Βία στην οικογένεια

Βία στην οικογένεια

της δικηγόρου Λίλης Σκουλαρίκη

Αφορμή για αυτό το πόστ πήρα από σχόλια που στέλνουν κάποιες κοπέλες στο γκρουπ “Ελληνίδες μαμάδες” και ζητούν “κάποιο δικηγόρο” για πληροφορίες για το διαζύγιο και μας λένε “δεν πάει άλλο… με χτυπάει και με βρίζει…”

Δυστυχώς, μέσα σε μια οικογένεια μπορεί να υπάρξουν περιστατικά βίας.  Δεν είναι επαρκώς γνωστό ότι υπάρχει στην Ελλάδα νομοθεσία για την ενδοοικογενειακή βία.  Πρόκειται για τον ν. 3500/2006 (ΦΕΚ 232 Α’/24.10.2006).

Σύμφωνα με τον νόμο αυτό, η άσκηση βίας κάθε μορφής (σωματική, ψυχολογική κ.ο.κ.) μεταξύ των μελών της οικογένειας απαγορεύεται.

Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί τεκμήριο κλονισμού του γάμου.  Δηλαδή, εφόσον διαπραχθεί έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας μεταξύ συζύγων και αν το θύμα της βίας επιδιώξει τη λύση του γάμου λόγω ισχυρού κλονισμού, απαλλάσσεται από περαιτέρω απόδειξη για τον κλονισμό του γάμου.

Ιδιαίτερα σημαντική ρύθμιση του νόμου αυτού είναι ότι ποινικοποιείται ο λεγόμενος “συζυγικός βιασμός”.  Αξίζει να σημειώσουμε ότι παλαιότερα θεωρούνταν κατά κάποιο τρόπο δικαίωμα του συζύγου ο εξαναγκασμός της γυναίκας του σε συνουσία, και υποχρέωση της γυναίκας να ανεχθεί την πράξη αυτή στα πλαίσια των “συζυγικών” της καθηκόντων.  Η απαξία του συζυγικού βιασμού αναγνωρίζεται πλέον από όλα τα σύγχρονα κράτη, τα οποία έχουν προσαρμόσει σχετικά τις νομοθεσίες τους.

Ο νόμος αφορά και τα παιδιά, καθώς καθίσταται σαφές ότι η σωματική τιμωρία σε βάρος των παιδιών δεν περιλαμβάνεται στα επιτρεπτά μέτρα σωφρονισμού, σύμφωνα άλλωστε και με τις σύγχρονες παιδαγωγικές απόψεις. Συνιστά περίπτωση κακής άσκησης της επιμέλειας και για το λόγο αυτόν, το δικαστήριο μπορεί να διατάξει οποιοδήποτε πρόσφορο μέτρο (ακόμα και αφαίρεση της γονικής μέριμνας).  Ως σωματική βία  αντιμετωπίζεται κάθε πράξη επιβολής πόνου ή σωματικής δυσφορίας σε ανήλικο, με σκοπό το σωφρονισμό ή τον έλεγχο της συμπεριφοράς του.  Για τη θέσπιση του άρθρου 4 έχουν ληφθεί υπόψη και οι συστάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Παιδιού του Ο.Η.Ε. προς την Ελλάδα, οι συστάσεις του Συμβουλίτη Ευρώπης και η δημόσια θέση του Συνηγόρου του Πολίτη, για την απαγόρευση δια νόμου της σωματικής τιμωρίας στα παιδιά.

Ο νόμος προβλέπει σε περίπτωση τελέσεως πράξεων ενδοοικογενειακής βίας σοβαρές ποινές για τον δράστη και χρηματική ικανοποίηση για τον παθόντα.

Εκτός από την καθαυτό άσκηση σωματικής βίας, βάσει του νόμου τιμωρείται και η απειλή και η πρόκληση τρόμου ή ανησυχίας σε κάποιο μέλος της οικογένειας.

Προβλέπεται επίσης η δυνατότητα να διαταχθεί από το δικαστήριο η απομάκρυνση του δράστη από την οικογενειακή κατοικία, η μετοίκηση του, η απαγόρευση να προσεγγίζει τους χώρους κατοικίας ή και εργασίας του παθόντος, κατοικίες στενών συγγενών του, τα εκπαιδευτήρια των παιδιών και ξενώνες φιλοξενίας όπου τυχόν διαμένει.

Ο νόμος προβλέπει επίσης στα πλημμελήματα οικογενειακής βίας τη δυνατότητα μιας ειδικής διαδικασίας ποινικής διαμεσολάβησης.

Σημειώνεται ότι ο νόμος περί ενδοοικογενειακής βίας εφαρμόζεται και σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει γάμος αλλά απλή συμβίωση.

Στο άρθρο 23 επισημαίνεται ο ρόλος των εκπαιδευτικών, στο πλαίσιο του ευρύτερου εκπαιδευτικού τους έργου, στην αποκάλυψη και αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας.  Ειδικότερα, προβλέπεται ότι οι εκπαιδευτικοί, όταν πληροφορούνται ή διαπιστώνουν ότι διαπράττεται έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας σε βάρος μαθητή, οφείλουν να ενημερώνουν τον διευθυντή της σχολικής μονάδας, ο οποίος ακολούθως ανακοινώνει την αξιόποινη πράξη στον αρμόδιο εισαγγελέα ή στην πλησιέστερη αστυνομική αρχή.  Παρόμοια υποχρέωση καθιερώνεται και για τους υπευθύνους και τους διευθυντές των ιδιωτικών σχολείων, καθώς και για τους υπευθύνους των Μονάδων Προσχολικής Αγωγής.

Τι θα πρέπει να κάνει μια γυναίκα αν γίνει η ίδια ή το παιδί της θύμα ενδοοικογενειακής βίας;

Στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας διαβάζουμε ότι αν είστε θύμα μπορείτε να:

– Καλέσετε το 100 σε περίπτωση άμεσης ανάγκης ή επικοινωνήσετε με το τοπικό αστυνομικό τμήμα.

– Επίσης μπορείτε να καλέσετε στην τηλεφωνική γραμμή SOS 15900. Δηλώστε την κακοποίηση και ζητήστε προστασία.

– Έχετε το δικαίωμα να υποβάλετε μήνυση.

– Η Ελληνική Αστυνομία λαμβάνει σοβαρά υπόψη κάθε περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας.

– Εάν πάτε στο νοσοκομείο για εξετάσεις, μη διστάσετε να πείτε την αλήθεια για το τι σας συνέβη.

– Απευθυνθείτε στις ειδικές υπηρεσίες για κακοποιημένες γυναίκες.

Η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων λειτουργεί το Συμβουλευτικό Κέντρο της Αθήνας από το 1988. Το κέντρο παρέχει ΔΩΡΕΑΝ ψυχοκοινωνική στήριξη και νoμική συμβουλευτική σε γυναίκες θύματα βίας. Σκοπός των παρεχόμεων υπηρεσιών είναι η ενδυνάμωση των γυναικών και η επανάκτηση της αυτοεκτίμησης τους ώστε να μπορέσουν να αναλάβουν την ευθύνη της επαγγελματικής, προσωπικής και οικογενειακής τους ζωής και να πάρουν οι ίδιες τις καλύτερες αποφάσεις για το μέλλον τους.

Στο πλαίσιο της παροχής υπηρεσιών στήριξης των γυναικών θυμάτων βίας λειτουργεί και η τηλεφωνική γραμμή SOS 15900, η οποία είναι πανελλαδικής εμβέλειας, 24ωρης λειτουργίας – 365 μέρες το χρόνο. Η τηλεφωνική γραμμή SOS στελεχώνεται από ψυχολόγους και κοινωνικούς επιστήμονες που παρέχουν άμεση βοήθεια σε έκτακτα και επείγοντα περιστατικά βίας  και υπηρεσίες ενημέρωσης και τηλεφωνικής συμβουλευτικής σε θύματα όλων των μορφών βίας λόγω φύλου.

Γραμμή SOS για γυναίκες θύματα βίας: 15900
 – e-mail: sos15900@isotita.gr

Συμβουλευτικό Κέντρο Αθήνας:
 Νίκης 11,  Σύνταγμα 
τηλ: 210 – 3317305, 210 – 3317306

Για περισσότερες πληροφορίες μπείτε στη σελίδα: www.isotita.gr

Σε περίπτωση που έχετε την υποψία ότι ένα παιδί κακοποιείται συστηματικά από τους γονείς του, πρέπει να ενημερώσετε άμεσα το τοπικό Αστυνομικό Τμήμα ή τις εισαγγελικές αρχές ή να τηλεφωνήσετε στην 24ωρη τηλεφωνική γραμμή ‘197’ του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης.