Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για τον HPV (ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων)

γράφει ο Παναγιώτης Θ. Πολύζος

Μαιευτήρας – Χειρουγργός Γυναικολόγος

www.drpolyzos.gr

O HPV (ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων) είναι ένας επιθηλιοτρόπος ιός, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει και παρουσιάζεται μόνο στα επιθήλια του σώματος μας. Επιθήλια είναι τα καλύμματα του σώματος μας, είτε είναι εσωτερικά είτε εξωτερικά π.χ. το δέρμα, ο στοματικός βλεννογόνος, ο λαρυγγικός βλεννογόνος, ο κόλπος, τράχηλος της μήτρας, ο πρωκτός κ.ά. Μεταδίδεται μόνο από την περιοχή της βλάβης όταν έρθει σε επαφή με άλλα επιθήλια. Αυτό σημαίνει ότι δεν μεταδίδεται όπως ο ιός του AIDS (HIV), o ιός της ηπατίτιδας και άλλοι, που μεταδίδονται με το αίμα ή με άλλα υγρά του σώματος. Οι διάφοροι τύποι του ιού ΗPV δηλαδή, μεταδίδονται με την τριβή προσβεβλημένου επιθηλίου με επιθήλιο και ο καθένας από αυτούς έχει περιοχή προτίμησης που παρουσιάζεται ή που παραμένει σε λανθάνουσα μορφή.

Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί  κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής – είτε μέσω διείσδυσης είτε ακόμη κάποιες φορές και χωρίς ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή. Λόγω της ευκολίας της μετάδοσής του, κάθε σεξουαλικά ενεργή γυναίκα και ανδρας κινδυνεύει να προσβληθεί από τον ιό. Γεγονός είναι ότι έως και 80% των σεξουαλικά ενεργών ανθρώπων θα προσβληθεί από λοίμωξη με κάποιο τύπο του ιού HPV κάποια στιγμή στη ζωή της.

Και ενώ τα προφυλακτικά μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο λοίμωξης από τον ιό δεν σας προστατεύουν πλήρως. Αυτό συμβαίνει γιατί η ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή δεν είναι απαραίτητη για τη μετάδοση του ιού.

Αν πάθετε λοίμωξη με κάποιον ογκογόνο τύπο του ιού HPV συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα στα πρώιμα στάδια. Ωστόσο, ένα τεστ Παπανικολάου μπορεί να προσφέρει έγκαιρο εντοπισμό των κυτταρικών αλλοιώσεων, αναδεικνύοντας έτσι γιατί είναι τόσο σημαντικός ο τακτικός έλεγχος με τεστ Παπανικολάου.

Πόσο συχνές είναι οι μολύνσεις με HPV;

Ο ιός HPV θεωρείται ο πιο συχνά σεξουαλικά μεταδιδόμενος ιός. Μερικές μελέτες εκτιμούν πως η πλειοψηφία του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού έχει εκτεθεί σε μόλυνση με τουλάχιστον ένα τύπο του ιού. Παρόλα αυτά οι περισσότεροι δεν εμφανίζουν κάποιο σύμπτωμα. Ακριβώς επειδή ο HPV είναι τόσο κοινός και εύκολο να μεταδοθεί, δεν χρειάζεται κανείς να έχει πολλούς ερωτικούς συντρόφους για να έρθει σε επαφή με αυτόν.

Μύθοι και Αλήθειες για τη σχέση μεταξύ του HPV και του Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας

• Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι του ιού. Αυτοί μπορεί να προκαλέσουν κονδυλώματα, μυρμηγκίες, θηλώματα στο δέρμα, να αποικήσουν τον τράχηλο της μήτρας και να προκαλέσουν ή να μην προκαλέσουν προκαρκινικές αλλαγές στα κύτταρά του.

• Μερικοί μόνο από τους τύπους του ιού είναι συνδεδεμένοι με τον καρκίνο του τραχήλου. Αυτοί ονομάζονται “υψηλού κινδύνου’.

• Οι τύποι του ιού που προκαλούν τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων δεν σχετίζονται με τον καρκίνο του τραχήλου. Αυτοί ονομάζονται ‘χαμηλού κινδύνου’.

