Η σημασία της πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης διαταραχών λόγου και επικοινωνίας
γράφει ο κος. Γεράσιμος Μουντούρης, λογοπεδικός, για το soferina.com
Μιλώντας για πρόληψη, αναφερόμαστε στην ενημέρωση του κοινού (και ατόμων που έχουν μια σημαντική θέση στην ανατροφή των παιδιών) για την ανάπτυξη του λόγου και της επικοινωνίας και για τις καλύτερες συνθήκες για να γίνει αυτή χωρίς αρνητικές συνέπειες. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, η πρόληψη σημαίνει τον έγκαιρο εντοπισμό των διαταραχών λόγου και επικοινωνίας, μέσα από διερευνητικές διαδικασίες όπως σταθμισμένα ερωτηματολόγια ή ανιχνευτικά εργαλεία.
Η ανάπτυξη του προφορικού λόγου σε ένα παιδί αποτελεί μια μακροχρόνια, σταδιακή και πολυσύνθετη διαδικασία. Η γνώση, ή τουλάχιστον η προσέγγιση αυτής της διαδικασίας, είναι απαραίτητη για τη σωστή αντιμετώπιση των παιδιών που ενδέχεται να παρουσιάσουν προβλήματα λόγου και επικοινωνίας. Αντιμετωπίζοντας το λόγο ως έκφραση της νοητικής και συναισθητικής ανάπτυξης του παιδιού, ανάλογα με το ηλικιακό του επίπεδο, θα πρέπει να βρισκόμαστε σε εγρήγορση, για να μπορέσουμε έγκαιρα να ανιχνεύσουμε την οποιαδήποτε δυσκολία, αποκλείοντας μια πιθανή αποκλίνουσα ανάπτυξη, τόσο στους ψυχολογικούς τομείς, όσο και στους τομείς της μάθησης και επικοινωνίας.
Σύμφωνα με τα στάδια της φυσιολογικής ανάπτυξης του λόγου:
- 0-6 μηνών: Το μωρό παράγει ήχους. Όταν ακούει ήχους, αντιδρά στρέφοντας το κεφάλι.
- 6-12 μηνών: Καταλαβαίνει απλές οδηγίες, ακούει όταν το φωνάζουμε και λέει «μαμά», «μπαμπά».
- 12-18 μηνών: Καταλαβαίνει απλές οδηγίες και προτάσεις, λέει νέες λεξούλες,κατονομάζει οικεία αντικείμενα και πρόσωπα.
- 18 μηνών-2 ετών: Καταλαβαίνει σύνθετες οδηγίες (π.χ. «Πάρε το βιβλίο και βάλτο στο τραπέζι»), λέει μικρές προτάσεις (2-3 λέξεων).
- 2 ετών-3 ετών: Λέει προτάσεις με 4-5 λέξεις, κάνει ερωτήσεις, χρησιμοποιείπληθυντικό και προθέσεις, καταλαβαίνει απλές ιστορίες.
- 3 ετών-4 ετών: Έχει σωστή γραμματική και σύνταξη, έχει καθαρή άρθρωση (αν και κάποια παιδάκια δεν λένε ακόμα καθαρά το «ρ» ή το «σ»).
Η ανεπάρκεια του λόγου κατά την προσχολική ηλικία, εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και υπεύθυνα, λειτουργεί αρνητικά στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού και στην ψυχική του εξέλιξη. Τις περισσότερες φορές, οι μαθησιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλά παιδιά του δημοτικού και του γυμνασίου είναι απόρροια προβλημάτων λόγου και ομιλίας που δεν έχουν αντιμετωπιστεί σωστά. Η έγκαιρη αντιμετώπιση μπορεί να προλάβει αυτές τις δευτερογενείς επιπτώσεις.
Στην Ελλάδα, οι διαταραχές λόγου και επικοινωνίας συναντώνται περίπου στο 10% του παιδικού πληθυσμού ως αναπτυξιακές διαταραχές, ενώ το 60% αυτών των παιδιών εμφανίζει και προβλήματα στην ανάγνωση, γραφή, ορθογραφία και μαθηματικά. Ενδεικτικό της σοβαρότητας των διαταραχών λόγου είναι το γεγονός ότι η παγκόσμια βιβλιογραφία τις συσχετίζει με διαταραχές της σχολικής ένταξης. Σε κάθε περίπτωση, η πιο ουσιαστική παρέμβαση είναι η πρόληψη των διαταραχών του λόγου και της επικοινωνίας.
Στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες γίνεται έλεγχος ρουτίνας της σχολικής ετοιμότηταςγια όλα τα παιδιά. Η Ελλάδα δυστυχώς είναι από τις λίγες χώρες που το μοναδικό κριτήριο για την εισαγωγή των παιδιών που τελειώνουν το νηπιαγωγείο στην Α’ δημοτικού είναι η ηλικία και όχι το αναπτυξιακό τους επίπεδο και η σχολική τους ετοιμότητα. Συνεπώς, κάθε χρόνο φοιτούν στην Α’ τάξη του δημοτικού παιδιά που δεν πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για επιτυχή παρακολούθηση, με αποτέλεσμα να βιώνουν την σχολική αποτυχία με τις προαναφερθείσες δυσμενείς συνέπειες.
ΚΕΝΤΡΟ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ – ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ – ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΟΥΝΤΟΥΡΗΣ
Έδρα: Πλ. Συντριβανίου 4 Θεσσαλονίκη – ΤΗΛ 2310 267833 / 6977646590
Υποκ/μα: Κ. Καραμανλή 21 Αιγίνιο
www.logotherapeiamountouris-thessaloniki.gr – mountourism@yahoo.gr
Ο γιος μου είναι 4 ετών + 2,5 μηνών.Μιλάει καθαρά ,λέει όλα τα γράμματα , μεγάλες προτάσεις , χρησιμοποιεί χρόνους , ρήματα , όλα καλά. Μας ζήτησαν λοιπόν άδεια από τον παιδικό , στα πλαίσια ενός προγράμματος , να δει όλα τα παιδιά λογοθεραπευτής.Και μου είπε τα εξής - Το λεξιλόγιο του είναι 4 μήνες μπροστά από την ηλικία του - Κάποιες φορές το ''θ'' ακούγεται σαν ''φ'' , το ίδιο για το ''β'' κ ''δ'' -Κάνει συντακτικά λάθη γιατί σε μια εικόνα που τον ρώτησε ''τι θα κάνει το παιδάκι?'' , δεν χρησιμοποίησε μέλλοντα αλλά ενεστώτα - Μπερδεύει τα ρήματα γιατί σε μια εικόνα δεν είπε ''το παιδάκι αγκαλιάζει το αρκουδάκι'' αλλά ''αγαπάει' το αρκουδάκι'' Και χρειάζεται λέει μερικούς μήνες λογοθεραπεία !!!!!!!!!!!! Αναρωτιέμαι γιατί αντί να αφήσουν τα παιδιά να μιλήσουν ελεύθερα , χρησιμοποιούν ΜΟΝΟ τα δικά τους ''κουτάκια''. Είμαι σίγουρη ότι αν ρωτήσεις ένα παιδί ''τι έκανες χθες?'' θα σου πει πολλά περισσότερα απ ότι προσφέρουν οι συγκεκριμένες ερωτήσεις κ εικόνες. Γενικά , υπάρχει μια υπερβολή και μια τάση μόδας..... Προφανώς υπάρχουν παιδιά που όντως χρειάζονται βοήθεια , αλλά μην φτάνουμε κ στο άλλο άκρο!!!!!!!!!!
Άντε αφήστε τα παιδάκια ήσυχα. Έχουν ξεφυτρώσει σαν τα μανιτάρια παντού κέντρα λογοθεραπείας/εργοθεραπείας και ψυχολογικής υποστήριξης. Αφήστε τα να μεγαλώσουν ήσυχα και καλά και κρατήστε για τους εαυτούς σας τις φράσεις "διαταραχές" και ο, τι άλλο αρνητικό. Σε μία σάπια ελληνική κοινωνία που ο μέσος έλληνας αδυνατεί να εκφράσει σωστά μία φράση στην καλύτερη περίπτωση, έχουν όλοι βαλθεί να δημιουργήσουν τα "τέλεια" παιδιά που θα πρέπει να τελειώσουν ένα σχολείο που βγάζει αγράμματους και κυρίως απαίδευτους ανθρώπους και στο μεταξύ αυτά τα κέντρα ....πλουτίζουν. Και για μη παραξηγηθω,(όχι ότι με νοιάζει κιόλας), πράγματι κάποια παιδάκια χρειάζονται βόηθεια. Πραγματική βοήθεια, όμως, χρειάζονται πολύ λιγότερα από όσα βρισκει κανείς μέσα σε ένα τέτοιο κέντρο. Απλά είπαμε κάπως πρέπει να ζήσουν και αυτά τα κέντρα και οι τόσο παιδοψυχολόγοι επίσης.