Η αξία της αδρής κινητικότητας στα παιδιά

Τι είναι οι δεξιότητες αδρής κινητικότητας;

Οι δεξιότητες αδρής (φυσικής) κινητικότητας είναι εκείνες που απαιτούν κίνηση ολόκληρου του σώματος και οι οποίες αφορούν στους μεγάλους (σταθεροποιητές του κορμού) μύες του σώματος για να πραγματοποιήσουν καθημερινές λειτουργίες, όπως η στατική θέση, η βάδιση, το τρέξιμο και το κάθισμα με σωστή ευθυγράμμιση. Περιλαμβάνει επίσης δεξιότητες οπτικο-κινητικού συντονισμού όπως δεξιότητες με την μπάλα (πέταγμα, πιάσιμο, κλότσημα)

Γιατί είναι οι δεξιότητες αδρής κινητικότητας τόσο σημαντικές;

Οι δεξιότητες αδρής κινητικότητας είναι σημαντικές επειδή δίνουν την δυνατότητα στα παιδιά να πραγματοποιούν καθημερινές δραστηριότητες, όπως το περπάτημα, το τρέξιμο, το πήδημα, όπως επίσης και δεξιότητες στη παιδική χαρά (σκαρφάλωμα) και αθλητικές δεξιότητες (π.χ το πιάσιμο, το πέταγμα και το κλότσημα της μπάλας με ένα ρόπαλο). Οι παραπάνω είναι μείζονος σημασίας για καθημερινές δεξιότητες αυτο-φροντίδας όπως το ντύσιμο (όπου χρειάζεται να στέκεσαι στο ένα πόδι για να βάλεις το άλλο πόδι σου μέσα στο παντελόνι χωρίς να πέσεις).

Οι δεξιότητες αδρής κινητικότητας έχουν ακόμη μια επιρροή σε άλλες καθημερινές δραστηριότητες. Για παράδειγμα, η ικανότητα ενός παιδιού να παραμένει σε μια στάση ευθυτενή (υποστήριξη κορμού) θα επηρεάσει την ικανότητά του να συμμετέχει σε δεξιότητες λεπτής κινητικότητας (π.χ. το γράψιμο, η ζωγραφική και η κοπή σχεδίων) και την ικανότητα να κάθεται ευθυτενής για να δώσει προσοχή στις οδηγίες μέσα στην τάξη, το οποίο με την σειρά του επιδρά στην ακαδημαϊκή του μάθηση. Οι δεξιότητες αδρής κινητικότητας επηρεάζουν την αντοχή σου μπροστά σε μια γεμάτη μέρα στο σχολείο (να κάθεσαι ευθυτενής στο θρανίο, να μετακινείσαι από αίθουσα σε αίθουσα, να κουβαλάς την βαριά σχολική σου τσάντα).

Τα δομικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη δεξιοτήτων αδρής κινητικότητας περιλαμβάνουν:

• Μυϊκή δύναμη : η ικανότητα να ασκήσεις δύναμη ενάντια σε αντίσταση.
• Μυϊκή αντοχή : η ικανότητα ενός μυός ή μιας μυϊκής ομάδας να ασκήσουν δύναμη επαναλαμβανόμενα ενάντια σε αντίσταση.
• Κινητικός (μυϊκός) σχεδιασμός : η ικανότητα να κινείς το σώμα με κατάλληλες ακολουθίες και χρονισμό για να πραγματοποιήσεις κινήσεις με εκλεπτυσμένο έλεγχο.
• Κινητική μάθηση : μια αλλαγή στην κινητική συμπεριφορά που είναι αποτέλεσμα εξάσκησης ή προηγούμενης εμπειρίας.
• Στατικός έλεγχος : η ικανότητα σταθεροποίησης του κορμού και του αυχένα για να επιτρέψεις στα υπόλοιπα μέλη (άκρα) να συντονιστούν.
• Αισθητηριακή επεξεργασία : ακριβής καταγραφή, ερμηνεία και απόκριση σε αισθητηριακή διέγερση από το περιβάλλον και από το ίδιο το σώμα.
• Σωματογνωσία : η αναγνώριση των τμημάτων του σώματος και η κατανόηση της κίνησης του σώματος μέσα στον χώρο σε σχέση με άλλα μέλη μέρη και αντικείμενα.
• Ισορροπία : η ικανότητα διατήρησης μια θέσης ανεξάρτητα αν είναι στατική, δυναμική (σε κίνηση), ή στροφική.
• Συντονισμός : η ικανότητα ενσωμάτωσης πολλαπλών κινήσεων σε μια αποτελεσματική κίνηση.
• Διέλευση της μέσης γραμμής : η ικανότητα να διαπεράσεις την ιδεατή μέση γραμμή που εκτείνεται από την μύτη ως την λεκάνη και διαχωρίζει το σώμα σε δεξιά και αριστερή πλευρά.
• Ιδιοδεκτικότητα : αυτό αφορά σε πληροφορίες που λαμβάνει ο εγκέφαλος από τους μύες και τις αρθρώσεις μας για να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε την θέση και την κίνηση του σώματος.
• Μυϊκός τόνος : η μυϊκή τάση αδράνειας ενός μυός η οποία είναι η συνεχής και παθητική μερική σύσπαση των μυών.