• Συχνά κάποια άτομα εκτίθενται σε περισσότερους από έναν τύπους του ιού, μερικοί από τους οποίους μπορεί να είναι και υψηλού κινδύνου. Παρόλα αυτά οι περισσότεροι φορείς δεν παρουσιάζουν ποτέ καρκίνο του τραχήλου.

• Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας συνήθως αναπτύσσεται μετά από πολλά χρόνια.

• Η πλειοψηφία των γυναικών που εμφανίζουν καρκίνο του τραχήλου δεν έχει κάνει ποτέ Παπ τεστ ή δεν έχει κάνει τα τελευταία πέντε χρόνια.

• Ο καρκίνος του τραχήλου μπορεί να προληφθεί αν μια γυναίκα κάνει το Παπ τεστ και την κλινική εξέταση κάθε χρόνο στον γυναικολόγο της. Με τον τρόπο αυτό αν βρεθούν ανώμαλα κύτταρα, παρακολουθούνται και εάν επιμείνουν αφαιρούνται.

• Τις περισσότερες φορές οι άνδρες δεν αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα με τις γυναίκες, ακόμη και αν φέρουν τους ιούς υψηλού κινδύνου.

Α. Κονδυλώματα

Ποιά είναι τα συμπτώματα των Κονδυλωμάτων;

Μερικοί μόνο τύποι HPV προκαλούν Κονδυλώματα στα γεννητικά όργανα. Άλλοι πάλι τύποι μπορεί να προκαλέσουν αλλαγές στα κύτταρα των επιφανειακών στιβάδων του δέρματος (μυρμηγκίες) ή του βλεννογόνου (τράχηλος της μήτρας).

Με τι μοιάζουν τα κονδυλώματα;

Τα κονδυλώματα εμφανίζονται ως προεξοχές του δέρματος με αλλαγή της αρχιτεκτονικής του. Μπορεί να είναι μονήρη ή πολλαπλά και να μοιάζουν με μικρά σπυράκια ή το συχνότερο με μικροσκοπικό κουνουπίδι. Τις περισσότερες φορές έχουν το χρώμα του δέρματος, αλλά μπορεί να είναι και λίγο λευκότερα. Δεν προκαλούν κνησμό, πόνο ή αίσθημα καύσου.
Πολλές φορές, όταν το μέγεθος των κονδυλωμάτων είναι πολύ μικρό, δεν φαίνονται με γυμνό μάτι και ονομάζονται “υποκλινικά”. Στις περιπτώσεις αυτές οι πάσχοντες μπορεί να μην γνωρίζουν καν ότι φέρουν τον HPV.
Οι τύποι του ιού που προκαλούν κονδυλώματα δεν σχετίζονται με τον καρκίνο και είναι ουσιαστικά αβλαβείς. Η παρουσία τους απλά υποδηλώνει την λοίμωξη από τον ιό.

Πού μπορούν να εμφανιστούν τα κονδυλώματα;

Στις γυναίκες στο αιδοίο, στον κόλπο, στην περιπρωκτική χώρα, στη βουβωνική χώρα και στον τράχηλο της μήτρας (πιο σπάνια). Στους άντρες στο πέος, στο όσχεο, στην περιπρωκτική χώρα, στη βουβωνική χώρα.

Πόσο συχνά μπορούν να υποτροπιάσουν τα κονδυλώματα;

• Πολλοί ασθενείς προσβάλλονται μόνο μια φορά, μα σε κάποιους εμφανίζονται συχνές υποτροπές.
• Ο ιός θεωρείται ενεργός όταν τα κονδυλώματα είναι παρόντα.
• Όταν δεν υπάρχουν κονδυλώματα, θεωρούμε πως ο ιός βρίσκεται σε λανθάνουσα φάση στα κύτταρα του δέρματος και ότι δεν μπορεί να μεταδοθεί.
• Τις περισσότερες φορές το ανοσοποιητικό μας σύστημα αντιμετωπίζει τον ιό ή τον καθιστά αδρανή για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
• Είναι πολύ δύσκολο να πει κανείς πότε μεταδόθηκε ο ιός, γιατί τα κονδυλώματα μπορεί να εμφανιστούν σε διάστημα μιας εβδομάδας, μερικών μηνών ή ακόμη και ποτέ μετά από επαφή με άτομο το οποίο είναι φορέας του ιού.

