Πότε μπορούμε να εισάγουμε μία ξένη γλώσσα στην καθημερινότητα των παιδιών;
της Μαργαρίτας Δελόγλου
(μαμά και καθηγήτρια αγγλικών)
Ως εκπαιδευτικός (7 χρόνια) και ως μανούλα (2.5 χρόνια), θεωρώ πολύ σημαντική την εκπαίδευση, την παιδεία και γενικά τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Παίζει τον καταλυτικό ρόλο μάλιστα, όταν αυτή ξεκινάει από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους (γεγονός που το ξέρετε καλά όλες και που αποδεικνύεται μόνο όσο το παιδί μεγαλώνει και αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του πολυπλεύρως). Το ερώτημά μου προς εσάς είναι: αφού οι γονείς ασχολούμαστε τόσες πολλές ώρες με τη διαπαιδαγώγηση των ζουζουνιών μας, γιατί να μην εισάγουμε την ξένη γλώσσα από τα πολύ πρώτα χρόνια στη ζωή τους, διευκολύνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο την εκμάθησή της αλλά κυρίως τα ίδια τα παιδιά όταν πλέον δεν την αντιλαμβάνονται σα ξένη γλώσσα, σαν παράταιρο κομμάτι, αλλά σαν απαραίτητο συστατικό της καθημερινότητάς τους;
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Όλοι οι γονείς κάνουμε και προσφέρουμε όσο το δυνατόν περισσότερα αγαθά στα παιδάκια μας για να είναι εφοδιασμένα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ας σκεφτούμε λίγο το εξής: υπάρχουν οικογένειες στις οποίες οι γονείς είναι αλλόγλωσσοι και αναγκάζονται να μιλάνε στο παιδί ή και μεταξύ τους τη 1 από τις 2 γλώσσες (π.χ. η μαμά είναι Ιταλίδα και ο μπαμπάς Άγγλος και έχουν επιλέξει να μιλούν στο παιδί Αγγλικά). Η μητέρα – συνήθως αφιερώνει τις περισσότερες ώρες στην ανατροφή κατά τα πρώτα έτη της ζωής του παιδιού – όταν βρίσκεται μόνη με το παιδί, του μιλάει μόνο στα Ιταλικά. Οπότε το παιδί σταδιακά μεγαλώνει έχοντας ήδη στο ενεργητικό του 2 μητρικές γλώσσες και είναι πολύ τυχερό γιατί δεν είναι μόνο η εκμάθηση των 2 γλωσσών που έχει γίνει κομμάτι του, αλλά και η επαφή του με 2 διαφορετικές κουλτούρες και νοοτροπίες.
Τι γίνεται τώρα στις περιπτώσεις εκείνες που δεν είναι αλλόγλωσσοι οι γονείς; Τα πράγματα είναι πολύ απλά. Φαντάζομαι ότι οι περισσότεροι από τους νέους γονείς ή κι από τους λίγο πιο παλιούς γνωρίζουν μία ξένη γλώσσα σε μέτριο επίπεδο. Αυτό που μπορεί να γίνει για τη διευκόλυνση των παιδιών είναι να τους μιλάμε συνεχώς στη γλώσσα που εμείς γνωρίζουμε καλύτερα.
Για παράδειγμα, η κόρη μου μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον όπου όλοι μιλούν Ελληνικά γύρω της. Πώς μπορώ εγώ να της προσφέρω κάτι διαφορετικό; Μιλώντας της Αγγλικά. (Δεν έχει σημασία που διδάσκω τη συγκεκριμένη γλώσσα, μη νομίζετε πως μου είναι εύκολο να της μιλάω συνέχεια, γιατί όσο εξοικειωμένος και καλός γνώστης και να είναι κάποιος με μία γλώσσα, όταν δεν είναι η μητρική του δε βγαίνει αβίαστα.) Κι όχι μόνο μιλώντας της, αλλά προσφέροντας της μια πληθώρα ερεθισμάτων και επιλογών (από τα αγαπημένα της παραμύθια και τα παιδικά μέχρι παιχνίδια και διάφορα τραγούδια) έχοντας σαν αποτέλεσμα να συμπεριλαμβάνονται στην καθημερινή της ρουτίνα. Πλέον, έχει φτάσει σε σημείο που να ακούει και τις 2 γλώσσες ευχάριστα, αλλά φυσικά επειδή μόνο από τη δική μου μεριά έρχεται σε επαφή με τα Αγγλικά, γνωρίζει σε καλύτερο βαθμό την Ελληνική, εμπλουτίζοντας ταυτόχρονα το λεξιλόγιό της και στην Αγγλική.