Ένα παιδί έχει προβλήματα με τις δεξιότητες αδρής κινητικότητας αν :

• Αργεί να επιτύχει αναπτυξιακά ορόσημα (π.χ. καθιστή θέση, μπουσούλημα, βάδιση, τρέξιμο και πήδημα).
• Κινείται άκαμπτα (σφιχτά) και του λείπει η ρευστότητα στη κίνηση του σώματος ή εναλλακτικά φαίνεται αμήχανος και αδέξιος.
• Αποφεύγει την φυσική δραστηριότητα.
• Συμμετέχει σε φυσικές δραστηριότητες μόνο για μικρό χρονικό διάστημα (έχει μειωμένη αντοχή).
• Δεν μπορεί να διατηρήσει μια στάση με καλή ευθυγράμμιση όταν κάθεται στο πάτωμα ή στο τραπέζι.
• Δε μπορεί να πραγματοποιήσει τις ίδιες δραστηριότητες με τους συνομηλίκους του (πιάσιμο, κλότσημα μπάλας, πηδηματάκια, κουτσό).
• Είναι λιγότερο επιδέξιος από τους συνομήλικους του στα αθλήματα.
• Δεν μπορεί να ακολουθήσει οδηγίες με πολλά βήματα για να ολοκληρώσει μια φυσική δραστηριότητα (π.χ. πορεία με εμπόδια).
• Δεν μπορεί να σχεδιάσει και να πραγματοποιήσει με σωστή αλληλουχία τμήματα ή κομμάτια σε μια δραστηριότητα (π.χ. να κάνει ένα βήμα μπροστά πριν να ρίξει την μπάλα).
• Δεν πραγματοποιεί κίνηση με ασφάλεια (π.χ. το σκαρφάλωμα).
• Χρειάζεται να ασκήσει μεγαλύτερη προσπάθεια συγκριτικά με τους συνομηλίκους του για μια δραστηριότητα.
• Συχνά κουράζεται με την φυσική δραστηριότητα.
• Χάνει μια δεξιότητα αν σταματήσει να την εξασκεί.
• Δεν μπορεί να γενικεύσει μια δεξιότητα (να χρησιμοποιήσει μια μικρή δεξιότητα με έναν διαφορετικό τρόπο / σε ένα διαφορετικό σκηνικό).

Όταν παρατηρείτε δυσκολίες σε δεξιότητες αδρής κινητικότητας, μπορεί επίσης να παρατηρήσετε δυσκολίες με :

• Τη ζωγραφική και την ικανότητα να χρησιμοποιεί το μολύβι με επιδέξιο αποτέλεσμα.
• Το γράψιμο και τη ζωγραφική για μακριές περιόδους στο χρόνο.
• Δραστηριότητες της Καθημερινής Ζωής (ανεξάρτητο ντύσιμο, λαβή και χρήση μαχαιροπίρουνων).
• Λαβή και χρήση μαχαιροπίρουνων.
• Διατήρηση ευθυγράμμισης κορμού ενώ κάθεται στο πάτωμα ή σε καρέκλα.
• Χαμηλά επίπεδα ενέργειας.
• Φαίνεται κουρασμένο ή ληθαργικό και αποκρίνεται πιο αργά σε ερεθίσματα από το περιβάλλον γύρω του.
• Αισθητηριακή επεξεργασία (κατάλληλη απόκριση στο περιβάλλον).
• Μάσημα και κατάποση τροφής.
• Dribbling
• Άρθρωση ήχων.
• Χειρισμό μικρών παιχνιδιών και αντικειμένων.

Γιατί να αναζητήσετε βοήθεια ειδικού εάν παρατηρήσετε δυσκολίες με τις δεξιότητες αδρής κινητικότητας του παιδιού σας ;

• