«Εκπαιδευτική τηλεόραση»: ένας μάλλον αντιφατικός όρος

Μου  αρέσει πάρα πολύ να κάθομαι μπροστά στην τηλεόραση για να δω ένα καλό έργο, όπως αρέσει και στα παιδιά μου, οπότε μην αγχώνεστε, δεν πρόκειται να σας πω να ξεφορτωθείτε την τηλεόραση. Αλλά θέλω να καταλάβετε ότι το να δει κάποιος τηλεόραση, ακόμα και “εκπαιδευτική τηλεόραση”, δεν είναι κάτι που βοηθάει στην ανάπτυξη του λόγου.

Στις μέρες μας πολλές εταιρείες διαφημίζουν DVDs, ισχυριζόμενες ότι τα δικά τους προϊόντα αυξάνουν την μαθηματική σκέψη και την γλωσσική ή αναγνωστική ικανότητα. Προϊόντα όπως τα Baby Einstein και Baby Bumlebee, που έχουν βγει, έχουν διαφημιστεί στην αγορά ως ενισχυτικά της ανάπτυξης των παιδιών και έχουν κάνει τεράστια επιτυχία.

Πολλά από αυτά προϊόντα που διαφημίζονται ως “εκπαιδευτικά τηλεοπτικά προγράμματα” έχουν φτιαχτεί σε συνεργασία με ειδικούς εξειδικευμένους στην ανάπτυξη του παιδιού και σε πολλές περιπτώσεις με την συνεργασία παθολόγων λόγου και ομιλίας.

• Το PBS  πρόγραμμα Teletubbies χρησιμοποιεί τεχνικές που οι παθολόγοι λόγου και ομιλίας χρησιμοποιούν κατά την διάρκεια μιας θεραπείας.
• Στο πρόγραμμα Mr Rodgers χρησιμοποιούσαν ταχύτητα της ομιλίας που ήταν σχεδόν τέλεια για δίχρονα και τρίχρονα παιδιά.
• Στα προϊόντα Baby Einsten DVD (συμπεριλαμβανομένων και των Baby Mozart και baby Bach) χρησιμοποιούν την κλασσική μουσική, βασισμένοι στην “αποτελεσματικότητα Mozart”

Όλα δίνουν πολλές υποσχέσεις. Αλλά το να βλέπεις τηλεόραση –ακόμα και “εκπαιδευτική τηλεόραση”- είναι μια παθητική δραστηριότητα και ο καλύτερος ισχυρισμός που κάποιος μπορεί να εκφράσει για όλα αυτά τα προϊόντα είναι ότι «δεν κάνουν κακό«, ενώ οι ειδικοί δεν συμφωνούν καθόλου με αυτό.

Δεν είμαι εναντίον της τηλεόρασης. Η τηλεόραση είναι για διασκέδαση. Με αυτά τα δεδομένα το Baby Einstein και το Teletubbies είναι καταπληκτικά – σε απασχολούν και είναι διασκεδαστικά να τα βλέπεις, ακόμα και εμείς οι ενήλικες.

Αλλά ακόμα και αν πάρετε το καλύτερο εκπαιδευτικά και αναπτυξιακά σχεδιασμένο πρόγραμμα στο κόσμο, πάλι δεν θα ωφελήσει το παιδί σας, όσο θα το ωφελήσουν πέντε λεπτά ασχολίας (αλληλεπίδρασης) με ένα ενήλικα που εκείνη την στιγμή του δείχνει το αμέριστο ενδιαφέρον του. Οι διαφημιστές των DVD στοχεύουν στην πρώιμη παιδική ανάπτυξη και κάνουν υπεκφυγές όπως «να παρακολουθείς τα προγράμματά τους μαζί με το παιδί σου και να συζητάς μαζί τους την ώρα που το βλέπουν, παρά να χρησιμοποιείς την τηλεόραση ως νταντά«

Αυτή είναι όντως μία τέλεια συμβουλή, αλλά τότε μπορείς να ασχοληθείς μαζί τους πάρα πολύ καλά με την τηλεόραση κλειστή και να εξοικονομήσεις και τα χρήματα που θα είχες χαλάσει για τα προϊόντα τους.

Επιμένω: Δεν θα σας πω να μην βλέπουν τα παιδιά σας τηλεόραση. Απλά μην περιμένετε ότι θα γίνουν πιο έξυπνα ή ότι θα έχουν καλύτερες γλωσσικές δεξιότητες, όταν το πρόγραμμα θα έχει τελειώσει.

Δεν υπάρχει κανένα μηχάνημα/μηχανή που θα βελτιώσει την κατανόηση και την έκφραση του λόγου του παιδιού σας.

Το παιδί σας χρειάζεται την ανθρώπινη επικοινωνία/αλληλεπίδραση.

Και μιλώντας για ανθρώπινη επικοινωνία, όταν λέω “κλείστε την τηλεόραση”, δεν εννοώ να μειώσετε την χρόνο που το παιδί βλέπει τηλεόραση. Μειώνοντας τον χρόνο που ΕΣΕΙΣ βλέπετε τηλεόραση, σας δίνεται η δυνατότητα να προσέξετε περισσότερο το παιδί σας.

Έχω παρακολουθήσει παιδιά που την ώρα που κάνω μαζί τους την θεραπεία, στο καθιστικό τους ακούγεται το βουητό της τηλεόρασης. Ζητάω πάντα από τους γονείς σε αυτές τις περιπτώσεις να κλείσουν την τηλεόραση, γιατί δεν είναι μόνο για εμένα δύσκολο να συγκεντρωθώ στην δουλειά μου, αλλά αποσπά την προσοχή των γονιών από το τι κάνω εγώ μαζί με το παιδί τους.

Όταν η τηλεόραση είναι ανοιχτή, οι άνθρωποι:

• επικοινωνούν λιγότερο

• προσέχουν ο ένας το άλλον λιγότερο

• μιλούν στα παιδιά τους λιγότερο

• παίζουν λιγότερο

Και κάπως έτσι πολλά από αυτά τα παιδιά καταλήγουν να έχουν μειωμένη γλωσσική ανάπτυξη.

Ο  Baby Einstein, οι ειδήσεις ή τα τούρκικα έργα μπορούν να περιμένουν.

Το παιδί σας ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ!

—

Μαρινέλλα Τσουκαλά

Παθολόγος Λόγου και Ομιλίας

Speech Pathology Greece

Κέντρο Λέγειν