Τα Χριστούγεννα του Έλληνα (πατέ λαγού και άλλες ιστορίες)

Τα Χριστούγεννα του Έλληνα

(πατέ λαγού και άλλες ιστορίες)

γράφει ο Παναγιώτης Τιμογιαννάκης

(μέλος της European Film Academy)

«Μας πρόσθεσαν μια Κυριακή ακόμα. Γ..μώ  τα Χριστούγεννα, να πάρει»

Ομολογώ πως ήταν η πιο πρόσφατη βρισιά που άκουγα για τα Χριστούγεννα τις μέρες αυτές, όταν υπάλληλοι καταστημάτων αλλά και μικρομαγαζάτορες με ενημέρωσαν ότι θα ήταν ανοικτά και την Κυριακή στις 15 του Δεκέμβρη, που κι εγώ μια μέρα πριν το πληροφορούμην.

Και προστέθηκε ένας ακόμα «βραχνάς» σε κάποιους ανθρώπους γι’ αυτό το μεγάλο κι ακατάρριπτο ταμπού που λέγεται «Χριστούγεννα» και το οποίο νομίζω (δεν χρησιμοποιώ καν τη λέξη «φοβάμαι» επειδή θα μου ακουστεί , σε εμένα τον ίδιο, ως συμβιβαστική -όχι συμβατική- ή και ψεύτικη) είναι μια λέξη με χαμένο το νόημα της.

Θα μπορούσα να αρχίσω από το «πνεύμα των Χριστουγέννων» για το οποίο τόσα και τόσα ακούγαμε μέχρι μια ηλικία στο σχολείο αλλά δεν νομίζω ότι κανείς  το σκέφτεται. Όχι, δεν λέω να επιστρέψουμε σε αυτό καλά και ντε, δεν υποκρίνομαι, δεν ταρτουφίζω.

Απλά ανέκαθεν αναρωτιόμουν, όταν ξαφνικά βρισκόμουν σε μιά στιγμή περισυλλογής ή διάθεσης για περισυλλογή, ποιος είναι αυτός πλην των συγκεκριμμένων της Εκκλησίας που βλέπει  τα Χριστούγεννα σαν θρησκευτική εορτή.

Ως καταναλωτική και μόνο καταγράφεται κι ως τέτοια εορταζόταν ειδικά στην τελευταία 20ετία πριν μας πάρει και μας σηκώσει η οικονομική κρίση.

Η φορά που ανατρίχιασα και που αισθάνθηκα σαν κομπάρσος (καθόλου  ήρωας διότι δεν πρωταγωνιστούσα) σε ταινία ρωμαικών οργίων ή παρακμής της ρωμαικής αυτοκρατορίας ήταν κάποια Χριστούγεννα, πριν το 2007, όταν μπήκα παραμονές σε ένα μεγαλομπακάλικο της Αθήνας, είδα ουρά στον πάγκο με τα «πατέ» που τέτοιες ουρές δεν θυμάμαι να έδειχνε η τηλεόραση για την Πολωνία του Γιαρουζέλσκι ή για τη Ρωσία του Γέλτσιν και δεν θα ξεχάσω τον ομαδικό ‘αχό’ απογοήτευσης όταν ανακοίνωσε ο υπάλληλος με την ποδιά: «Πατέ λαγού τέλος!»

Ουτε ότι τέλειωσαν οι πενικιλλίνες να έλεγε, δεν θα ακουγόταν αυτό το πληγωμένο «όχι» μπροστά στο πως ακούστηκε για το «πατέ λαγού»

Εκείνη τη στιγμή, εκείνο το δευτερόλεπτο, συνειδητοποιούσα πως για τον Ελληνα που είχα χάσει τη βάρκα και την άκρη, Βηθλεέμ ήταν το μεγαλομπακάλικο και φάτνη το «πατέ λαγού» και χωρίς αυτό το συγκεκριμμένο «πατέ» δεν θα μπορούσε να προσκυνήσει το «θείο βρέφος» που είχε μεταμορφωθεί σε χριστουγεννιάτικο τραπέζι..