Συνοψίζοντας, μη φοβάστε να εντάξετε μία ξένη γλώσσα στην καθημερινότητα των παιδιών σας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι έρευνες αναφέρουν ότι εφόσον η εκμάθηση μίας ξένης γλώσσας ξεκινάει από τη βρεφική ηλικία κατακτιέται ευκολότερα και σε ικανοποιητικότερο βαθμό απ’ ότι αν το ξεκινήσει στα 7 έτη. Αυτό που θέλω να τονίσω από την πλευρά μου είναι να γίνει όσο το δυνατόν πιο αβίαστα, πιο εμπειρικά και με πολύ παιχνιδιάρικο τρόπο. Τότε μόνο το παιδί δε θα αντιδράσει και θα την ενσωματώσει στην καθημερινότητά του. Αν το παιδί επίσης αρχίσει να αντιδράει και να αρνείται, δε χρειάζεται να επιμείνουμε. Μπορούμε, όμως, να έχουμε τις κεραίες μας τεντωμένες και να ξαναπροσπαθήσουμε σε μία άλλη χρονική περίοδο.
Εκτός από το ότι το κάθε παιδί έχει τις δικές του κλίσεις και ενδιαφέροντα που σταδιακά αναπτύσσονται, ανάλογα με τα ερεθίσματα που τους παρέχουμε, μπορεί να μην είναι έτοιμο σε μία χρονική στιγμή για μια καινούρια προσέγγιση, αλλά να θέλει το δικό του χρόνο που διαφέρει από παιδί σε παιδί, γιατί το καθένα έχει το δικό του προσωπικό ρυθμό ανάπτυξης. Ορισμένοι γλωσσολόγοι και κάποιοι παιδαγωγοί που αντιδρούν και επιμένουν στη σύγχυση που δημιουργείται με την ταυτόχρονη χρήση 2 γλωσσών είναι όταν δε γίνεται με συστηματικό τρόπο. Δηλαδή, αν επιμένεις τη Δευτέρα στις ονομασίες των φρούτων από τα Ελληνικά στα Αγγλικά και μετά δεν ασχοληθείς ξανά για μια εβδομάδα με το θέμα, λογικό είναι να μην υπάρχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, αλλά και το παιδί από μόνο του να απορεί που εισβάλει ένας νέος κώδικας στη ζωή του χωρίς συνέχεια.
Σας λέω τολμήστε το! Μην το φοβάστε να ξεκινήσετε ένα τέτοιο εγχείρημα! Αν τώρα θεωρείται αναγκαία η γνώση 2 (το λιγότερο) ξένων γλωσσών, φανταστείτε σ’ έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει και μας βομβαρδίζει με πληροφορίες και καινοτομίες, πόσες γλώσσες θα πρέπει να έχουν κατακτήσει τα παιδιά μας, όχι για να μπορέσουν να μορφωθούν και να εργασθούν, αλλά για να καταφέρουν να αποτελέσουν αναπόσπαστο κομμάτι της πολύγλωσσης και πολυπολιτισμικής κοινωνίας τους.
Και μην ξεχνάτε: δε χρειάζεται να είναι διάνοιες τα παιδάκια μας για να τα καταφέρουν, αλλά να έχουν ένα περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα για είναι καθημερινή η τριβή τους με την εκάστοτε γλώσσα! Όσο πιο νωρίς ξεκινήσετε την προσπάθειά σας, τόσο πιο πολύ θα ωφεληθεί και θα διευκολυνθεί το παιδάκι σας!
Καλή επιτυχία!
Στο "Είμαι Μαμά!" όλοι έχουν λόγο! Θες να μοιραστείς μαζί μας μια εμπειρία σου; Να γράψεις κάποιο κείμενο σχετικό με την ειδικότητά σου; Είδες κάτι ενδιαφέρον που πιστεύεις ότι αξίζει να δημοσιεύσουμε; Επικοινώνησε μαζί μας στο eimaimama@gmail.com
Αρα εγω καλα κανω και μιλαω γερμανικα στην κορη μου μιας και μεγαλωσα εκει και ξερω τη γλωσσα πολυ καλα και θα ηθελα και η μικρη μου να τη μαθει απο πολυ μικρη.Καποες λεξουλες τις ξερει πλεον και καμια φορα την πιανω να καταλαβαινει αυτο που της λεω!Χαιρομαι γιατι καποιοι με βγαζουν τρελη που θελω απο τωρα (2 ετων) να μαθει 2η γλωσσα!
