Πώς να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτύξουν τον προφορικό και το γραπτό τους λόγο

26/03/2018

Ο λόγος είναι το μέσο επικοινωνίας μας με τον υπόλοιπο κόσμο και μάλιστα το σημαντικότερο. Ως παιδαγωγός, έχω δει πολλά παιδάκια να αντιμετωπίζουν κάποια θεματάκια ως προς τη διαχείρηση του γραπτού και του προφορικού λόγου. Ο χρόνος που μπορούν να αφιερώσουν οι γονείς για εξάσκηση του λόγου από τη βρεφική κιόλας ηλικία είναι, για εμένα, ο καλύτερος τρόπος πρόληψης.

Γνωρίζω πολύ καλά ότι οι περισσότεροι γονείς δεν έχουν όσο χρόνο θα ήθελαν να αφιερώσουν στα παιδάκια τους. Δεν χρειάζεται άπειρος χρόνος. Χρειάζεται ποιοτικός χρόνος για οτιδήποτε έχουμε στο μυαλό μας να κάνουμε με τα παιδιά.

Για αρχή, λέω και θα λέω πάντα: Μιλάμε στα παιδάκια μας με ολόκληρες λέξεις χρησιμοποιώντας τη σωστή άρθρωση. Είναι φυσικό και επόμενο τα μικρά παιδάκια να μην μπορούν να αρθρώσουν σωστά… εκεί είναι και το χαριτωμένο της υπόθεσης βέβαια. Είναι πολύ σημαντικό όμως, να ακούνε ολόκληρες και σωστές λέξεις που αντιστοιχούν στον ορθό κώδικα επικοινωνίας. Αντί λοιπόν να λέμε «Ήρθε η ώρα για μαμ» ας πούμε «Ήρθε η ώρα για φαγητό». Αν μας ζητούν «λαλά» αντί για «νερό» κι εμείς τους το παρέχουμε, το «νερό» θα καθυστερήσει πολύ να μπει στο λεξιλόγιο, αφού δε θα υπάρχει ανάγκη χρήσης της λέξης. Φυσικά, για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις, τα πολύ μικρά παιδάκια δε θα αρθρώσουν σωστά τη λέξη «νερό». Μας αρκεί όμως να το προσπαθήσουν.

Επίσης, χρησιμοποιώντας την καθημερινότητα και τις απαιτήσεις της, θα δούμε πως ο προφορικός και ο γραπτός λόγος υπάρχουν παντού και δε χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια από εμάς για την εκμάθησή τους. Ένας λογαριασμός που θα λάβουμε, ένα γράμμα, μια πρόσκληση (ακόμα και μέσω e-mail), είναι τρομερά εργαλεία ανάπτυξης του λόγου. Αρκεί ο γονιός να πάρει το παιδάκι και να επεξεργαστούν μαζί τα έγγραφα. «Γιατί λάβαμε το τάδε έγγραφο;» , «ποιος το έστειλε;», «πώς βρήκε τη διεύθυνσή μας ο ταχυδρόμος;», «που αναγράφονται οι πληροφορίες που μας ενδιαφέρουν;», «τί είναι αυτά τα νούμερα;», «ποια είναι η μορφή του εγγράφου;» και πολλές αλλές τέτοιες διευκρινήσεις, βοηθάνε τα παιδάκια να εξελίξουν το λόγο τους.

Επιπλέον, η επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ μπορεί να γίνει διασκέδαση. Ας «γράψουμε» μαζί τη λίστα με τα ψώνια που χρειαζόμαστε!!! Το ίδιο μπορεί να γίνει και με τα υλικά μιας συνταγής. Τα μικρότερα παιδάκια, αντί να γράψουν, μπορούν να ζωγραφίσουν τα ψώνια… γραφή είναι κι αυτό.. οι μεγάλοι από δίπλα μπορούν να γράφουν τη λέξη που συμβολίζει η εικόνα.

«Περιβάλλοντας γραπτός λόγος» – τα παιδιά από μικρά είναι αναγνώστες! Ο γραπτός λόγος είναι παντού γύρω μας. Ξεχωρίζουν λογότυπα καταστημάτων ή μεγάλων εταιρειών και θεωρούν πως «τα διαβάζουν». Καταλαβαίνουν και «διαβάζουν» πινακίδες του κοκ. «Διαβάζουν» τους τίτλους των αγαπημένων τους βιβλίων. Ερμηνεύουν σύμβολα… όλα αυτά μέσα από την καθημερινότητα και χωρίς ιδιαίτερη αφιέρωση χρόνου.

Παρακάτω έχω κάποια είδη κειμένων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από γονείς ( το ίδιο εύκολα όπως το κάνουμε και οι εκπαιδευτικοί) και που βοηθούν στην ανάπτυξη του προφορικού και του γραπτού λόγου .