ΠΑΙΔΙΑ & ΣΧΟΛΕΙΟ: “ΠΑΜΕ ΕΞΩ ΝΑ ΠΑΙΞΟΥΜΕ;”

ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΤΖΑΒΑΡΑ

ΠΑΜΕ ΕΞΩ ΝΑ ΠΑΙΞΟΥΜΕ;
Η ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Το φθινόπωρο µπήκε για τα καλά και πλησιάζει εκείνη η εποχή που ο καιρός δεν θα µας επιτρέπει τις απογευµατινές βόλτες στο πάρκο ή στην πλατεία της γειτονιάς, τις επισκέψεις σε ανοιχτούς χώρους δραστηριοτήτων και το παιχνίδι στη σχολική αυλή χωρίς σκέπαστρο. Τα παιδιά, όµως, θα αναζητούν ολοένα και πιο έντονα χρόνο για παιχνίδι κάπου… έξω!Οι γονείς, συνήθως, βρίσκονται αµήχανοι µπροστά στο δίληµµα «παιχνίδι στο γήπεδο και κίνδυνος κρυολογήµατος ή παραµονή στο σπίτι και υπερένταση από το παιδί;». Ένας άλλος προβληµατισµός τους είναι πως δεν υπάρχουν αρκετοί διαθέσιµοι, κλειστοί, χώροι παιχνιδιού που να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας. Τέλος, ο ελεύθερος χρόνος τους αλλά και η καλή διάθεση για να συµµετέχουν σε δραστηριότητες ψυχαγωγίας ή άθλησης µε τα παιδιά τους έχει µειωθεί στο ελάχιστο λόγω των κοινωνικό-οικονοµικών εξελίξεων.

Ας αρχίσουµε καταρρίπτοντας έναν µύθο µε τον οποίο συνεχίζουν να µεγαλώνουν
τα παιδιά… Είναι αλήθεια πως τα παιδιά κρυώνουν πιο εύκολα παίζοντας έξω; Χρειάζονται κάποια ιδιαίτερη προφύλαξη ή οδηγίες προστασίας της υγείας τους, χωρίς να στερηθούν την απόλαυση και τις ευεργετικές επιδράσεις της φυσικής δραστηριότητας σε υπαίθριους χώρους;

Η παιδίατρος Αγγελική Θεοδωρίδου µας εξηγεί: Επικρατεί γενικά ο µύθος ότι τα παιδιά αρρωσταίνουν πιο εύκολα όταν εκτίθενται στο κρύο. Ωστόσο, τόσο το κοινό κρυολόγηµα όσο και οι υπόλοιπες λοιµώξεις του αναπνευστικού (ωτίτιδες, ρινίτιδες κ.ά) οφείλονται σε ιούς και όχι στο κρύο. Μελέτες αναφέρουν ότι παιδιά που κατοικούν σε βόρειες χώρες νοσούν λιγότερο συχνά και έχουν καλύτερη φυσική κατάσταση λόγω της υπαίθριας δραστηριότητας κατά τους
χειµερινούς µήνες. Το κρύο ή η υγρασία από µόνα τους δεν εξασθενούν την άµυνα των παιδιών ενώ αντίθετα ο συγχρωτισµός σε σπίτια, παιδικούς σταθµούς και σχολεία ευνοεί την εύκολη µετάδοση των ιώσεων κατά τη διάρκεια του χειµώνα. Εποµένως, υπό κατάλληλες προϋποθέσεις (όχι υπερβολικό ντύσιµο, κάλυψη του κεφαλιού σε πολύ χαµηλές θερµοκρασίες, αδιάβροχη προστασία τις βροχερές µέρες) η φυσική δραστηριότητα στο κρύο µπορεί να γίνει σύµµαχος και όχι εχθρός της υγείας των παιδιών µας.

Η άθληση και το ενεργητικό παιχνίδι στην παιδική ηλικία συνδέεται άµεσα και µε την υγεία και διατροφή των παιδιών αλλά και ολόκληρης της οικογένειας. Τα κύρια πρότυπα που επηρεάζουν τα µικρά παιδιά στη συµπεριφορά και τις συνήθειές τους είναι αυτά των γονέων τους. Σε συνδυασµό και µε την έλλειψη αθλητικών χώρων αλλά και την ελλιπή δραστηριοποίηση και άσκηση των παιδιών στο σχολείο (ελλείψεις σε υποδοµές και αθλητικό υλικό, απουσία συγκεκριµένων κατευθύνσεων στο Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών, ελλιπής κατάρτιση νηπιαγωγών και δασκάλων, κενά στην ολοκληρωµένη διεξαγωγή των µαθηµάτων στο ∆ηµοτικό, κά.) το βάρος της εξοικείωσης των παιδιών µε την καθηµερινή άσκηση (περπάτηµα, τρέξιµο, έντονο κινητικό παιχνίδι, σπορ) πέφτει στους γονείς. Αυτοί θα δώσουν το καλό παράδειγµα και την κατάλληλη παρακίνηση στα παιδιά να ασχοληθούν µε το κινητικό παιχνίδι και την άθληση σε εξωσχολικές δραστηριότητες, αυτοί είναι που πρέπει να εντάξουν την άσκηση και στο δικό τους πρόγραµµα! Ας δούµε πώς µπορούµε να κάνουµε την ενηµέρωση και το έργο τους ευκολότερο και πιο διασκεδαστικό…

Είναι γνωστά τα οφέλη της φυσικής δραστηριότητας στην ψυχική, σωµατική και κοινωνική υγεία των παιδιών και ο καθοριστικός της ρόλος στην οµαλή ανάπτυξή τους. Τα παιδιά:

• συνηθίζουν στην τήρηση κανόνων
• εκτονώνουν την ένταση της καθηµερινότητας
• δυναµώνουν την καρδιά, το αναπνευστικό σύστηµα, το µυοσκελετικό, τον εγκέφαλο
• κοινωνικοποιούνται
• ακολουθούν ένα υγιεινό πρότυπο ζωής που είναι πιο εύκολο να το διατηρήσουν και ως ενήλικες
• αναπτύσσουν δεξιότητες και συµπεριφορές που τα βοηθούν µεγαλώνοντας να ενταχθούν δηµιουργικά σε κοινωνικές οµάδες και να δείξουν το ταλέντο τους σε κάποιο άθληµα ή ενεργητική δράση
• διατηρούν καλύτερα ένα σταθερό βάρος
• µειώνουν τον κίνδυνο εµφάνισης χρόνιων παθήσεων, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ
• κοιµούνται πιο σωστά
• διαχειρίζονται καλύτερα τις συναισθηµατικές προκλήσεις και στρεσογόνες καταστάσεις.

Παρόλο που η κίνηση αποτελεί µια φυσική τάση των παιδιών, ειδικά στις µικρές ηλικίες, τα παιδιά στην Ελλάδα δεν είναι ιδιαίτερα δραστήρια την ίδια στιγµή που τα επίπεδα της παιδικής παχυσαρκίας έχουν πάρει διαστάσεις επιδηµίας. Σύµφωνα µε την µελέτη που έγινε από τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας (World Health Organization, WHO) «WHO European Childhood Obesity Surveillance Initiative» (COSI) για τα ποσοστά παχυσαρκίας και σωµατικού βάρους σε παιδιά 6-9 ετών, σε 16 ευρωπαϊκές χώρες, βρέθηκε πως η Ελλάδα κατέχει την 1η θέση στην παιδική παχυσαρκία στην Ευρώπη και την 5η θέση παγκοσµίως.
Στην ίδια έρευνα αποτυπώθηκε, για πρώτη φορά, από την ελληνική επιστηµονική
οµάδα η επίπτωση της οικονοµικής κρίσης στην υγεία της οικογένειας, καθώς συσχέτισε το ετήσιο οικογενειακό εισόδηµα µε αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα. Επίσης, η πλειοψηφία των ερευνών σε παγκόσµιο επίπεδο δείχνει πως κατά το µεγαλύτερο µέρος της ηµέρας τα παιδιά περνούν το χρόνο τους σε καθιστικές ασχολίες (τηλεόραση, υπολογιστής, video games, tablet ). Αυτό που έχει σηµασία για την υγεία των παιδιών αλλά και τη δηµόσια υγεία είναι πως το πρόβληµα δεν εστιάζεται µόνο στην εξωτερική εµφάνιση, αλλά και στο γεγονός πως τα σηµερινά παχύσαρκα παιδιά είναι οι παχύσαρκοι ενήλικες του αύριο µε τις οδυνηρές συνέπειες που αυτό συνεπάγεται.
Αυτό µεταφράζεται για γονείς, παιδαγωγούς και επαγγελµατίες υγείας σε συγκεκριµένους κανόνες που συνδυάζουν µια ισορροπηµένη διατροφή µε τη συχνή φυσική άσκηση και το παιχνίδι Ας δούµε, λοιπόν, ποιες είναι οι παγκόσµιες κατευθύνσεις για την αποτελεσµατική σωµατική δραστηριότητα των µικρών παιδιών.

Βασική αρχή που πρέπει να έχουµε όλοι κατά νου είναι πως τα παιδιά θα πρέπει
να συµµετέχουν σε δραστηριότητες που είναι κατάλληλες για την ηλικία τους. Η σωµατική δραστηριότητα (άθληση, παιχνίδι) αρχίζει στην παιδική ηλικία µε το στήριγµα, τη στροφή, το µπουσούληµα, και τελικά το περπάτηµα, και εξελίσσεται σε πιο πολύπλοκες δραστηριότητες, καθώς αναπτύσσεται ο νευροµυικός έλεγχος. Τα κύρια πρότυπα κίνησης αναπτύσσονται κατά την προσχολική ηλικία και µέσα από την ανάπτυξη, την ωρίµανση και την εµπειρία, οι βασικές κινήσεις συντονίζονται σε πιο εξειδικευµένες και σύνθετες δεξιότητες κίνησης που χρησιµοποιεί το παιδί στο ελεύθερο παιχνίδι, στα οργανωµένα παιχνίδια, τα αθλήµατα και άλλες δραστηριότητες των παιδιών σχολικής ηλικίας.

