Μεγαλώνοντας χαρούμενα παιδιά

γράφει η Κρίστη Πόππη

Διδάκτωρ Παιδοψυχολογίας

www.kristipoppi.com

Το πιο σημαντικό για έναν γονέα είναι να μεγαλώσει ένα χαρούμενο παιδί. Για να το πετύχει όμως αυτό χρειάζεται να το στηρίξει συναισθηματικά και να το βοηθήσει να αποκτήσει μια θετική εικόνα εαυτού. Τί κάνει όμως ένα παιδί χαρούμενο; Τα παιδιά που πλημμυρίζονται μόνο από δώρα και υλικά αγαθά μοιάζουν χαρούμενα αλλά κατά πάσα πιθανότητα καθώς μεγαλώνουν θα αρχίσουν να βαριούνται εύκολα, να ικανοποιούνται δύσκολα και να είναι κυνικά. Οι παράγοντες δηλαδή που συμβάλουν στην ουσιαστική ευτυχία δεν είναι εξωτερικοί, είναι εσωτερικοί. Καλό είναι να εφοδιάσουμε τα παιδιά μας με τα κατάλληλα εσωτερικευμένα εργαλεία στα οποία θα μπορούν να στηρίζονται εφ όρου ζωής.

• Παιχνίδι και θετική σύνδεση

Συνδεθείτε με τα παιδιά μέσα από το παιχνίδι, το έχουν ανάγκη. Όταν δείχνετε στο παιδί οτι επιθυμείτε να παίξετε μαζί του, με τους δικούς του όρους και το αφήνετε να σας καθοδηγήσει στον μαγικό του κόσμο, τότε του επικοινωνείτε οτι «είσαι σημαντικός/η, σε υπολογίζω». Το παιχνίδι δημιουργεί συναισθήματα χαράς και βοηθάει το παιδί να ενισχύσει τις ικανότητες που χρειάζεται για την μελλοντική του ευτυχία. Γνωρίζει δηλαδή μέσα από αυτό τα ενδιαφέροντα του, τις προτιμήσεις του και μέσα από διάφορα παιχνίδια μαθαίνει να περιμένει την σειρά του, να κάνει λάθη και να προσπαθεί ασχέτως του αποτελέσματος.

• Αποδεχόμαστε όλα τα συναισθήματα, μαθαίνουμε να τα «διαβάζουμε» και ακούμε τα παιδιά

Σε πολλά παιδιά δεν επιτρέπεται να εκφράσουν θυμό, γκρίνια, λύπη ή ακόμα και υπερβολικό ενθουσιασμό. Δεν χρειάζεται να προσπαθούμε να αλλάξουμε τα συναισθήματα των παιδιών συνέχεια. Είναι σημαντικό να διαχειριζόμαστε τον τρόπο που τα εκφράζουν, δεν επιτρέπουμε δηλαδή να χτυπήσουν όταν θυμώνουν/λυπούνται, αλλά επιτρέπουμε να νιώσουν θυμό και κατανοούμε το γιατί (όσο παράλογος και αν είναι ο λόγος). Καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά τα συναισθήματα τους γίνονται πιο περίπλοκα. Για παράδειγμα, πίσω από τον θυμό μπορεί να κρύβεται η λύπη ή ο φόβος. Αν φωνάξει ένα παιδί στο αδερφάκι του ¨σε μισώ¨σημαίνει οτι έχει πλημμυριστεί από τόσο έντονα συναισθήματα που του είναι πολύ δύσκολο να τα εκφράσει και να τα διαχειριστεί. Καθώς παρατηρείτε το παιδί σας και τις αντιδράσεις του θα καταλάβετε καλύτερα τον χαρακτήρα του και θα αναγνωρίσετε με μεγαλύτερη ευκολία τα προειδοποιητικά σημάδια όταν κάτι δεν πάει καλά στον κόσμο του.

• Σεβασμός

Σεβασμός σημαίνει οτι ακούμε το παιδί και το παίρνουμε στα σοβαρά, το οποίο δείχνει στο παιδί οτι μετράει και οτι δίνουμε αξία σε όσα σκέφτεται και αισθάνεται. Καλό είναι να αποφεύγουμε την κριτική γιατί καταστρέφει την αυτοεκτίμηση του παιδιού. Αντιθέτως χρειάζεται να επιβραβεύουμε την συμπεριφορά που επιθυμούμε, να θέτουμε ξεκάθαρα όρια και να εξηγούμε τις αρνητικές συνέπειες μιας συμπεριφοράς που αντιπαθούμε. Επιπλέον, το να δείχνουμε σεβασμό στα συναισθήματα και στις σκέψεις του παιδιού σημαίνει οτι πρέπει να σεβόμαστε και τα όρια του. Η λεκτική/σωματική βία παραβιάζει τα όρια του παιδιού. Το παιδί χρειάζεται να γνωρίζει τα όρια του και εμείς πρέπει να σεβαστούμε την ιδιωτικότητα του και να ξέρουμε πότε να σταματήσουμε. Για παράδειγμα, όταν παίζουμε πάλη ή γαργαλητό και το παιδί θα πει «σταμάτα» χρειάζεται να σταματήσουμε και όχι να το φτάνουμε στα άκρα.