Πώς κολλά κάποιος τα κονδυλώματα;

• Οποιοδήποτε σεξουαλικά ενεργό άτομο μπορεί να προσβληθεί από τον ιό.
• Οι τύποι του HPV που προκαλούν κονδυλώματα μεταδίδονται συνήθως με απλή δερματική επαφή κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης με κάποιον που έχει ενεργή λοίμωξη.
• Δεν γνωρίζουμε πολλά για μετάδοση του ιού σε υποκλινικές περιπτώσεις. Το σίγουρο είναι πως μπορεί μεν να μεταδίδεται πολύ εύκολα ο ιός αν υπάρχει ενεργό κονδύλωμα, δεν αποκλείεται όμως να μεταδίδεται ακόμη και όταν δεν υπάρχουν εμφανή συμπτώματα.
• Οι τύποι του ιού που προκαλούν κονδυλώματα είναι διαφορετικοί από αυτούς που προκαλούν συμπτώματα στα χέρια (π.χ. Μυρμηγκίες). Κατά συνέπεια, τα κονδυλώματα δεν μεταδίδονται αν ακουμπήσουμε τα χέρια ή τα πόδια κάποιου που έχει έκφραση του ιού των κονδυλωμάτων εκεί και αυτό επειδή οι βλάβες αυτές οφείλονται σε άλλους τύπους του HPV.
• Τα κονδυλώματα δεν είναι συχνά στο στόμα και γι’ αυτό πιστεύεται ότι η μετάδοση του συγκεκριμένου τύπου του ιού είναι πιο δύσκολη με τον στοματικό έρωτα.

Πώς μπορεί ένα πρόσωπο να ανακαλύψει εάν έχει Κονδυλώματα;

Μερικές φορές τα Κονδυλώματα είναι πολύ δύσκολο να διαγνωστούν. Επίσης, μπορεί να είναι δύσκολο να ειπωθεί η διαφορά μεταξύ ενός κονδυλώματος και φυσιολογικών αλλαγών στη γεννητική περιοχή. Εάν μια γυναίκα σκέφτεται ότι έχει κονδυλώματα ή έχει εκτεθεί σε HPV, πρέπει να επισκεφθεί το γυναικολόγο της. Η βιοψία δεν είναι απαραίτητη για τη διάγνωση των κονδυλωμάτων. Αυτό γίνεται μόνο εάν η βλάβη είναι ασυνήθιστη ή ύποπτη. Δεν υπάρχει καμία εξέταση αίματος κλινικά διαθέσιμη για να εντοπίσει τον HPV.

Πώς μπορεί κάποιος να μειώσει τον κίνδυνο της εμφάνισης κονδυλωμάτων;

Οποιοσδήποτε είναι σεξουαλικά ενεργός μπορεί να κολλήσει τυχαία αυτόν τον κοινό ιό. Οι τρόποι να μειωθεί ο κίνδυνος είναι:

• Μη ερχόμενος σε σεξουαλική επαφή.

• Ερχόμενος σε σεξουαλική επαφή μόνο με ένα σύντροφο που έρχεται σε σεξουαλική επαφή μόνο με αυτόν.

• Κάνοντας το εμβόλιο κατά του HPV

Οι άνθρωποι που έχουν πολλούς συντρόφους διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο και για άλλα Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα (STD). Εάν κάποιος έχει ορατά συμπτώματα των κονδυλωμάτων, δεν πρέπει να έχει σεξουαλική δραστηριότητα έως ότου αυτά αφαιρεθούν. Τα προφυλακτικά χρησιμοποιούμενα με το σωστό τρόπο μπορεί να βοηθήσουν και να παρέχουν προστασία, αλλά μόνο για το δέρμα που καλύπτεται από αυτά, έτσι δεν προστατεύουν 100%. Οι σπερμοκτόνοι αφροί, κρέμες, ζελατίνες κλπ, δεν αποδεικνύονται αποτελεσματικοί στην παρεμπόδιση του HPV και μπορούν να προκαλέσουν μικροσκοπικά γδαρσίματα που καθιστούν ευκολότερο να μεταδοθούν τα STD. Όταν κάποιος έχει HPV, δεν εκτίθεται πάλι στον ίδιο τύπο του ιού. Αυτό οφείλεται πιθανώς στην απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος στον ιό. Εντούτοις, είναι δυνατό να μολυνθεί με έναν διαφορετικό τύπο του HPV από έναν νέο σύντροφο.