Στη βρεφική ηλικία τα τµήµατα baby swimming βοηθούν αποτελεσµατικά τα παιδιά να εξοικειωθούν µε την κίνηση, το νερό και να βάλουν σε… λειτουργία τις αρθρώσεις τους.

Στην προσχολική ηλικία η άσκηση γίνεται µέσα από το οργανωµένο και το ελεύθερο παιχνίδι στο νηπιαγωγείο (µουσικοκινητικά παιχνίδια, δραστηριότητες Φυσικής Αγωγής, ελεύθερο παιχνίδι στην αυλή, οργανωµένα οµαδικά παιχνίδια, παραδοσιακοί χοροί, κηπουρική), στα αθλητικά ή
ψυχαγωγικά τµήµατα ιδιωτικών και δηµοτικών φορέων (πολεµικές τέχνες, στίβος,
γυµναστήριο, κινητικά παιχνίδια, κλπ.) και στις δραστηριότητες µε τους γονείς (περπάτηµα, εκδροµές στη φύση, παιχνίδια στο πάρκο, οργανωµένη άθληση, κολύµπι, κλπ.).

Στην πρώτη σχολική ηλικία (6-8 ετών) το παιδί µπορεί να ασχοληθεί µε οργανωµένα σπορ σε οµάδες (ποδόσφαιρο, µπάσκετ, χόκεϊ), ατοµικά σπορ (τένις, χορό, ενόργανη γυµναστική).

Παιδιά (χωρίς προβλήµατα υγείας) από 2 ετών και πάνω συστήνεται να απασχολούνται σε µέτριες προς έντονες σωµατικές δραστηριότητες για 1 ώρα την ηµέρα, καθηµερινά.

Η πραγµατική δαπάνη ενέργειας για να έχουµε οφέλη στον οργανισµό γίνεται τα πρώτα 10’ λεπτά του παιχνιδιού. Γιαυτό, αφήνουµε τα παιδιά στην αρχή να τρέξουν ελεύθερα για ένα 10λεπτο.

Είναι απαραίτητη η καθηµερινή άσκηση και το παιχνίδι στην αυλή του σχολείου, ακόµη και τις ηµέρες που έχει κρύο, τουλάχιστον για δύο 10λεπτα µέσα στο πρόγραµµα.

Παιχνίδια µαζί µε τα παιδιά!

Οι σωµατικές δραστηριότητες θα πρέπει να έχουν αφορµή το παιχνίδι και την ψυχαγωγία και όχι τον ανταγωνισµό και την επικράτηση του «καλύτερου». Να είναι ελκυστικές και κατάλληλες για την ηλικία κάθε παιδιού ώστε να µην βαρεθεί ή κουραστεί γρήγορα και τα παρατήσει µε την πρώτη δοκιµή. Εκτός από τη συµµετοχή σε οργανωµένα αθλήµατα που µπορείτε να εγγράψετε τα παιδιά, υπάρχουν µικρές καθηµερινές απολαύσεις που µπορείτε να κάνετε µαζί για να γυµνάσετε το σώµα σας αλλά και να ενδυναµώσετε την προσωπική σας σχέση µε το παιδί µέσα από ευχάριστες δράσεις, χωρίς ιδιαίτερο κόπο και έξοδα.

• Η διαδροµή προς και από το σχολείο µε τα πόδια.
• Βόλτες µε το ποδήλατο.
• ∆ουλειές σπιτιού (κηπουρική, βάψιµο, καθάρισµα του σπιτιού, κλπ.)
• Βόλτες και παιχνίδι στην παιδική χαρά, στην πλατεία, στο πάρκο, στην παραλία.
• Πεζοπορία στο βουνό.
• Παιχνίδι κρυµµένου θησαυρού στην αυλή, στον κήπο, στην αµµουδιά, στο πάρκο.
• ∆ιαδροµές στην πόλη/στο χωριό – Ανακαλύψτε τα µνηµεία/λουλούδια/πηγάδια/γεφύρια/παράξενα κτίρια του τόπου σας.
• Χορός (µοντέρνοι, παραδοσιακοί).

«Να γυµνάζεις τόσο το σώµα σου όχι για να φαίνεται δυνατό (ρωµαλέο), αλλά όσο το να είναι υγειές. Ή αλλιώς να γυµνάζεις το σώµα, όχι για να αποκτήσεις δύναµη αλλά για την υγεία σου.» (Ισοκράτης)

πηγή