• Ενθαρρύνετε τα παιδιά να είναι θετικά και να προσπαθούν

Τα παιδιά που αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους, θα έχουν και υψηλότερη συναισθηματική νοημοσύνη, θα γελάνε πιο συχνά, θα κλαίνε όταν είναι λυπημένα και θα βιώνουν κάθε μέρα ως μια διαφορετική περιπέτεια. Είναι σημαντικό για ένα παιδί να γνωρίζει καθώς μεγαλώνει τα δυνατά αλλά και τα αδύνατα σημεία του. Αφήστε την μοναδικότητα του παιδιού σας να ξετυλιχθεί. Δεν χρειάζεται ένα παιδί να είναι τέλειο σε όλα, ας κάνει μπαλέτο αν το κάνει ευτυχισμένο και ας είναι και μέτριο. Όταν το παιδί μας δεν τα πάει καλά σε έναν αγώνα, δεν χρειάζεται να προσποιηθούμε οτι ήταν καταπληκτικό, μπορούμε να εξηγήσουμε οτι όλοι έχουμε μέρες που είμαστε καλοί και άλλες που είμαστε λιγότερο καλοί και μπορούμε να τονίσουμε τις προσπάθειες που έκανε. Δώστε στο παιδί την άδεια να αποτύχει και την επιθυμία να βρεί τρόπους να λύνει προβλήματα με δημιουργικότητα. Το πώς ένα παιδί βλέπει τον εαυτό του και διαχειρίζεται τις δύσκολες και εύκολες στιγμές εξαρτάται από τα εφόδια που θα του δώσουμε από νωρίς. Βοηθάει ακόμη να είμαστε ξεκάθαροι με την επιβράβευση. Για παράδειγμα, αντί να πούμε «είσαι πολύ έξυπνος/η», μπορούμε να πούμε «ήταν πολύ έξυπνο που προσπάθησες να λύσεις το πρόβλημα με διαφορετικούς τρόπους!Έκανες πολύ καλή δουλειά!». Σε άλλη περίπτωση αν πει το παιδί «δεν ξέρω πώς να το κάνω» μπορείτε να το ενθαρρύνετε να λέει «δεν ξέρω ακόμα πώς να το κάνω». Ακόμη δεν χρειάζεται να κλείνουμε τα παιδιά σε μια φούσκα υπερπροστασίας. Καλό είναι να γνωρίζουν προκλήσεις και να ξέρουν οτι ο γονιός θα είναι μια ασφαλή βάση για να επιστρέφουν. Δώστε χρόνο στα παιδιά να βρουν μόνα τους λύση και δείξτε τους εμπιστοσύνη.

• Να είστε πρότυπα συμπεριφοράς για τα παιδιά σας και να δείχνετε αγάπη

Τα παιδιά από την βρεφική ακόμη ηλικία αντιλαμβάνονται πολλά περισότερα από όσα νομίζουμε. Εαν ευχαριστιέστε με μικρά καθημερινά πράγματα και δείχνετε ευγνωμοσύνη, θα είστε ένα θετικό πρότυπο και για το παιδί σας. Καλό είναι να είμαστε χαρούμενοι για όσα έχουμε παρά λυπημένοι για όσα μας λείπουν. Όταν γίνεται κάποιος γονέας χρειάζεται να έχει ισορροπημένες και λογικές απαιτήσεις από τον εαυτό του. Επίσης δεν χρειάζεται να είστε πάντα με ένα χαμόγελο στα χείλη, να εκφράζετε όσα νιώθετε και να δείχνετε στο παιδί τον τρόπο που διαχειρίζεστε τα αρνητικά συναισθήματα. Τέλος, μην νιώθετε οτι κακομαθαίνετε τα παιδιά εαν τους δείχνετε υπερβολική αγάπη και κατανόηση. Ορισμένοι γονείς χρησιμοποιούν τα υλικά αγαθά ή την έλλειψη ορίων ως υποκατάστατα της ενσυναίσθησης και τρυφερότητας, που είναι αναγκαία όμως για να μεγαλώσετε παιδιά χαρούμενα, με αυτοπεποίθηση που θα μπορούν να δώσουν και να πάρουν αγάπη στην ζωή τους.

H Κρίστη Πόππη είναι παιδοψυχολόγος και Διδάκτωρ Παιδοψυχολογίας.

Διατηρεί το προσωπικό της γραφείο στην Θεσσαλονίκη και συντονίζει τις διαδραστικές ομάδες γονέων «Parents’ Talks»

www.kristipoppi.com