Ο/Η παιδίατρός σας θήλασε τα παιδιά του;

Ο/Η παιδίατρός σας θήλασε τα παιδιά του;

της Βίκυς Φαρδογιάννη

Κάθε εβδομάδα ακούω ή διαβάζω ιστορίες από μαμάδες που θηλάζουν όπου ο γιατρός τους έδωσε λάθος πληροφορίες σε σχέση με το θηλασμό. Είναι πολύ κρίμα γιατί όλοι οι άνθρωποι θέλουν να αισθάνονται ότι ο γιατρός τους έχει τις απαραίτητες γνώσεις και ότι οι συμβουλές του είναι σωστές. Πολύ συχνά όλοι μας αισθανόμαστε ότι πρέπει να κάνουμε ότι μας πει ο γιατρός μας, αλλά δυστυχώς, πολύ συχνά οι λανθασμένες συμβουλές τους οδηγούν σε διακοπή του θηλασμού. Ποια είναι όμως η έκταση του προβλήματος;

Οι έρευνες του 1995

Σε μια σειρά ερευνών που έγιναν στην Αμερική και που δημοσιεύτηκαν το 1995, μελετήθηκαν οι γνώσεις των γιατρών και η στάση τους σε σχέση με το θηλασμό. Τόσο ανώτεροι όσο και ειδικευόμενοι γιατροί ερωτήθηκαν σε θέματα παιδιατρικής, γυναικολογίας και οικογενειακής ιατρικής. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όλοι είχαν πολύ λίγες γενικές γνώσεις για το θηλασμό και την πρακτική του θηλασμού, προωθούσαν ελάχιστα το θηλασμό, είχαν πολύ μικρή αυτοπεποίθηση στη συμβουλευτική για προβλήματα θηλασμού και είχαν λάβει ανεπαρκή εκπαίδευση στο θέμα του θηλασμού. Οι έρευνες έδειξαν επίσης ότι η προηγούμενη προσωπική εμπειρία θηλασμού των ίδιων των γιατρών ή των συζύγων τους, ήταν ένδειξη μεγαλύτερης γνώσης, καλύτερης στάσης και αυτοπεποίθησης στο θέμα του θηλασμού, σε σχέση με εκείνους που δεν είχαν καμιά προσωπική εμπειρία στο θέμα.

• Γενικές γνώσεις – Ενώ όλοι συμφώνησαν ότι ο θηλασμός ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών, περίπου το ένα τρίτο των ερωτηθέντων γιατρών δεν γνώριζαν ότι τα μωρά που θηλάζουν έχουν επίσης λιγότερα επεισόδια γαστρεντερίτιδας και ωτίτιδας.

• Πρακτικά – Γενικά, περίπου οι μισοί από τους ειδικευόμενους γιατρούς και το 1/3 των οικογενειακών /γιατρών που ερωτήθηκαν, επέλεξαν λάθος απάντηση σε ερωτήσεις που αφορούσαν την πρακτική του θηλασμού. Περίπου το 40% των παιδιάτρων και το 60% των οικογενειακών γιατρών δεν ήξεραν πώς να αντιμετωπίσουν ένα υγιές μωρό 4 ημερών που θήλαζε και εμφάνισε ίκτερο. Σχεδόν το 50% όλων των γιατρών δεν γνώριζαν ότι το συμπλήρωμα με ξένο γάλα κατά τις δύο πρώτες εβδομάδες της ζωής μπορεί να προκαλέσει διακοπή του θηλασμού. Επίσης, ήταν μεγάλο το ποσοστό των γιατρών που θα σύστηναν οριστική διακοπή του θηλασμού για προβλήματα που εύκολα επιλύονται (μαστίτιδα, ανεπαρκή παραγωγή γάλακτος, απόστημα, οδοντοφυϊα, κα).

• Στάση – Περίπου το 25% των γιατρών που πήραν μέρος στις έρευνες, ΔΕΝ συμφωνούσαν ότι ο αποκλειστικός θηλασμός είναι η πιο ωφέλιμη μέθοδος διατροφής. Σχεδόν το 25% των οικογενειακών γιατρών δεν πίστευαν ότι η προώθηση του θηλασμού ήταν κάτι σημαντικό.