Ω, βέβαια, διότι στα χρόνια που οδήγησαν στην οικονομική κρίση, Χριστούγεννα ίσον σπατάλη κι επίδειξη. Ετσι βρήκαν την ευκαιρία οι τράπεζες με τους διεθνείς τοκογλύφους και γδύτες του κόσμου, να εκμεταλλευτούν τη μέση ανοησία και να ξεκινήσουν τα «ειδικά δάνεια» αρχίζοντας από το τραπέζι των Χριστουγέννων ή από το ρεβεγιόν των Χριστουγέννων, όπου η παραμονή, εδώ και χρόνια είχε μεταβληθεί σε επίδειξη του ποια δανεισμένη διέθετε το πιο ιδιόρρυθμο πατέ.

Το τι γινόταν επί χρόνια την παραμονή των Χριστουγέννων ούτε που συζητάμε. Ξαφνικά, ο Ελληνας είχε μετατοπίσει εαυτόν δυτικότερα, είχε ξεχάσει την Πρωτοχρονιά του κι είχε αρχίσει κι αυτός να δίνει σημασία στα Χριστούγεννα. Επειδή αυτό έκαναν οι Αμερικάνοι (παρντόν,  οι Νεουορκέζοι) και μετά, αφού έγινε και σνομπ των Αμερικανών, ανακάλυψε ότι το έκαναν κι οι Ευρωπαίοι. Αρα είχε πλέον την αυταπάτη ότι δεν είναι μόνο εκσυχρονισμένος αλλά και «σικάτος».  Ετσι τα είχε βαφτίσει, έτσι τα είχε «μυρώσει»

Χωρίς βέβαια να ξεχνά και την Πρωτοχρονιά. Α, όχι. Δηλαδή, ξεκίναγε η λύσσα με το σχετικό ξεθέωμα, από το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, μαζεύονταν εκεί που ήταν καλεσμένοι για να δοκιμάσουν το πατέ της μεταμοντέρνας Μαντάμ Σουσού, έτρωγαν κι έπιναν μέχρι το πρωί ή λύσσαγαν μέχρι το πρωί και κατόπιν, ξύπναγαν για να πάνε στο οικογενειακό τραπέζι, σεβόμενοι τις παραδόσεις.

Ενδιάμεσα επικρατούσε το «να βρεθούμε αυτές τις μέρες που είναι Χριστούγεννα» και συνέχιζαν να τρώνε και να πίνουν σε σπίτια ή σε εστιατόρια και σε νυχτερινά κέντρα, ξοδεύοντας το δάνειο και την πιστωτική κάρτα.

Και τώρα που όλα αυτά κατάρρευσαν και δεν μπορεί, νιώθει δυστυχισμένος.

Α, εδώ θα μου επιτρέψετε το ρόλο του συνηγόρου προς την….. σπατάλη, ή προς την… οικονομική κρίση.

Διότι ο Ελληνας θα τολμήσω να το πω ότι ένιωθε πάντα δυστυχισμένος τα Χριστούγεννα. Από τη στιγμή που πιέζεσαι τόσο πολύ γι αυτή τη Γιορτή είτε γιατί πρέπει να πάρεις επιπλέον δώρα είτε γιατί πρέπει να ανταποκρίνεσαι στα καλέσματα είτε γιατί έγινε η Κατοχή κι οι αναφορές είναι στο ότι ο κόσμος δεν είχε να την περάσει τα Χριστούγεννα είτε γιατί βγαίναν στο δρόμο όλοι εκείνοι που ζητιάνευαν, είτε γιατί τότε θα έλεγαν στο παιδί μές στο σπίτι ότι πρέπει να θυμηθούμε τους φτωχούς- ειδικά τη μέρα εκείνη κι όχι κάποια άλλη- είτε γιατί τη μέρα εκείνη στο περίφημο οικογενειακό χριστουγεννιάτικο τραπέζι θα εκτοξεύονταν οι μεγαλύτερες ύβρεις που μπορεί να εκτοξεύσει άνθρωπος προς άνθρωπο…

Θα μου επιτρέψετε εδώ να σταθώ λίγο. Ναι, σε αυτό το περιβόητο «οικογενειακό χριστουγεννιάτικο τραπέζι», στο πόσα απωθημένα είναι ικανό να βγάλει σε μια τέτοια μέρα που υποτίθεται ότι δοξάζεται ως Γιορτή… Μα φυσικά… Πως να μη συμβεί αυτό όταν δεν πηγάζει από πραγματική διάθεση του ανθρώπου για γιορτή παρά από καταναγκασμό; Η από εξαναγκασμό; Γενική γιορτή είναι, άρα υποχρεούστε να εορτάσετε. Και τότε μοιραία η νοικοκυρά θα μισήσει τα παιδιά της που κάθονται από το σχολείο και τον άντρα της που κάθεται από τη δουλειά ενώ η ίδια, νοικοκυρά ούσα, δεν κάθεται ποτέ από τη δική της αφού δεν αναγνωρίζεται ως δουλειά το οικοκυρικό και θα πρέπει να υποστεί τα πεθερικά που δεν γουστάρει αλλά τι να κάνει αφού είναι «μέρα γιορτής», θα καλέσει και το σόι της που δεν θα γούσταρε καθόλου αλλά θα πρέπει να δείξει ότι εχει κι εκείνη σόι, και θα περιμένει τη στιγμή που θα ρίξει το πρώτο υστερικό πυροτέχνημα.  Μα με τόση πίεση και άλλη τόση εξαντλητική κούραση..! Σε άλλες περιπτώσεις το έχει εκτοξεύσει από την παραμονή και ολοκληρώνει το μεγαλειώδες σκηνικό την ώρα του φαγητού, σε άλλες περιπτώσεις θα το κάνει πριν το τραπέζι αλλά επειδή δεν μπορεί να βρίσει πατόκορφα τον άντρα της θα ξεσπάσει στο γιό της κι όχι στην κόρη της διότι την ετοιμάζει για αυριανή διάδοχο του  χριστουγεννιάτικου τραπεζιού.

Τη μέρα εκείνη επίσης θα ακουστούν πολλά και για τζόγο και για χαρτοπαιξία, θα ενοχοποιήσουν τα παιδιά που ο δικός τους μπαμπάς είναι τίμιος ενώ τα υπόλοιπα έχουν ένα μπαμπά χαρτοπαίκτη που τα αφήνει την άγια μέρα χωρίς φαί και χωρίς παιχνίδια για να πάει στη λέσχη – γαμώ τον Ντίκενς μου και γενικώς όλα τα κακά γύρω από τον άνθρωπο θα τοποθετηθούν σε αυτό το σκηνικό της… Φάτνης. Εδώ βέβαια, μπερδεύουν κάπως την παλιά Πρωτοχρονιά με τα νέα Χριστούγεννα διότι χαρτοπαιξία συνηθιζόταν στο βράδι της Πρωτοχρονιάς. Αλλά μια χρονική μετάθεση μεταφέρει και τις λεπτομέρειες της προκατόχου της.

Δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλη γιορτή που οι άνθρωποι μισούν τόσο, ακριβώς επειδή δεν υπάρχει άλλη  γιορτή που να τους πιέζει τόσο και να πρέπει όμως να την.. τελέσουν, μα δεν νομίζω και να υπάρχει μεγαλύτερο ταμπού ώστε να μην δεχτεί «πυρ ομαδόν» αυτός που θα τους χαλάσει αυτό που τόσο πολύ έμαθαν να τους πιέζει.

Μα με τόσο στρες που μαζεύει ο άνθρωπος τα Χριστούγεννα για να παραστήσει τον ευτυχισμένο, δεν μπορεί, κάπου θα το ξεσπάσει

Υ.Γ, Δεν ανέφερα καθόλου τον άνεργο και τη σχέση του με τις μέρες αυτές, διότι μπορεί κάποιοι να με κατηγορούσαν ότι κατέφυγα σε «ειδικές περιπτώσεις»