Είναι το μπουσούλημα ένα σύγχρονο κόλπο της εξέλιξης;

Πρώτα θα μπουσουλήσεις και μετά θα περπατήσεις… ή μήπως δε χρειάζεται; Παρότι το μπουσούλημα θεωρείται ένα κορυφαίο αναπτυξιακό ορόσημο στις περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου, η ικανότητα να σέρνονται τα μωρά στο έδαφος δεν εντοπίζεται παντού – και μάλλον είναι ένα νέο εύρημα της εξελικτικής διαδικασίας.

Αυτό ανακάλυψε ο David Tracer, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο. Ο Tracer δεν είχε σκοπό να μελετήσει το μπουσούλημα. Μελετούσε τη φυλή Au στην Παπούα Νέα Γουινέα το 1988, εξετάζοντας την υγεία και τη διατροφή των παιδιών και των μητέρων της φυλής.

Ένας από τους φοιτητές του Tracer τύγχανε να είναι πρώην φυσικοθεραπευτής και είχε κάνει αναφορές στο ότι δεν είχε δει κανένα μωρό των Au να μπουσουλάει. «Και τότε μου ήρθε η επιφοίτηση», λέει ο Tracer.

Τα παιδιά των Au τα κουβαλούν οι μητέρες τους ή τα αδέλφια τους 86% της διάρκειας των πρώτων 12 μηνών ζωής τους, σημειώνει ο Tracer. Όταν τα αφήνουν κάτω, τα μικρά παιδιά συνήθως βρίσκονται σε μία καθιστή σχέση, αντί ανάσκελα ή μπρούμυτα. Τα μωρά των Au «μπουσουλάνε» από μία όρθια στάση, σπρώχνοντας το σώμα τους μπροστά με τα χέρια τους ενώ σέρνουν τον πισινό τους.

Οι λόγοι είναι δύο, λέει ο Tracer. Στην περιοχή όπου κατοικούν οι Au, υπάρχουν πολλά παράσιτα, γι’ αυτό και είναι σημαντικό να προστατευτεί το ευαίσθητο στόμα των μωρών από αυτά. Ο άλλος σπουδαίος λόγος είναι λιγότερο σημαντικός για τους Au αλλά ζωτικής σημασίας για κοινωνίες στην Αφρική και αλλού – έχει να κάνει με την προστασία τους από τους θηρευτές. Ο Tracer επισημαίνει εθνογραφικά στοιχεία από την Αφρική και την Ινδονησία, όπου τα μωρά επίσης μεταφέρονται αγκαλιά καθόλο το πρώτο έτος ζωής τους και έπειτα περπατούν κατευθείαν χωρίς την ενδιάμεση φάση του μπουσουλήματος.

Το μπουσούλημα μπορεί να εξελίχθηκε την ίδια περίοδο που τα σπίτια άρχισαν να έχουν ξύλινα δάπεδα – μόλις 200-300 χρόνια πριν. «Στο μεγαλύτερο μέρος της εξελικτικής ιστορίας, οι γονείς δεν άφηναν τα παιδιά στο έδαφος για να τα προστατέψουν από παθογόνα και αρπακτικά, και έτσι το μπουσούλημα είναι σίγουρα μία εξελικτική πρωτοτυπία», λέει ο Tracer. Αναφέρει πως τα παιδιά των Au συνηθίζουν να αργούν περισσότερο να περπατήσουν από τα δυτικά παιδιά, αλλά αυτό μάλλον οφείλεται στις διατροφικές τους ελλείψεις και όχι στο ότι δεν μπουσουλάνε.

Με το νέο κίνημα που ξεκίνησε στη Δύση, στην προσπάθεια να αποφευχθεί το SIDS (Σύνδρομο Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου), τα μωρά περνούν όλο και περισσότερο χρόνο ανάσκελα. Αυτό μπορεί να καθυστερήσει το μπουσούλημα, οδηγώντας τα μωρά στις ρίζες της ανάπτυξής τους.

Ανάμεσα στους κοντινότερους συγγενείς του ανθρώπου, στους πιθήκους, τα μωρά σπάνια αφήνονται στο έφαφος. Αντιθέτως, λέει ο Tracer, μαθαίνουν να μποσουλάνε επάνω στην κοιλιά της μητέρας τους. «Φαίνεται επίσης να υπάρχει κάποιου είδους φυλογενετική κληρονομιά στο να μη μπουσουλάμε», λέει. Δεν ξεχνά να επισημάνει πως τα μωρά που τοποθετούνται πρηνηδόν – με το πρόσωπο προς το έδαφος και το σώμα έτοιμο να μπουσουλήσει – και δεν μπουσουλάνε, ίσως να υπολείπονται αναπτυξιακά.

πηγή