Αν της μιλάς συνέχεια ΜΟΝΟ γερμανικά θα κατακτήσει την γλώσσα ως μητρική και οχι ως 2η γλώσσα . Αν της μιλας μια ελληνικά και μια γερμανικά δεν ειναι ο σωστός τροπος και θα μπερδευτεί . Αν δεν θελεις να μιλας μονο γερμανικά μπορεις να ορισεις μια ωρα την ημέρα που θα μιλατε γερμανικά . Πχ να διαβαζετε παραμύθια ή να λετε τραγουδια μετα το πρωινο.
Προσπαθω πρωτα να τη μαθω να μιλησει ελληνικα γιατι ακομη δε μιλαει καλα.Σε φαση παιχνιδιου της μιλαω γερμανικα κι απ'οτι καταλαβα τα πιανει αμεσως!Ταυτοχρονα μια ελληνικα μια γερμανικα δεν της μιλαω ποτε!Ετσι νομιζω μπευρδευονται τα παιδια.
Μπραβο γι αυτο το ενδιαφερον αρθρο! ειναι ενα θεμα που μ εχει βασανισει αρκετα..Καθως ειμαι διγλωσση απο μητερα Γερμανιδα και καθηγητρια Γερμανικων. Γνωριζοντας τα ΤΕΡΑΣΤΙΑ πλεονεκτηματα της διγλωσσιας ημουν αποφασισμενη να τη μεταδωσω στα παιδια μου. Ωστοσο στην πραξη δεν ειναι καθολου τοσο ευκολο. Οπως ειπε παραπανω μια μανουλα πρεπει να σου βγαινει αβιαστα και να ειναι στο πολιτισμικο πλαισιο της χωρας και της κουλτουρας. Προσπαθησα καποιες φορες να τους μιλησω Γερμανικα και με κοιταζαν τα παιδια σαν να ειμαι Αλιεν! κι εγω ενιωθα αβολα και δεν εβρισκα μερικες φορες τις λεξεις και τα τραγουδακια..γιατι ξερω μεν την γλωσσα, αλλα ειμαι Ελληνιδα, μεγαλωμενη εδω, και η κυριαρχη γλωσσα στο μυαλο μου ειναι η Ελληνικη. Η μαμα μ αντιθετα μας μεγαλωσε με Γερμανικα, γιατι αυτη ηταν η γλωσσα της. Επισης θελω να πω οτι συμφωνα με την Γλωσσολογια κ Ψυχογλωσσολογια (μαθηματα του Παν/μιου) και συμφωνα με την επισης διγλωσση παιδιατρο μου ενα ατομο πρεπει να μιλαει ΜΙΑ και μονο γλωσσα στο παιδι. Αλλιως μπορει το παιδι να μπερδευτει και να εκλαβει ολο το συνολο των ομιλιων ως μια γλωσσα. Υπαρχουν παραδειγματα δυσλεκτικων παιδιων στην βιβλιογραφια, που οφειλονται σε ανακατωμενη χρηση γλωσσων. Γι αυτο παντα ο χρυσος κανονας ειναι οι γονεις να μιλανε στα παιδια τους αυτο που τους βγαινει πηγαια.
Μαργαριτάκι μου, το άρθρο σου είναι υπέροχο και περιγράφει με σαφήνεια όσα θέλεις να πεις κ όσα εφαρμιζεις στη δική σας καθημερινότητα!! Το Ριτάκι έχει βαφτίσει την μεγάλη μου κόρη κ πολλές φορές έχουμε συζητήσει για το θέμα. Αυτό που μου έκανε εντύπωση με το Δεσποινακη (κόρη της Μαργαρίτας) είναι πόσο εύκολα κ αβίαστα δέχεται την αγγλική γλώσσα κ πως η Ρίτα την έχει εντάξει σε όλες τις δραστηριότητες της ημέρας τους!!! Παράδειγμα....το καλοκαίρι ενώ κολυμπουσαμε "μιλούσαν" αγγλικά, απλές μικρές, παιχνιδιαρικες λέξεις που έκαναν τη μικρή να χαίρεται κ να επικοινωνεί με τη μαμά της με τον δικό τους μοναδικό τροπο!!! Η Ρίτα εκτός απο καθηγήτρια αγγλικών είναι ένας υπέροχος άνθρωπος και μαμά, πράγμα που καθρεφτίζεται στον χαρακτήρα του παιδιού της....ακολουθειστε αυτά που λέει κ σίγουρα θα έχετε αποτέλεσμα....απλά κ αβίαστα!!!