Τι είναι το εμβόλιο κατά του HPV;

Το εμβόλιο HPV είναι η σύγχρονη μέθοδος πρόληψης του καρκίνου τραχήλου της μήτρας εμποδίζοντας την ανάπτυξη προκαρκινικών βλαβών, απαλλάσσοντας τη γυναίκα από την ανάγκη εκτέλεσης χειρουργικών επεμβάσεων και από τις πιθανές επιπλοκές τους (ψυχολογική επιβάρυνση, υπογονιμότητα). Ο εμβολιασμός μπορεί να προλάβει περισσότερο από το 80% των περιπτώσεων καρκίνου τραχήλου της μήτρας. Επιπλέον στη χώρα μας, ο εμβολιασμός έναντι του ιού HPV έχει ενταχθεί επίσημα στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών του Υπουργείου Υγείας και τα εμβόλια χορηγούνται δωρεάν σε όλα τα κορίτσια και τις νέες γυναίκες ηλικίας 12-26 ετών.

Πώς αντιμετωπίζονται τα κονδυλώματα;

Ενώ δεν υπάρχει καμία ιατρική θεραπεία για την εκρίζωση του HPV, υπάρχουν επιλογές αντιμετώπισης των συμπτωμάτων του. Ο στόχος οποιασδήποτε θεραπείας είναι να αφαιρεθούν τα κονδυλώματα για να φύγουν τα ενοχλητικά συμπτώματα. Μερικές θεραπείες γίνονται στο ιατρείο και άλλες είναι κρέμες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο σπίτι για πολλές εβδομάδες:

• Podophyllin (μια χημική ένωση που πρέπει να εφαρμοστεί από γιατρό). Αυτή είναι μια παλαιότερη θεραπεία και δεν χρησιμοποιείται σήμερα.

• Καυτηριασμός (που καίει τα κονδυλώματα με διαθερμία)

• Θεραπεία λέιζερ (που χρησιμοποιεί ένα έντονο φως για να καταστρέψει τα κονδυλώματα). Αυτό χρησιμοποιείται για μεγαλύτερα ή εκτενή κονδυλώματα.

Β. Εγκυμοσύνη και HPV

Τι γίνεται με την εγκυμοσύνη και τα κονδυλώματα;

Οι περισσότερες έγκυες γυναίκες που έχουν κονδυλώματα είναι απίθανο να παρουσιάσουν επιπλοκές ή προβλήματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή της γέννησης. Λόγω των ορμονών στο σώμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τα κονδυλώματα μπορούν να αυξήσουν το μέγεθος και τον αριθμό τους ή να αιμορραγήσουν.

Πώς μπορεί ο HPV να επηρεάσει την εγκυμοσύνη σας;

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η άμυνα του οργανισμού είναι αποδυναμωμένη γεγονός που καθιστά τις γυναίκες πιο ευάλωτες στις λοιμώξεις. Κατά συνέπεια τα ήδη υπάρχοντα κονδυλώματα μπορεί να αυξηθούν τόσο σε μέγεθος όσο και σε αριθμό ή ακόμα και να πρωτοεμφανιστούν κατά τη διάρκεια της κύησης.

Η HPV λοίμωξη δεν αποτελεί εμπόδιο για τη σύλληψη και κυοφορία. Η μετάδοση της λοίμωξης στο έμβρυο κατά τη διάρκεια της κύησης είναι πολύ σπάνια. Το έμβρυο ενδέχεται να προσβληθεί κατά τη δίοδο του κατά τον τοκετό από τον πυελογεννητικό σωλήνα, όπου έρχεται σε επαφή με τις βλάβες σε περίπτωση που πρόκειται για ενεργό HPV λοίμωξη. Ως αποτέλεσμα μπορεί να εμφανιστούν δερματικές βλάβες ή θηλωμάτωση του λάρυγγα και του αναπνευστικού σωλήνα του νεογνού ή και αργότερα, μέχρι την ηλικία των 3 ετών.