• Αυτοπεποίθηση – λιγότερο από το 50% όλων των γιατρών (και μόνο το 14% των παιδιάτρων) πίστευαν ότι ήταν αποτελεσματικοί στη συμβουλευτική του θηλασμού.

• Εκπαίδευση – Περισσότεροι από τους μισούς γιατρούς θεωρούσαν την εκπαίδευσή τους ανεπαρκή όσο αφορά τη συμβουλευτική του θηλασμού.

• Προσωπική εμπειρία – η προηγούμενη προσωπική εμπειρία θηλασμού ήταν ο πιο σημαντικός παράγοντας για περισσότερες γνώσεις και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση σε σχέση με το θηλασμό. Όσοι γιατροί είχαν προσωπική εμπειρία, οι ίδιοι ή οι γυναίκες τους, επέλεξαν τη σωστή απάντηση για την αντιμετώπιση της μαστίτιδας κατά 14%, την αντιμετώπιση της χαμηλής παραγωγής γάλακτος κατά 20% και το συμπλήρωμα κατά 8%. Επίσης 22% περισσότεροι γιατροί είχαν προσωπική εμπειρία στο θέμα και οι ίδιοι ένιωθαν πιο ικανοί στη συμβουλευτική του θηλασμού.

Οι έρευνα του 2004

Η έρευνα επαναλήφθηκε 10 χρόνια μετά, για να προσδιορίσει αν και κατά πόσο άλλαξαν τα δεδομένα όσον αφορά τις γνώσεις και τη στάση των γιατρών όσον αφορά το θηλασμό. Στην καινούρια έρευνα βρέθηκαν περισσότεροι παιδίατροι απ’ ότι το 1995 οι οποίοι είχαν αρνητική γνώμη και στάση στο θέμα του θηλασμού. Λιγότεροι παιδίατροι το 2004 πίστευαν ότι τα πλεονεκτήματα του θηλασμού είναι περισσότερα από τα προβλήματά του. Περισσότεροι παιδίατροι το 2004 σύστηναν διακοπή του θηλασμού αναίτια. Οι παιδίατροι το 2004 είχαν μεγαλύτερη προσωπική εμπειρία σε σχέση με το 1995 και αυτή η εμπειρία συνέχισε να είναι σχετική με καλύτερη γνώση του θέματος και της πρακτικής του θηλασμού, σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν παρόμοια εμπειρία.

Άλλες έρευνες

Κάποιες άλλες έρευνες έδειξαν επίσης την έλλειψη γνώσης των γιατρών στο θέμα του θηλασμού

• Καμπύλες ανάπτυξης – Μια έρευνα του 2000 έδειξε ότι ενώ σχεδόν όλοι οι γιατροί χρησιμοποιούσαν τις καμπύλες ανάπτυξης σχεδόν σε κάθε επίσκεψη του παιδιού, κανείς δεν ανέφερε ότι χρησιμοποίησε ειδικές καμπύλες ανάπτυξης για τα παιδιά που θηλάζουν. Μόνο το 5% γνώριζε ότι τα παιδιά που θηλάζουν έχουν διαφορετική ανάπτυξη από τα παιδιά που πίνουν ξένο γάλα. Αυτή η γνώση σχετίζονταν με την προσωπική εμπειρία θηλασμού: μόνο το 2% των γιατρών που δεν είχαν προσωπική εμπειρία στο θέμα απάντησε σωστά, ενώ το 12% αυτών που είχαν προσωπική εμπειρία το γνώριζε.

• Ασφάλεια φαρμάκων – Μια έρευνα του 2007 εξέτασε 10 πηγές τις οποίες χρησιμοποιούν συνήθως οι γιατροί και οι φαρμακοποιοί για να ελέγξουν την ασφάλεια των φαρμάκων που συνταγογραφούνται σε μια μητέρα που θηλάζει. Οι πηγές αυτές διέφεραν σημαντικά όσον αφορά τις συστάσεις τους για την ασφάλεια των φαρμάκων κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Όταν οι γιατροί χρησιμοποιούν πηγές με πεπαλαιωμένες και λανθασμένες πληροφορίες όσον αφορά την ασφάλεια των φαρμάκων, είναι πιο πιθανό να συμβουλέψουν μια μητέρα που θηλάζει ότι το φάρμακο που της προτείνεται είναι ασύμβατο με το θηλασμό  και συνεπώς να συστήσουν στη μητέρα να διακόψει προσωρινά ή οριστικά το θηλασμό. Το LactMed βρέθηκε να είναι η πιο ενημερωμένη πηγή σε σχέση με την ασφάλεια των φαρμάκων κατά τη διάρκεια του θηλασμού.

