμε την ακμή;

Πρέπει πρώτα να εκτιμήσουμε πόσο βαριά είναι η ακμή (αν είναι ήπια ή σοβαρή), να δούμε ποιες μόνιμες βλάβες μπορεί να αφήσει και κυρίως να δούμε σε ποια ψυχολογική κατάσταση βρίσκεται ο ασθενής. Αλλιώς αντιμετωπίζει την ακμή ένας έφηβος που έχει μερικά μικρά σπυράκια και αλλιώς μια γυναίκα 30 χρονών, η οποία δεν θα βγει από το σπίτι της χωρίς μεϊκάπ και θα νιώθει άσχημη.

Τι κάνουμε λοιπόν; Πρώτα απ’ όλα πρέπει να συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι η ακμή είναι χρόνιο νόσημα και ότι δεν θα φύγει σε 15 μέρες. Θα πρέπει να επιλέξουμε ένα δερματολόγο με τον οποίο θα έχουμε καλή επαφή και να τον επισκεπτόμαστε τακτικά. Η θεραπεία μπορεί να τροποποιείται ανάλογα με την ενίοτε κατάσταση του δέρματος. Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να καθαρίζουμε το πρόσωπο και να το φροντίζουμε με ειδικά καλλυντικά.

Αν η ακμή είναι ήπια, τότε ο δερματολόγος θα μας συστήσει τοπική θεραπεία με:

• τοπικά αντιβιοτικά (κρέμες ή γέλες)
• υπεροξείδιο του βενζολίου (έναν αντιβακτηριδιακό και φαγεσωρολυτικό παράγοντα)
• ρετινοϊκό οξύ (για κερατόλυση)
• θείο, σαλικυλικό οξύ
• peelings

Πολλές από τις κρέμες μπορεί αρχικά να ερεθίσουν το δέρμα, γι’αυτό χρειάζεται προσοχή στην χορήγησή τους και παρακολούθηση από το γιατρό. Σε πιο βαρίες ακμές χορηγούμε συστηματικά αντιβιοτικά για μεγάλα χρονικά διαστήματα (περίπου έξι μήνες). Τα πιο συχνά χορηγούμενα αντιβιοτικά είναι οι τετρακυκλίνες. Στις ακμές που είναι ορμονοεξαρτώμενες χορηγούμε αντισυλληπτικά π.χ. οιστρογόνα και ένα συνδυασμό οιστρογόνων με αντιανδρογόνα.

Στις βαριές περιπτώσεις κυστικής ακμής η θεραπεία εκλογής είναι η χορήγηση ρετινοειδών. Η συγκεκριμένη θεραπεία έφερε επανάσταση στη δερματολογία τη δεκαετία του ’80. Πρόκειται για μια ουσία-παράγωγο της βιταμίνης A, η οποία επηρεάζει όλα τα στοιχεία που εμπλέκονται στην παθογένεια της ακμής. Η παρακολούθηση του ασθενή από το δερματολόγο είναι απαραίτητη και η θεραπεία διαρκεί 4-6 μήνες. Τα αποτελέσματα είναι θεαματικά ακόμη και σε πολύ βαριές περιπτώσεις. Η ακμή, επομένως, χρειάζεται υπομονή και επιμονή. Υπάρχουν πολλές θεραπείες και λύσεις στο πρόβλημα, αρκεί ν’απευθυνθούμε στον ειδικό. Η αλήθεια είναι ότι μερικές μορφές ακμής μπορεί να υποχωρήσουν μετά από κάποια χρόνια.Τα σημάδια, οι ουλές και οι δυσχρωμίες είναι πολύ δύσκολο να φύγουν και πολλές φορές μένουν μόνιμα στο πρόσωπο δημιουργώντας πολλά ψυχολογικά προβλήματα.

Αντιμετωπίστε, λοιπόν, την ακμή και αποκτήστε ένα πρόσωπο καθαρό και υγιές.