Μπορεί ο ιός να απειλήσει τη γονιμότητα ή μια εγκυμοσύνη;

Ο ιός HPV δεν απειλεί τη γονιμότητα μιας γυναίκας παρά μόνο στην περίπτωση που δεν διαγνωσθεί έγκαιρα και η βλάβη έχει προχωρήσει σε κακοήθεια και επομένως επηρεάζεται όλο το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας. Σε μια γυναίκα φορέα του ιού του HPV η εγκυμοσύνη μπορεί να προχωρήσει κανονικά και δεν υπάρχει κίνδυνος να μεταδώσει το ιό στο παιδί κατά την κύηση. Κατά τη διάρκεια του τοκετού όμως υπάρχει ο κίνδυνος κατά 4% μετάδοσης του ιού στο παιδί και η εμφάνιση στα πρώτα χρόνια της ζωής του θηλώματα στο λάρυγγα. Επομένως ο τρόπος τοκετού πρέπει να συζητηθεί ανάμεσα στην επίτοκο και τον ιατρό και αφού εξηγηθούν όλες οι πιθανές επιπλοκές, να αποφασιστεί η κατάλληλη μέθοδος.

Μπορεί ο ιός του HPV να επηρεάσει την επιτυχία μιας εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF);

Έρευνες έχουν δείξει ότι ο ιός του HPV δεν επηρεάζει αλλά ούτε σχετίζεται με τη γονιμότητα μιας γυναίκας.

Τι γίνεται με την εγκυμοσύνη, τον HPV και την τραχηλική δυσπλασία;

Σε μερικές έγκυες γυναίκες, η δυσπλασία μπορεί να επιδεινωθεί. Αυτό μπορεί να οφείλεται στις ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Μερικές εβδομάδες μετά από την γέννηση του μωρού, ο γυναικολόγος θα εξετάσει τον τράχηλο πάλι και θα κάνει Pap τεστ. Πολλές φορές μετά από την εγκυμοσύνη, οι αλλαγές των κυττάρων εξαφανίζονται αυτόματα και καμία θεραπεία δεν είναι απαραίτητη, όπως δηλαδή και στις μη έγκυες γυναίκες. Οι τύποι του HPV που μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στα τραχηλικά κύτταρα δεν προκαλούν προβλήματα στα μωρά.

Γ. HPV και Καρκίνος του Τραχήλου της Μήτρας

Μεταξύ των ασθενών και των γιατρών υπάρχει σύγχυση για τους ‘χαμηλού κινδύνου’ τύπους HPV που προκαλούν τα κονδυλώματα και τους ‘υψηλού κινδύνου’ τύπους που συνδέονται με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Τι είναι τραχηλική δυσπλασία;

Όταν μια γυναίκα πηγαίνει στον γυναικολόγο της για το τεστ Pap, το κάνει για να σιγουρευτεί ότι δεν υπάρχει καμία ανωμαλία ή προκαρκινική αλλαγή. Εάν τα αποτελέσματα του τεστ παρουσιάζουν κυτταρικές αλλαγές, αυτές συνήθως αποκαλούνται δυσπλασία. Τις περισσότερες φορές, αυτές οι αλλαγές κυττάρων οφείλονται σε HPV. Υπάρχουν πολλοί τύποι των HPV που μπορούν να προκαλέσουν δυσπλασία. Οι περισσότεροι από αυτούς τους τύπους θεωρούνται ‘υψηλού κινδύνου’ τύποι, το οποίο σημαίνει ότι έχουν συνδεθεί με τον καρκίνο του τραχήλου. Όμως επειδή μια γυναίκα έχει δυσπλασία, δεν σημαίνει ότι θα πάθει καρκίνο. Σημαίνει ότι ο γυναικολόγος της θα θελήσει να ελέγξει με προσοχή τον τράχηλό της κάθε 6 μήνες και να κάνει ενδεχομένως κολποσκόπηση ή/και βιοψία- για να αποτρέψει περαιτέρω αλλαγές κυττάρων που θα μπορούσαν να γίνουν καρκινικές αν δεν υπόκειντο σε θεραπεία. Ο HPV είναι ένας πολύ κοινός ιός και οι περισσότερες γυναίκες με HPV δεν αναπτύσσουν καρκίνο. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ένας αργά αυξανόμενος καρκίνος.

Τι γίνεται με τα ανώμαλα αποτελέσματα του Τεστ Παπανικολάου;

Οι γυναίκες εξετάζονται συνήθως περαιτέρω. Αυτό μπορεί να περιλάβει την κολποσκόπηση ή και μια βιοψία, ή την επιστροφή σε μερικούς μήνες για άλλο ένα Τέστ Παπανικολάου.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του Τεστ Παπ, της κολποσκόπησης, της βιοψίας και ενός τεστ HPV;

Τεστ Παπ είναι ο έλεγχος της επιφανειακής στιβάδας των κυττάρων του τραχήλου για να βρούμε τυχόν αλλαγές προτού να μετατραπούν σε καρκίνο. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, μια μικρή βούρτσα χρησιμοποιείται για να πάρει ένα δείγμα των τραχηλικών κυττάρων. Αυτά τα κύτταρα τίθενται έπειτα σε διαφανές γυαλί και στέλνονται στο εργαστήριο για την αξιολόγηση.
Η βιοψία είναι παρόμοια με το Τεστ Παπ, αλλά μια μεγαλύτερη συστάδα των κυττάρων αφαιρείται από τον τράχηλο και βλέπουμε εάν υπάρχουν ανώμαλες αλλαγές κυττάρων σε συγκεκριμένα ύποπτα σημεία. Είναι ένας καλός τρόπος να επιβεβαιωθεί το αποτέλεσμα του Τεστ Παπ σε περίπτωση αμφιβολίας και να αποκλειστεί ο καρκίνος. Η βιοψία γίνεται ταυτόχρονα με την κολποσκόπηση. Στην κολποσκόπηση ελέγχουμε τον κόλπο και τον τράχηλο με κάμερα μεγάλης μεγέθυνσης και υψηλής ακρίβειας. Εφαρμόζουμε φίλτρα χρώματος και διάφορα υγρά στην επιφάνεια του τραχήλου για να βρούμε τυχόν παθολογικές αλλαγές. Το HPV τεστ ελέγχει άμεσα το γενετικό υλικό (DNA) του HPV μέσα στα κύτταρα και μπορεί να ανιχνεύσει τους ‘υψηλού κινδύνου’ τύπους που συνδέονται με τον καρκίνο του τραχήλου. Η δοκιμή γίνεται με το ίδιο δείγμα κυττάρων που λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της Τεστ Παπ δοκιμής.

Μπορεί ένας άνδρας να βρει αν έχει HPV;

Η έρευνα έχει δείξει ότι το HPV τεστ μπορεί να οδηγήσει σε ασυμβίβαστα αποτελέσματα. Αυτό συμβαίνει επειδή είναι δύσκολο να αποκτηθεί ένα καλό δείγμα κυττάρων από το παχύ δέρμα του πέους. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα έχουν ορατά συμπτώματα εάν εκτίθενται σε HPV. Επομένως, για τους περισσότερους, ο ιός είναι υποκλινικός (αόρατος). Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους άνδρες. Εάν ένας άνδρας εκτεθεί στον HPV δύσκολα θα παρουσιάσει τα συμπτώματα. Τις περισσότερες φορές, τα άτομα δεν θα έχουν κανέναν κίνδυνο υγείας ακόμα και με τους ‘υψηλού κινδύνου’ τύπους του HPV.

Πώς μπορούν να μεταδοθούν σε ένα άτομο οι τύποι του HPV που προκαλούν τις αλλαγές κυττάρων;

Οποιοσδήποτε είναι σεξουαλικά ενεργός μπορεί να εκτεθεί στον HPV. Οι περισσότεροι άνθρωποι εκτίθενται στους υψηλού κινδύνου τύπους του HPV σε κάποιο βαθμό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχουν ανώμαλες αλλαγές κυττάρων (δυσπλασία). Οι τύποι του HPV που προκαλούν ανώμαλες αλλαγές κυττάρων μεταδίδονται συνήθως από την άμεση επαφή του δέρματος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής (κολπικός, πρωκτικός, ή και στοματικός έρωτας) με κάποιο άτομο που έχει αυτήν την μόλυνση. Οι τύποι των HPV που προκαλούν τις ανώμαλες αλλαγές δεν προκαλούν χαρακτηριστικά τα συμπτώματα σε άλλα μέρη σωμάτων όπως τα χέρια.

