Διαβάζοντας στην… κοιλιά μου

Γράφω το παρόν κείμενο με αφορμή την ερώτηση μιας μανούλας σε post της Ολίβιας σχετικά με ένα  βιβλίο που αγόρασε στην Αθηνά: Από τι ηλικία πρέπει να διαβάζουμε στα παιδιά μας;

Η απάντηση μπορεί να σας εκπλήξει. Ποτέ δεν είναι νωρίς για να αρχίσουμε την ανάγνωση. Θεωρείται εξαιρετική πρωτοβουλία το να διαβάζουμε στο μωρό μας πριν ακόμα αυτό γεννηθεί. Ήδη από τον πέμπτο μήνα της κύησης, το έμβρυο ακούει πολύ καθαρά μέσα στη μήτρα (με έναν ιδιαίτερο τρόπο) και μπορεί να αναγνωρίσει και να ηρεμήσει από τον ήχο της φωνής της μαμάς του. Επομένως, το να διαβάσει η έγκυος ένα παραμύθι στο μωράκι που κυοφορεί είναι ένας πολύ καλός τρόπος να «συνομιλήσει» μαζί του και να ενδυναμώσει  το δεσμό τους.

Έρευνες αναφέρουν ότι υπάρχει σχέση μεταξύ ακουστικών ερεθισμάτων και ενδομήτριας μάθησης. Επιστήμονες εξέθεσαν έμβρυα σε ένα συγκεκριμένο θόρυβο και έπειτα τα παρακολούθησαν. Ανακάλυψαν ότι τα μωράκια που μεγάλωναν στη μήτρα, ακούγοντας όλο και περισσότερες φορές τον ίδιο θόρυβο, άρχιζαν σταδιακά να αντιδρούν σε αυτόν γρηγορότερα, γεγονός που αποδεικνύει ότι ακόμα και τα έμβρυα «εκπαιδεύονται» και μαθαίνουν ήχους.

‘Ενα νεογέννητο μωρό, εκτός από τις φωνές, μπορεί να αναγνωρίσει και μια ιστορία την οποία άκουγε στις τελευταίες εβδομάδες της ενδομήτριας ζωής του, ενώ σίγουρα μπορεί και να διαχωρίσει τη μητρική του γλώσσα από μία ξένη. Σε αυτά τα συμπεράσματα κατέληξαν μελέτες σε νεογνά τα οποία άκουγαν μία ιστορία από τη μητέρα τους και αντιδρούσαν με αύξηση του ρυθμού της καρδιάς σε σύγκριση με την ανάγνωση της ίδιας ιστορίας από μία ξένη γυναίκα ή σε μία διαφορετική γλώσσα. Με άλλα λόγια, αν διαβάζουμε στην κοιλίτσα μας καθώς φουσκώνει, ηρεμούμε τόσο εμείς όσο και το μικρό μας, ενισχύουμε το μυαλό του, ενώ ταυτόχρονα ενεργοποιούμε τις γλωσσικές ικανότητες που θα αναπτύξει στα πρώτα χρόνια της ζωής του.

Ας μην τρέφουμε, βέβαια, ψευδαισθήσεις ότι αν διαβάσουμε στο μπεμπέ “Ρωμαίο και Ιουλιέττα”, θα γεννήσουμε τον νέο Σέξπηρ ή ότι η ανάγνωση της “Καταγωγής των ειδών” θα δημιουργήσει ένα μικρό Δαρβίνο. Τα κλασικά παιδικά παραμύθια, αλλά και ποιήματα σε δεκαπεντασύλλαβο ιαμβικό στίχο (που προσομοιάζει στο ρυθμό της καρδιάς) θεωρούνται ιδανικά αναγνώσματα και αρκούν ώστε να ωφεληθεί το μικρούλι. Αν μάλιστα η μαμά επιλέξει μια-δυο ιστορίες που θα ακούσει αρκετές φορές το έμβρυο, αν του τις διαβάζει συχνά, με ήρεμη φωνή και όντας σε απόλυτη χαλαρότητα, μπορεί να τις “χρησιμοποιήσει” τους πρώτους δύσκολους μήνες μετά τη γέννα, όταν το νεογέννητο θα είναι νευρικό, ώστε να του υπενθυμίζει την ασφάλεια της ενδομήτριας ζωής.

Δείτε το παρακάτω βίντεο, όπου το νεογέννητο ακούει την ηχογραφημένο φωνή της μαμάς του (την είχαν απομακρύνει από το μικρό στο μαιευτήριο για να μην το κολλήσει, ούσα γριπιασμένη) να του διαβάζει το παραμύθι που του διάβαζε όσο ήταν έγκυος. Το μικρό  ηρεμεί απίστευτα!

Θεωρείται εξίσου ευεργετικό η έγκυος να παρακινεί το σύντροφο και τα μεγαλύτερα παιδιά, αν υπάρχουν, να διαβάζουν, ή έστω να μιλάνε στην κοιλιά της, ώστε το έμβρυο να μαθαίνει και να συνηθίζει και τη φωνή του μπαμπά και των αδελφών του. Όπως μου διηγήθηκαν, όταν γέννησα την κόρη μου και την έβγαλαν έξω να τη δουν οι ευτυχείς συγγενείς, μια μαία ζήτησε από τον καλό μου να μιλήσει στο μωρό, καθώς η φωνή του θα την έκανε να νιώσει ασφάλεια. Το ότι το νεογνό αναγνωρίζει αμέσως μετά τη γέννηση τη φωνή του πατέρα του θεωρείται σχεδόν δεδομένο. Αλλά και η αυτοπεποίθηση του νέου μπαμπά είναι αυξημένη αν αισθάνεται ότι έχει προ-δεθεί με το μωράκι του, μιλώντας του ή διαβάζοντάς του παραμύθια in utero.

Η μέλλουσα μαμά που έχει αρχίσει να διαβάζει στο μωρό της πριν ακόμα αυτό γεννηθεί, πέραν του πόσο το ωφελεί γνωστικά και συναισθηματικά, προσαρμόζεται ευκολότερα στο ρόλο της ως μητέρας, αναγνωρίζοντας από νωρίς τη ζωή που φέρει ως το αγοράκι ή το κοριτσάκι που αυτή πρόκειται γίνει. Προσωπικά, όσο ήμουν έγκυος στην κόρη μου και κάθε βράδυ διάβαζα στο γιο μου, απευθυνόμουν και στα δύο μικρά, τόσο στο έξω, όσο και στο μέσα. Τότε πήρα την ιδέα για το διάβασμα σε αγέννητα μωρά και το έψαξα περισσότερο (όταν ήμουν έγκυος στο γιο μου, απλά του μίλαγα και του τραγούδαγα…). Και φυσικά, η ίδια διαδικασία συνεχίστηκε από τη στιγμή που βγήκα από το μαιευτήριο. Κάθε βράδυ, ανάγνωση και στα δυο μικρά!

Όσες, λοιπόν, από εσάς περιμένετε παιδάκι, αρχίστε από τώρα τη συλλογή παιδικών βιβλίων και την ανάγνωση παραμυθιών στην κοιλίτσα σας, χαϊδεύοντάς την. Προφανώς, σας προτείνουμε να συνεχίσετε να τους διαβάζετε και μετά τη γέννα, καθώς, όπως θα δούμε σε επόμενο κείμενο, η ανάγνωση παραμυθιών και ιστοριών σε βρέφη και παιδιά προσχολικής ηλικίας κρίνεται ως απαραίτητη και καθοριστική διαδικασία για την ψυχοκοινωνική και γνωστική ανάπτυξή τους.

Για τη συνείδηση και τις γνωστικές ικανότητες εμβρύων και νεογέννητων, δείτε εδώ τους παρακάτω συνδέσμους:
eheart.com
scientificamerican.com

Δείτε, αν θέλετε, και το blog thereadingwomb.wordpress.com, που αφορά στο θέμα που αναπτύξαμε και μάλιστα περιλαμβάνει ενδιαφέροντα ηχητικά αρχεία και όλες τις πληροφορίες που μπορεί να χρειαστείτε!

Και τέλος, εδώ kidspot.com.au μπορείτε να βρείτε μια λίστα με τα καταλληλότερα (αγγλικά) αναγνώσματα για τα έμβρυα.