• Προσωπική εμπειρία θηλασμού – Αυτή μελετήθηκε περαιτέρω το 2008. Οι προηγούμενες έρευνες είχαν χωρίσει τους συμμετέχοντες σε δύο ομάδες: αυτούς που είχαν προσωπική εμπειρία τουλάχιστον δύο εβδομάδων θηλασμού, και αυτούς που δεν είχαν καθόλου εμπειρία. Στην νέα έρευνα οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες: αυτούς που δεν είχαν καθόλου εμπειρία, αυτούς που είχαν εμπειρία λιγότερο από 6 μήνες,  αυτούς που θήλασαν οι ίδιοι ή οι γυναίκες τους για 6-12 μήνες και σ’ αυτούς που είχαν εμπειρία μεγαλύτερη από 12 μήνες. Σ’ αυτή την έρευνα, οι γιατροί που είχαν εμπειρία θηλασμού λιγότερο από 6 μήνες, είχαν τις ίδιες γνώσεις με τους γιατρούς που δεν είχαν καθόλου εμπειρία. Ωστόσο, είχαν χειρότερη στάση απέναντι στο θηλασμό από όλες τις άλλες ομάδες. Επιπρόσθετα, είχαν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και θεωρούσαν τους εαυτούς τους πιο αποτελεσματικούς, απ’ ότι οι γνώσεις τους και η στάση τους υποδείκνυαν.  Το 25% των γιατρών με μικρή εμπειρία θηλασμού συμφώνησαν με τη φράση «Ο θηλασμός και η σίτιση με ξένο γάλα είναι εξίσου αποδεκτές μέθοδοι διατροφής των μωρών», σε σύγκριση με λιγότερο από το 5%  από τις άλλες ομάδες. Το 80% αυτών που είχαν μικρή εμπειρία θηλασμού συμφώνησαν με τη φράση « Ο θηλασμός είναι ασύμβατος με την εργασία της μητέρας έξω από το σπίτι», σε σύγκριση με λιγότερο από το 50% των άλλων ομάδων.

Μια πιθανή εξήγηση αυτής της στάσης ήταν ότι οι άνθρωποι αυτοί είχαν ίσως την ανάγκη να απενοχοποιηθούν για τη δική τους απόφαση να σταματήσουν το θηλασμό νωρίς, ανεξάρτητα από το λόγο του αποθηλασμού. Συμφωνώντας ότι ο θηλασμός και η σίτιση με ξένο γάλα είναι το ίδιο και ότι ο θηλασμός δεν είναι δυνατός όταν η γυναίκα δουλεύει έξω από το σπίτι, είχαν την ευκαιρία να δικαιολογήσουν τις αποφάσεις που είχαν ήδη πάρει όσον αφορά τα παιδιά τους. Οι γιατροί με μεγαλύτερη εμπειρία θηλασμού είχαν επίσης την ανάγκη να δικαιολογήσουν την απόφασή τους για την συνέχιση του θηλασμού, ενώ οι συμμετέχοντες που δεν είχαν παιδιά είχαν μια ιδανική εικόνα για το θηλασμό και δεν αναγνώριζαν τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν. Οι γιατροί της ομάδας με τη μικρότερη εμπειρία δεν είχαν καλή στάση όσον αφορά το θηλασμό πριν γίνουν γονείς, κάτι που επηρέασε τη διάρκεια του θηλασμού αργότερα, όταν έγιναν οι ίδιοι γονείς.

• Εκπαίδευση – Εξαιτίας του χαμηλού επιπέδου γνώσεων θηλασμού από τους γιατρούς, φαίνεται ότι είναι απαραίτητη η εκπαίδευση στο θέμα για όλους. Μια έρευνα του 2011 έδειξε ότι οι ειδικευόμενοι παιδίατροι είχαν μόνο τρεις ώρες εκπαίδευσης το χρόνο στο θέμα του θηλασμού. Μια άλλη έρευνα έδειξε ότι η εκπαίδευση των γιατρών είναι μια πολύ καλή μέθοδος για να αυξηθούν τα ποσοστά επιτυχούς θηλασμού. Μετά από μικρή εκπαίδευση, οι ειδικευόμενοι γιατροί ήταν πιο πιθανό να επιδείξουν περισσότερες γνώσεις και αυτοπεποίθηση για το θέμα και οι ασθενείς αυτών των γιατρών ήταν πιο πιθανό να θηλάσουν αποκλειστικά για έξη μήνες.

Σκέψεις

Οι γνώσεις των γιατρών για το θηλασμό φαίνεται να βελτιώνονται και περιμένουμε με ανυπομονησία τις επόμενες έρευνες για το θέμα. Η κατάλληλη εκπαίδευση των γιατρών είναι πολύ σημαντική. Αλλά είναι φανερό ότι υπάρχουν ακόμα πολλοί γιατροί με πολύ λίγες γνώσεις και κακή στάση απέναντι στο θηλασμό. Ως ασθενείς θέλουμε ο γιατρός μας να μας δίνει σωστές συμβουλές, αλλά στο θέμα του θηλασμού δυστυχώς έχουμε ακόμα πολλές πιθανότητες ο γιατρός μας να υπονομεύσει το θηλασμό του παιδιού μας με τις λάθος πληροφορίες που θα μας δώσει.

Φαίνεται ότι ο καλύτερος τρόπος για να «μετρήσουμε» τις γνώσεις του γιατρού μας, είναι να τον ρωτήσουμε αν τα παιδιά του θήλασαν και για πόσο καιρό.

References:
1. Freed GL, Clark SJ, Sorenson J, Lohr JA, Cefalo R, Curtis P. National Assessment of Physicians’ Breast-feeding Knowledge, Attitudes, Training, and Experience. JAMA. 1995;273(6):472-476.
2. Freed GL, Clark SJ, Lohr JA, Sorenson JR. Pediatrician Involvement in Breast-Feeding Promotion: A National Study of Residents and Practitioners. Pediatrics. 1995 Sep;96(3 Pt 1):490-4.
3. Williams EL, Hammer LD. Breastfeeding attitudes and knowledge of pediatricians-in-training. Am J Prev Med. 1995 Jan-Feb;11(1):26-33.
4. Freed GL, Clark SJ, Curtis P, Sorenson JR. Breast-feeding education and practice in family medicine. J Fam Pract. 1995 Mar;40(3):263-9.
5. Feldman-Winter LB, Schanler RJ, O’Connor KG, Lawrence RA. Pediatricians and the Promotion and Support of Breastfeeding. Arch Pediatr Adolesc Med. 2008;162(12):1142-1149.
6. Guise JM, Freed GL. Resident Physicians’ Knowledge of Breastfeeding and Infant Growth. Birth. 2000 Mar;27(1):49-53.
7. Akus M, Bartick M. Lactation Safety Recommendations and Reliability Compared in 10 Medication Resources. Ann Pharmacother. 2007 Sep;41(9):1352-60.
8. Brodribb W, Fallon A, Jackson C, Hegney D. The relationship between personal breastfeeding experience and the breastfeeding attitudes, knowledge, confidence and effectiveness of Australian GP registrars. Matern Child Nutr. 2008 Oct;4(4):264-74.
9. Osband YB, Altman RL, Patrick PA, Edwards KS. Breastfeeding Education and Support Services Offered to Pediatric Residents in the US. Academic Pediatrics. 2011;11(1): 75-79.
10. Feldman-Winter L, Barone L, Milcarek B, Hunter K, Meek J, Morton J, Williams T, Naylor A, Lawrence RA. Residency Curriculum Improves Breastfeeding Care. Pediatrics. 2010 Aug;126(2):289-97.

Βίκυ

—

Η Βίκυ Φαρδογιάννη είναι πιστοποιημένη Σύμβουλος Θηλασμού IBCLC και εργάζεται στο χώρο του θηλασμού για περισσότερο από δέκα χρόνια.

Θα την βρείτε στο thilasmos.com

και στη Facebook σελίδα “Thilasmos – Θηλασμός“