Πώς μπορεί κάποιος να μειώσει τον κίνδυνο HPV μόλυνσης;

Οποιοσδήποτε είναι σεξουαλικά ενεργός μπορεί να συναντήσει τυχαία αυτόν τον κοινό ιό. Οι τρόποι να μειωθεί ο κίνδυνος είναι:

• Μη ερχόμενος σε σεξουαλική επαφή.
• Ερχόμενος σε σεξουαλική επαφή μόνο με ένα σύντροφο που έρχεται σε σεξουαλική επαφή μόνο με αυτόν.

Τα προφυλακτικά χρησιμοποιούμενα με το σωστό τρόπο μπορεί να βοηθήσουν και να παρέχουν προστασία, αλλά μόνο για το δέρμα που καλύπτεται από αυτά, έτσι δεν προστατεύουν 100%.
Όταν κάποιος έχει HPV, δεν είναι εκτίθεται πάλι στον ίδιο τύπο του ιού. Αυτό οφείλεται πιθανώς στην απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος στον ιό. Εντούτοις, είναι δυνατό να μολυνθεί με έναν διαφορετικό τύπο του HPV από έναν νέο σύντροφο. Οι περισσότεροι άνθρωποι εκτίθενται σε έναν ή περισσότερους τύπους HPV στη διάρκεια της ζωής τους και δεν το γνωρίζουν επειδή δεν έχουν ορατά συμπτώματα. Είναι σημαντικό για τους σεξουαλικούς συντρόφους να αντιληφθούν ‘ολόκληρη την εικόνα’ για τον HPV, έτσι ώστε και οι δύο να μπορούν να λάβουν τις αποφάσεις τους βασισμένοι στα γεγονότα και όχι στο φόβο ή τις τυχόν παρερμηνείες.

Πώς αντιμετωπίζονται τα ανώμαλα κύτταρα;

Αυτήν την περίοδο, δεν υπάρχει διαδικασία για να εκριζώσει τον ιό HPV. Εντούτοις, υπάρχουν διάφορες επιλογές διαθέσιμες για την αφαίρεση των ανώμαλων κυττάρων. Τις περισσότερες φορές η θεραπεία δεν είναι απαραίτητη για την ήπια τραχηλική δυσπλασία. Ο ΗPV μπορεί να εμφανιστεί έπειτα από μια μακρά λανθάνουσα φάση και εν συνεχεία να επανέλθει σε αυτήν χωρίς να είναι ανιχνεύσιμος. Ο στόχος οποιασδήποτε θεραπείας είναι να αφαιρεθούν τα ανώμαλα κύτταρα εάν αυτά επιμένουν ή προκαλούν τουλάχιστον μέτριες βλάβες:

• Κρυοθεραπεία (που παγώνει τα κύτταρα με το υγρό άζωτο)
• LEETZ (large loop excision of transformation zone), όπου αφαιρείται η επιφανειακή στιβάδα των κυττάρων του τραχήλου
• Κωνοειδής εκτομή, όπου αφαιρείται αρκετά μεγάλο κομμάτι του τραχήλου
• Εξάχνωση με Laser, όπου καταστρέφονται τα κύτταρα της επιφανειακής στιβάδας των κυττάρων του τραχήλου

[divider]

Ο Παναγιώτης Πολύζος είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών.

Ως Επιμελητής του Τμ. Ανθρώπινης Αναπαραγωγής στο Hammersmith University Hospital-Λονδίνου με τον διάσημο Prof. Lord Robert Winston, ειδικεύτηκε στην εξωσωματική γονιμοποίηση, σε θέματα γονιμότητας & στη λαπαροσκοπική-υστεροσκοπική χειρουργική. Διετέλεσε Ειδικός Επιμελητής του Kings College Hospital-Λονδίνου στο Fetal Medicine Foundation με τον παγκοσμίου φήμης Prof. Kypros Nikolaides & εξειδικεύτηκε στην εμβρυομητρική ιατρική.

Σήμερα δραστηριοποιείται στη μονάδα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής Embryogenesis & ως επιστημονικός συνεργάτης & σύμβουλος εμβρυομητρικής ιατρικής στο μαιευτήριο Ιασώ.