Sorry, I do speak and write Greek but am on an English computer and it would take forever to type in Greek. I also was taught Greek exclusively by my migrant parents and went to kindergarden speaking only Greek. I learnt English at school. I was born in Australia. Now I am more fluent in English and my Greek is spoken at home with my parents and GreEnglish with my fellow Australian/American/British Greeks. I also was taught French and Italian at highschool and through no formal training learnt to understand Spanish from my mother-in-law (they are also similar based languages). I do agree some people have the ear for languages (my husband speaks both English,Greek and Spanish) but has a hard time with people speaking in other heavy english accents (Australian, British, Scottish. We have a little girl almost 20 months now and my mother-in-law speaks to her almost exclusively in Spanish - though I would say she has learnt more English words from her than Spanish, NO, nice, don't touch etc LOL. She does understand every word her grandma says to her, even though she does not speak Spanish yet. I speak to her in Greek as much as I am able. It is not natural for me to do so, but I want her to be able to at least speak with her yiayia and papou and know some of her heritage. And she really understands alot of words and will speak them back to me. She says papou for papoutsi, avgo, nero, nani, apano and picks up her english from tv and everyone else speaking to her (we live in the US). I even read her the learner English books I have in Greek. As many of you have said, if you make it playful, sing songs and use it in everyday speech it comes naturally to me. For me it is more natural to baby talk in Greek and sing songs that I make up or my dad used to sing to me, though I identify myself more as Austrlian speaker. I find it sad when the mother does not speak to her child in her mother tongue and tries to fit into the country she is in. When the child goes to school it will learn that language. In the mean time, let them learn about their culture. :)
η ξαδερφη μου ειναι καθηγητρια αγγλικων με δικο της φροντιστηριο και φυσικα με μεγαλη αδυναμια στις ξενες γλωσσες! εγκυος στο 3ο παιδι και πηρε πτυχιο και ισπανικων οπως εχει αγγλικων γαλικων και γερμανικων ηδη. τα 2 μεγαλυτερα παιδια μωρα σχεδον τα πηγε σε βρεφονηπιακο παιδικο σταθμο οπου 6 ωρες την ημερα μιλουσαν αγγλικα. οταν πηγαν πρωτη δημοτικου τους εβαλε και τα γερμανικα ως δευτερη... τωρα ο μεγαλος της γιος στην ηλικια των 12 εχει ηδη τα πρωτα του πτυχια σε αγγλικα και γερμανικα και λογικα μεχρι τα 15-16 του θα εχει φτασει και σε επιπεδο proficiency και στις 2 γλωσσες. δεν ειμαι ακομα μαμα αλλα βλεποντας την ξαδερφη μου να δινει στα παιδια της τοσα ερεθισματα (και μουσικη και αθλητικη παιδεια) και αυτα να γινονται ολο και πιο εξυπνα και μορφωμενα ο τροπος διαπαιδαγωγησης της ειναι κατι που θα προσπαθησω κι εγω να ακολουθησω με τη σειρα μου οταν ερθει η ωρα....
Ευχαριστούμε για το άρθρο, με βρίσκει σύμφωνη σε όλα. Και εγώ και η αδελφή μου έχουμε τελειώσει ξένες φιλολογίες και η μικρή ακούει αγγλικά από τη μέρα που γεννήθηκε. Δεν είναι ασφαλώς στο ίδιο επίπεδο με τα ελληνικά, αλλά καταλαβαίνει τα πάντα και όταν μιλάμε αρκετή ώρα στην αγγλική, μετά από λίγο ξεκινά και απαντά και μόνο αγγλικά. Σκέφτομαι και τα ιταλικά να ξεκινήσω σιγά σιγά μιας και αυτό το χειμώνα θα είμαστε χωρίς παιδικό σταθμό. Ό,τι "πιάσει" καλό είναι. Αλλο να ξεκινάς από το 0 και άλλο να έχεις κάποιες βάσεις. Και ναι, δεν είναι διάνοιες τα παιδιά που μιλάνε 2 και 3 γλώσσες, απλά τις έμαθαν επειδή τις άκουγαν.
