Μπορούν τα βιντεοπαιχνίδια να βοηθήσουν με τη δυσλεξία;

«Πιάσε διάβασε κανά βιβλίο καλύτερα και άσε το χειριστήριο!», πολλοί γονείς είναι έτσι με τα παιδιά τους, θεωρώντας πως κάνουν το καλύτερο.

Κι όμως, για τα παιδιά με δυσλεξία, τα βιντεοπαιχνίδια δράσης ίσως και να κάνουν καλό.

Η δυσλεξία είναι μία από τις πιο συνηθισμένες μαθησιακές δυσκολίες, καθώς επηρεάζει περίπου το 5 με 10% του παγκόσμιου πληθυσμού. Η αντιμετώπισή της έχει προσεγγιστεί δίνοντας βάση στις λέξεις και τη φωνολογία, αλλά ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ισχυρίζονται πως η δυσλεξία είναι περισσότερο θέμα προσοχής.

Τα προγράμματα θα έπρεπε να εστιάζουν στο να βοηθήσουν το σύστημα προσοχής του εγκεφάλου, λένε, κάτι το οποίο κάνουν τα βιντεοπαιχνίδια. «Τα βιντεοπαιχνίδια αυτά απαιτούν από εσένα να αντιδράσεις πολύ γρήγορα, να μετατοπίσεις την προσοχή σου από το ένα σημείο της οθόνης στο άλλο», αναφέρει η Vanessa Harrar, πειραματική ψυχολόγος και επικεφαλής της έρευνας.

Όταν τα δυσλεκτικά άτομα χρειάζεται να στρέψουν την προσοχή τους μεταξύ εικόνας και ήχου, έχουν αργές αντιδράσεις. Δυσκολεύονται μάλιστα περισσότερο να στρέψουν την προσοχή τους από την εικόνα προς τον ήχο από ό,τι το αντίστροφο.

«Δεν έχει μόνο να κάνει με τη μετατόπιση της προσοχής από το ένα μέρος στο άλλο, χρειάζεται να τους βοηθούμε να μετατοπίζουν την προσοχή τους από ηχητικά σε οπτικά ερεθίσματα και αντίστροφα», λέει η Harrar, η οποία είναι και η ίδια δυσλεξική.

Προσθέτει επίσης πως για ορισμένους ανθρώπους, ο συσχετισμός μεταξύ μίας λέξης και του πώς αυτή ακούγεται μπορεί να γίνει πιο εύκολος αν την ακούσουν πρώτα και μετά δουν τα αντίστοιχα σύμβολα.

Οι επιστήμονες ακόμη και σήμερα δεν έχουν καταλήξει στο τι προκαλεί τη δυσλεξία, κάποιοι όμως πιστεύουν πως έχει να κάνει με μία βλάβη στα νεύρα που συνδέουν τα μάτια με το πίσω μέρος του εγκεφάλου, το οποίο είναι υπεύθυνο για να καθοδηγεί τόσο την οπτική όσο και την ηχητική προσοχή. Όταν αυτό το νευρικό δίκτυο παθαίνει βλάβη, οι άνθρωποι δεν είναι σε θέση να συνδυάσουν τα όσα ακούνε και βλέπουν έτσι ώστε ο εγκέφαλος να επεξεργαστεί σωστά την πληροφορία.

Για να το εξετάσουν αυτό, οι ερευνητές ζήτησαν από 17 άτομα με δυσλεξία και 19 άλλους να πατήσουν ένα κουμπί όσο πιο γρήγορα μπορούσαν κάθε φορά που θα άκουγαν έναν ήχο, θα έβλεπαν κάποια αναλαμπή στην οθόνη ή και τα δύο.

Τα αποτελέσματα έδειξαν πως οι δυσλεξικοί αντιδρούσαν πιο αργά από την άλλη ομάδα όταν χρειαζόταν να στρέψουν την προσοχή τους μεταξύ ήχου και φλας. Αυτό που έκανε πραγματικά εντύπωση στους ερευνητές ήταν πως η ομάδα των δυσλεξικών αντιδρούσε πολύ πιο αργά σε έναν ήχο αν αυτός ακολουθούσε μία αναλαμπή.

«Μας έκανε τρομερή εντύπωση αυτό το αποτέλεσμα, αυτή η ασυμμετρία που φαίνεται να συμβαίνει μόνο προς μία κατεύθυνση», λέει η Harrar.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στις 13 Φεβρουαρίου στο περιοδικό Current Biology.

Μία εξήγηση που μπορεί να δοθεί είναι αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν οπτική σύλληψη, λέει ο Jeffrey Gilger, ειδικός σε γλωσσικές και μαθησιακές δυσκολίες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Merced.

«Ως άνθρωποι προτιμούμε τα οπτικά ερεθίσματα», λέει ο Gilger, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα. «Όταν προσπαθούμε να παρακολουθήσουμε κάποιον που βρίσκεται στην τηλεόραση και ο ήχος δεν ακολουθεί την κίνηση των χειλιών του, αποσυντονίζεσαι.

«Προσπαθείς να ευθυγραμμίσεις τον ήχο με την εικόνα, όχι την εικόνα με τον ήχο», προσθέτει.

Η Harrar λέει πως θα χρειαστεί περισσότερη έρευνα για να διαπιστωθεί αν η ασύμμετρη καθυστέρηση  είναι κοινό γνώρισμα όλων των δυσλεξικών και αν τα βιντεοπαιχνίδια που απαιτούν γρήγορες μετατοπίσεις της προσοχής μπορούν να βοηθήσουν.

Παρόλο που η έρευνα δεν εξέταζε άμεσα την επίδραση των βιντεοπαιχνιδιών, φαίνεται να συμφωνεί με τα ευρήματα ενός πειράματος που έγινε το 2013 στην Ιταλία. Σε εκείνη την έρευνα τα δυσλεξικά παιδιά έδειχναν να βελτιώνουν την ταχύτητα ανάγνωσης και τις δεξιότητες προσοχής τους αφότου έπαιξαν βιντεοπαιχνίδια με αρκετή δράση.

Ο Gilger προειδοποιεί πως παρόλο που ορισμένοι δυσλεξικοί έχουν έλλειψη προσοχής, δεν είναι η αιτία πίσω από κάθε τύπο δυσλεξίας. Ορισμένοι άνθρωποι έχουν έλλειψη συγκέντρωσης, αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα πως έχουν και προβλήματα προσοχής.

«Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι επειδή μάλλον δεν φαίνεται να ενδιαφέρονται για τα όσα κάνουν στο σχολείο ή για την εργασία με την οποία ασχολούνται», λέει. «Αλλά αυτό δεν σχετίζεται με τα νευρολογικά προβλήματα που προκαλούν τις δυσκολίες στην ανάγνωση».

Συμφωνεί ωστόσο με τη Harrar, λέγοντας πως η έρευνα υποδεικνύει πως χρειάζονται προχωρημένα και εξατομικευμένα προγράμματα εκπαίδευσης τα οποία βασίζονται σε εμπεριστατωμένες έρευνες.

«Δυστυχώς, παρόλο που έχουμε αρχίσει να κάνουμε βήματα μπροστά, μαθαίνοντας περισσότερα για τα αίτια πίσω από τις μαθησιακές δυσκολίες και τη δυσλεξία… η θεραπεία δεν φαίνεται να συμβαδίζει», λέει ο Gilger.

Πηγή: npr.org