Χριστουγεννιάτικος Εφιάλτης

Πάντα λάτρευα το χριστουγεννιάτικο cocooning στον καναπέ, συνδυασμένο με ένα (και βάλε) ποτήρι κρασί και μια ωραία χριστουγεννιάτικη ταινία. Σήμερα, λοιπόν, θα σας προτείνω μια χριστουγεννιάτικη ταινία κινουμένων σχεδίων, αλλά όχι για τα παιδιά μας, τουλάχιστον τα μικρά, αλλά για εμάς τους ίδιους. Μιλάω για τον περίφημο Χριστουγεννιάτικο Εφιάλτη (A nightmare before Christmas), του Henry Sellick, που φέρει την υπογραφή και τη σφραγίδα του μεγάλου παραμυθά Tim Burton.

Όταν ο Tim Burton δούλευε ως animator στη Disney, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, έγραψε ένα τρισέλιδο ποίημα με τίτλο  “The Nightmare Before Christmas”, το οποίο εμπνεύστηκε όταν είδε να αλλάζουν σε ένα μαγαζί τα είδη του Halloween με χριστουγεννιάτικα στολίδια, επηρεασμένος παράλληλα από τις ταινίες “How the Grinch stole Christmas” και “Rudolph, the red-nose raindeer”, καθώς και από το ποίημα “A Visit from St.Nicholas”. Εν συνεχεία, πρότεινε στη Disney να το γυρίσει σε ταινία με την τεχνική του stop-motion animation, συναντώντας, όμως, αλλεπάλληλες αρνήσεις. Έπρεπε να γυρίσει τον συγκινητικό “Ψαλιδοχέρη” και μια από τις καλύτερες μεταφορές comic όλων των εποχών, τον “Batman”, για να πάρει τελικά το πράσινο φως από την εταιρεία (το φιλμ γυρίστηκε, πάντως, από τη θυγατρική Touchstone Pictures, καθώς δεν απευθυνόταν σε μικρά παιδιά). 

Έτσι, λοιπόν, ο Burton ξεκίνησε να δουλεύει τους στίχους των τραγουδιών μαζί με τον Danny Elfman. Ο τελευταίος έγραψε τη μουσική και ανέλαβε τα φωνητικά του Τζακ του Σκελετού, δημιουργώντας ένα από τα σπουδαιότερα soundtrack της δεκαετίας του ’90. Στη συνέχεια, η Caroline Thompson (σεναριογράφος του “Ψαλιδοχέρη”) έγραψε τους διαλόγους και διαμόρφωσε το τελικό σενάριο. Κι ενώ όλα ήταν έτοιμα, ο Burton αποφάσισε να μη σκηνοθετήσει ο ίδιος την ταινία, λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεών του στο “Ο Μπάτμαν επιστρέφει”. Έτσι, τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο Henry Sellick, ο οποίος διέθετε μεγάλη προϋπηρεσία στο stop-motion animation. Από εκεί και πέρα, για τα επόμενα δυο χρόνια είτε ο Sellick έστελνε υλικό προς έγκριση στον Burton, είτε ο Burton επέστρεφε στο Σαν Φρανσίσκο από τα πλατό του “Μπάτμαν” για να δουλέψει μαζί με το σκηνοθέτη της ταινίας. Στις 9 Οκτωβρίου του 1993, ο “Χριστουγεννιάτικος Εφιάλτης” έκανε πρεμιέρα στις Η.Π.Α. Οι κριτικές ήταν διθυραμβικές, οι εισπράξεις έφτασαν τα 51 εκατομμύρια δολάρια και ένα cult φαινόμενο γεννήθηκε. 

Ο Χριστουγεννιάτικος Εφιάλτης είναι μια γιορτινή ταινία φαντασίας-μιούζικαλ που περιέχει τα πάντα: παραμύθι, κέφι, τραγούδι, μουσική, χιούμορ, γέλιο, δράση, μυστήριο, ειρωνία, υπέροχα τεχνολογικά εφέ, εορταστική ατμόσφαιρα, αστείρευτη δημιουργικότητα, μαγεία… Ο Τζακ ο Σκελετός (Jack Skellington), ο «βασιλιάς της κολοκύθας» της φανταστικής πόλης του Χάλογουιν (Ηalloween Τown, μια πόλη γεμάτη φαντάσματα, τέρατα, βαμπίρ, μάγισες και λυκανθρώπους), έχει πια βαρεθεί τη μονοτονία του μασκαρέματος και του φόβου που επιβάλλει η γιορτή της οποίας είναι επικεφαλής («Αλλά ποιος θα μπορούσε να καταλάβει εδώ / ότι ο Βασιλιάς της Κολοκύθας με το μορφασμό σκελετού / έχει κουραστεί από το στέμμα του; Μακάρι να καταλάβαιναν / ότι θα τα εγκατέλειπα όλα, αν μπορούσα…») κι ανακαλύπτει τυχαία, μετά από περιπλάνηση στο δάσος, τη χριστουγεννιάτικη χαρά («Παιδιά πετάνε χιονόμπαλες αντί για κρανία / Φτιάχνουν παιχνίδια και κανείς δεν είναι νεκρός… Τα θέλω δικά μου!»)! 

Ενθουσιασμένος γυρνά στην πόλη του και κάνει μια ανακριβή περιγραφή των Χριστουγέννων. Έτσι, οι κάτοικοι της πόλης του Halloween δεν καταλαβαίνουν καλά την έννοια της καινούριας γιορτής. («Προσέξτε. Παίρνουμε μια μεγάλη κάλτσα και την κρεμάμε στον τοίχο -Έχει και το πόδι μέσα; -Σάπιο και γλιτσιασμένο;»). Το ίδιο, φυσικά, συμβαίνει και στον Τζακ, («Κάτι δεν καταλαβαίνω / Προσπαθώ αλλά ξεχνάω…»), που τελικά αποφασίζει να αναλάβει αυτός τον εορτασμό τους για αυτήν τη χρονιά («Γιατί να μην μπορώ να καταφέρω τα Χριστούγεννα; / Μπορώ και να τα βελτιώσω, αυτό ακριβώς θα κάνω!» Έτσι λοιπόν, η Πόλη του Halloween θα κάνει φέτος δικά της τα Χριστούγεννα -και η συνέχεια επί της οθόνης σας…

Ο Χριστουγεννιάτικος Εφιάλτης, που φυσικά έχει happy end, το οποίο, όμως, δεν θα σας αποκαλύψουμε, έγινε η ταινία-σύμβολο των απανταχού αρνητών της υπερκαταναλωτικής μανίας και της υποκριτικά ανιδιοτελούς, εορταστικής ατμόσφαιρας των Χριστουγέννων, αποτελώντας μια εναλλακτική σινεφίλ απάντηση στους κάθε λογής ευτραφείς, γενειοφόρους κοκκινοντυμένους κυρίους των εμπορικών κέντρων και στα κακοσκηνοθετημένα μπανάλ παιδικά παραμύθια, που στο τέλος κάθε χρονιάς κατέκλυζαν το χολιγουντιανό box office, σκοτώνοντας την παιδική μας αθωότητα. Άλλωστε, έγινε η αφορμή ώστε το εμπορικό animation να απογαλακτιστεί σταδιακά από τις συμβάσεις της Disney. Απολαύστε, λοιπόν, μια ταινία-αντίδοτο στη μελαγχολία της τυραννίας των Χριστουγέννων, που θα σας βοηθήσει να τα αγαπήσετε εκ νέου, πιο πολύ από μια βόλτα στη στολισμένη Ερμού και στο Mall, πιο πολύ από ένα τυπικό οικογενειακό τραπέζι, πιο πολύ από τα κατάμεστα πανάκριβα club και τα τριήμερα στην Αράχωβα…

Από τις εκδόσεις Οξύ και τη Disney PRESS κυκλοφορεί το βιβλίο της ταινίας, γραμμένο και εικονογραφημένο από το μοναδικό Τιμ Μπάρτον. 

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικές με την ταινία, που κυκλοφόρησε και σε τρισδιάστατη εκδοχή το 2006, επισκεφτείτε τη wikipedia.

Διαβάστε επίσης και το αφιέρωμα στον «Χριστουγεννιάτικο Εφιάλτη» στο http://pacific.jour.auth.gr/emmeis/?p=1742

Πελιώ

—

Η Πελιώ Παπαδιά, εκτός από σύντροφος και μαμά, είναι καθηγήτρια δημοσιογραφίας, επικοινωνίας και ΜΜΕ και ερευνήτρια στον τομέα των μίντια.