Σαν απαντηση στα παραπανω σχολια και για να πω κι εγω την εμπηρια μου. Ειμαι δυγλωσση και το μεγαλυτερο πλεονεκτημα που εχω βρει σε αυτο, ειναι οτι μαθενω ξενες γλωσες για... πλακα. Απ οσο το εψαξα με τα χρονια, αυτο οφηλετε στο οτι το μυαλο μου εκπαιδευτηκε στο να σκευτετε σε αλλες γλωσσες. Τα τραγουδάκια, παιχνιδάκια, πιοηματάκια, βοηθανε να γινει αυτη η αρχη, στον εγκεφαλο και να κηνισει την περιεργια του για τη νεα γλωσσα. Η κορη μου (3,5) μεγαλωσε μεχρι τα 2 με 2 γλωσσες, οπου και... ξεκηνησαμε αγγλικα, λογο μετακομησης σε αγγλοφωνη χωρα. Ακουει αγγλικα μονο οταν μιλαω σε ξενους (στον κυκλο μας ειναι ολοι ελληνες δυστιχος) και απλα αρχισα να της ζηταω να παραγγελνει το χυμο της στα αγγλικα και αλλα τετια ψιλολογια. Τα βραδια εχουμε τη ρουτηνα, αντι για παραμυθι, να λεμε λεξουλες στις διαφορες γλωσσες, σαν παιχνιδι (πιο πολυ ρωταει και επαναλαμβανει) και για να καθηστερησει τον υπνο το... παιχνιδι μας την ενθουσιαζει και το "τραβαει" οσο πιο πολυ μπορει. Νομιζα οτι δεν θα ειχε αποτελεσμα ΑΛΛΑ! Τωρα ειμαστε Ελλαδα, μεχρι να... ξεφουρνησω το γιο, και σε φιλικο σπιτι βρηκαμε εναν αγγλο που καταλλαβενε ελληνικα και ας δεν μιλουσε. Της μιλαγε αγγλικα και η μικρη απανταγε ελληνικα και καταλαβενε τα παντα! Το ιδιο ειχε γινει με τα ιταλικα (τη δευτερη της γλωσσα) που ενω της μιλουσα και ελληνικα και ιταλικα, απαντουσε μονο ελληνικα μεχρι που ενιωσε ετοιμη και αρχησε να μιλαει και ιταλικα!!! Μην απογοητεβεστε αν μονο καταλαβενουν και δεν μιλανε, θα ερθει η ωρα τους, οταν αυτα θελουν!!!
Το κείμενό σου μιλάει από μόνο του.
Σύμφωνώ απόλυτα με την Ελπίδα πιο πάνω. Επίσης, πρέπει να θυμόμαστε ότι η γλώσσα είναι εργαλείο καθημερινής επικοινωνίας - όχι ακαδημαϊκό επίτευγμα. Μένω στην Αγγλία με τον επίσης Έλληνα σύντροφό μου και τα δυο μας αγόρια (ηλικίας 6 και 2 ετών) μεγαλώνουν δίγλωσσα με Ελληνικά και Αγγλικά. Για τα παιδιά μας η διγλωσσία είναι κάτι το οποίο ήρθε αβίαστα και φυσικά αφού ζούσαν σε ένα περιβάλλον όπου η μία γλώσσα - η Ελληνική - χρησιμοποιούταν (και χρησιμοποιείται) μέσα στο σπίτι και η άλλη - η Αγγλική - στον παιδικό και στο σχολείο. Έτσι, λοιπόν, ο μεγάλος μου ο γιος (ο μικρός όχι ακόμα - μιλάει ... ... Greeklish - χαχαχαχα !!!) μπορεί και εναλλάσσει από την μια γλώσσα στην άλλη ανάλογα με τον συνομιλητή του. Να μην ξεχνάμε επίσης και τον γραπτό λόγο, ο οποίος πρέπει να μαθαίνεται ταυτόχρονα με τον προφορικό, πράγμα που είναι δύσκολο όταν ένα παιδί μεγαλώνει σε καθαρά μονόγλωσσο περιβάλλον. Βέβαια, αν θέλει ένας γονιός να μαθαίνει στα παιδιά του τραγουδάκια, παιχνιδάκια, πιοηματάκια κλπ σε κάποια άλλη γλώσσα κακό δεν θα κάνει, απλά να μην έχουμε αυταπάτες ότι έτσι γίνονται δίγλωσσα τα παιδιά.
Οι επιστήμονες πείθονται σήμερα όλο και πιο πολύ ότι η ταυτόχρονη εκμάθηση δύο γλωσσών διευρύνει τις δυνατότητες του μυαλού (δείτε και το πρόσφατο άρθρο στο Βήμα http://www.tovima.gr/science/article/?aid=461349&wordsinarticle=%ce%b3%ce%bb%cf%8e%cf%83%cf%83%ce%b5%cf%82 ). Και το έχω διαπιστώσει από χρόνια και στην περίπτωση της παιδικής μου φίλης (μητέρα αυστριακή, πατέρας έλληνας) και νομίζω ότι θα το διαπιστώσω σύντομα και με την ανηψιά μου (μητέρα ελληνίδα, πατέρας βρετανός). Ωστόσο για ζευγάρια κοινής γλωσσικής παράδοσης νομίζω ότι αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο, κυρίως διότι λείπει η ψυχολογική άνεση όπως είπε και η Εβίτα παραπάνω. Εμείς οι γονείς δε μιλάμε με τα παιδιά μας πρωτίστως για να τους διδάξουμε μια γλώσσα, αλλά για να επικοινωνήσουμε μαζί τους και να δημιουργήσαμε έτσι τον βαθύ οικογενειακό συναισθηματικό δεσμό και αυτό γίνεται καλύτερα στη μητρική μας γλώσσα. Για να σκεφτούμε τι λέμε σ' ένα βρεφάκι, δεν του μιλάμε για τον καιρό, ούτε για την οικονομική κρίση. Του λέμε νανουρίσματα, ταχταρίσματα, παινέματα και λαχνίσματα. Αμφιβάλλω αν αυτά βρίσκονται και στις πιο προχωρημένες τάξεις των ξενόγλωσσων μαθημάτων (εγώ πάντως δεν τα συνάντησα στις τάξεις του Proficiency). Όταν γέννησα τη νινούλα νόμιζα ότι δεν ξέρω κανένα τραγουδάκι να της πω (άντε ένα φεγγαράκι λαμπρό και ένα κούνια μπέλα). Μετά άκουσα ένα παίνεμα που της έκανε η μάνα μου όταν την πήρε αγκαλιά και κατάλαβα ότι έκανα λάθος. Ήξερα ένα σωρό τραγουδάκια και ταχταρίσματα, τα είχα ακούσει από τη γιαγιά μου και από τις μεγάλες θείες μου, τα είχα ακούσει να λέγονται σε ένα σωρό μωρά από τότε που ήμουν παιδί σε κάθε περίσταση και σε άπειρες παραλλαγές. Τώρα σου σκαρώνω ένα παιδικό έμμετρο πείραγμα σε πι και φι μπερδεύοντας λέξεις δικές μου και δικές της, φανταστικές και πραγματικές, της κοινής και διαλεκτικές, κι αυτή σκάει στα γέλια! Αυτή τη γλωσσική άνεση όμως μπορεί να την έχει μόνο ο φυσικός ομιλητής νομίζω. Έχουμε ένα μουσικό κουτί που παίζει σκοπούς αγγλικών παιδικών τραγουδιών, ως ήχοι δε μου ήταν άγνωστοι, φυσικά δεν ήξερα τους στίχους. Τους βρήκα και άρχισα να τους τραγουδάω όταν η νινούλα έπαιζε τις μουσικές στο κουτί. Μετά κατά τύχη άκουσα τον γαμπρό μου (Βρετανός) να τραγουδάει το ίδιο τραγούδι στην ανηψιά μου. Το τραγουδούσε με τον επιτονισμό του φυσικού ομιλητή και η φωνή του ζωγράφιζε τα νοήματα όπως ακριβώς συμβαίνει όταν εμείς ταχταρίζουμε στα ελληνικά. Η διαφορά ήταν τεράστια! Διότι η γλώσσα είναι φορέας της παράδοσης και της κουλτούρας κάθε κοινότητας, δεν είναι μόνο λέξεις.
Δεν θα μπορούσες να το θέσεις καλύτερα κορίτσι μου. Συμφωνώ απόλυτα μαζί σου.
Όπως έγραψα και πριν από λίγο στην Ολίβια στο FB, ήμουν έξω για ψώνια και σκεφτόμουν ακριβώς αυτό το θέμα, γυρνάω σπίτι και πέφτω πάνω στο άρθρο, οπότε θεωρώ μοιραίο το να μοιραστώ τις σκέψεις μου μαζί σας. Και βιβλιογραφικά και από την εμπειρία μου από γνωστούς και συγγενείς που μεγάλωσαν ως bilingual πιστεύω ακράδαντα ότι αυτό είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορείς να κάνεις σε ένα παιδί, χωρίς να κοστίσει τίποτα σε κανέναν (εφόσον φυσικά μπορείς). Τα ξαδέρφια μου μεγάλωσαν στην Αθήνα με μητέρα Ελληνίδα και πατέρα Αυστριακό ο οποίος τους μιλούσε μόνο Γερμανικά (το ζευγάρι μεταξύ του μιλάει ελληνικά) και αργότερα όταν μεγάλωσε λίγο το δεύτερο αγοράκι μιλούσαν τα παιδιά μεταξύ τους και εξοικειώνονταν ακόμα περισσότερο. Έτσι τώρα που είναι 18 και 16 χρονών μιλάνε τρεις γλώσσες (ελληνικά, γερμανικά ως μητρικές και αγγλικά ως επίκτητη), με ελάχιστο κόπο, πράγμα που όπως καταλαβαίνετε είναι τεράστιο προσόν. Δεν δυσανασχέτησαν ποτέ γιατί αυτός ο διακανονισμός ήταν δεδομένους στο σπίτι τους καθώς μεγάλωναν. Δεν θα σας κρύψω ότι τα ζηλεύω υπέρμετρα! Το ίδιο ισχύει και για άλλα παιδιά που ένας απ' τους δυο γονείς είναι αλλόγλωσσος. Αν τώρα αυτή η εκπαίδευση δεν ξεκινήσει από την βρεφική ηλικία τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Μου ζήτησαν να κάνω κάποια μαθήματα (πιο πολύ παιχνίδι για επαφή με τη γλώσσα) σε ένα εξάχρονο αγοράκι από Έλληνα μπαμπά και Κορεάτισσα μαμά που ζει στην Αγγλία. Το παιδί μιλάει Αγγλικά κατά βάση και λίγα Κορεάτικα, αλλά ενώ καταλαβαίνει κάπως τα Ελληνικά δεν θέλει καθόλου να ανταποκριθεί μιλώντας τα. Σ' αυτή την ηλικία νιώθει ότι η γλώσσα του επιβάλλεται σαν ξένη και τσινάει, γιατί οι γονείς δεν κατάφεραν να αναπτύξουν το σωστό πολύγλωσσο περιβάλλον από την αρχή (που στην προκειμένη περίπτωση θα ήταν η μαμά να του μιλάει Κορεάτικα, ο μπαμπάς αποκλειστικά Ελληνικά και να παίρνει τα Αγγλικά απ' το περιβάλλον και ακούγοντας τους γονείς να συζητούν μεταξύ τους). Είναι πιο φιλόδοξο το εγχείρημα με τις τρεις γλώσσες, αλλά και αυτό γίνεται. Όταν και οι δυο γονείς μιλάνε μια γλώσσα, Ελληνικά σε αυτή την περίπτωση, είναι πιο περίπλοκο, γιατί ο ένας ή και οι δυο γονείς πρέπει να πάρουν απόφαση ότι θα μεγαλώσουν το παιδί τους μιλώντας του μόνο ή κυρίως μια γλώσσα ξένη για τους ίδιους. Εγώ (παιδιά δεν έχω ακόμα, αλλά ελπίζω μέσα στην τριετία...) ξέρω ότι δεν θα έχω πρόβλημα να μιλάω αποκλειστικά αγγλικά σε περίπτωση που μεγαλώσω τα παιδιά μου στην Ελλάδα (αν είμαι στο εξωτερικό φυσικά τα πράγματα αλλάζουν) γιατί για μένα τα Αγγλικά έχουν γίνει "γλώσσα της καρδιάς" και τα μιλάω όχι με γλωσσική άνεση, αλλά κυρίως με ψυχολογική άνεση, που είναι και το μεγάλο θέμα κι αυτό που αποτρέπει πολλούς γονείς απ' το να μπουν στη διαδικασία (πολλοί άνθρωποι ξέρουν όλη την τυπολογία της γλώσσας και το σχετικό λεξιλόγιο, αλλά δεν την έχουν συνδέσει με εμπειρίες και βιώματα τέτοια που να τους εμπνεύσει τη ζεστασιά και την τρυφερότητα με την οποία επιθυμούν να μιλήσουν στο παιδί τους). Εν είδει συμβουλής λοιπόν τρία πράγματα: 1. Ακόμα κι αν η ξένη γλώσσα που θέλετε να περάσετε στο παιδί σας δεν είναι η "γλώσσα της καρδιάς" σας, σύντομα θα γίνει, αν αφοσιωθείτε στο να μιλάτε σ' αυτή στο μωράκι απ' τις πρώτες στιγμές που θα το κρατήσετε αγκαλιά. Και εσείς μ' αυτό τον τρόπο θα δημιουργήσετε δεσμούς μ' αυτή τη γλώσσα που ούτε θα τους φανταζόσασταν διαφορετικά. 2. Ακόμα κι αν μιλάτε μέτρια αγγλικά -ή άλλη γλώσσα- δεν πρέπει να ανησυχείτε ότι "θα του τα μάθετε λάθος" γιατί το παιδί έχει την βιολογική ικανότητα να μαθαίνει τη γλώσσα ΣΩΣΤΑ συνδέοντας όλα τα γλωσσικά στοιχεία που λαμβάνει απ' το περιβάλλον (ταινίες, τραγούδια, βιβλία, ταξίδια). 3. Αν στο μέλλον το παιδί αποκτήσει αδερφάκι το εγχείρημα θα γίνει ακόμα πιο εύκολο. Κλείνοντας, θα ήθελα να προτείνω σε όποιον έχει σχετικό ενδιαφέρον το σημαντικό βιβλίο "Το Γλωσσικό Ένστικτο" του Καναδού γλωσσολόγου Στήβεν Πίνκερ, που είναι αρκετά εύληπτο για ακαδημαϊκό βιβλίο, και κάνει τα πάντα κατανοητά με ενδιαφέροντα παραδείγματα.
Είμαι κι εγώ καθηγήτρια Αγγλικών και συμφωνώ απόλυτα με την Μαργαρίτα, αλλά φοβάμαι ότι ένας γονιός ο οποίος απλά γνωρίζει καλά μια ξένη γλώσσα μπορεί να μην το κάνει αυτό σωστά. Δεν μιλάω για την σωστή χρήση της γλώσσας, αλλά για τον τρόπο μάθησης. Αναφέρθηκε σαφώς πως πρέπει να γίνεται με τρόπο παιχνιδιάρικο κι εμπειρικά, όμως αμφιβάλλω αν οι περισσότεροι καταλαβαίνουν ακριβώς τί σημαίνει αυτό και αν μπορούν να το εφαρμόσουν (εδώ πολλοί εκπαιδευτικοί ξένων γλωσσών δεν ξέρουν πώς να το κάνουν αυτό). Οπότε, ναι, μιλήστε στα μικρά παιδιά στα Αγγλικά, αλλά μόνο αυτό! Μην τους μεταφράζετε τις λέξεις και μην τους ρωτάτε "πώς το λέμε αυτό στα Αγγλικά?". Φέρτε τους σε επαφή με την γλώσσα με βιωματικό τρόπο και όπως πολύ σωστά είπε η Μαργαρίτα, κάντε το ως μέρος της καθημερινότητάς τους κι όχι ως κάτι παράταιρο και διαφορετικό (π.χ. "έλα τώρα να μάθουμε καινούριες λεξούλες"), όπως ακριβώς έμαθε και την μητρική του γλώσσα. Το αντίθετο μπορεί απλά να κάνει μια πολύ κακή αρχή στη σχέση του παιδιού με την ξένη γλώσσα, που δύσκολα αναιρείται.
Συμφωνώ μαζί σου!Επειδή κι εγώ είμαι καθηγήτρια αγγλικών αλλά μαμά δεν έγινα ακόμα θα ήθελα να μου πεις κάποιους τρόπους που χρησιμοποιησες εσυ στο παιδάκι σου για να έρθει σε επαφή με τη γλώσσα!!Θα ήθελα να κάνω κι εγώ το ίδιο με τα παιδια μου στο μέλλον κυρίως για να μην δουν την αγγλική γλώσσα σαν ένα 'αναγκαιο κακό' όπως συμβαίνει με τους μαθητές μου!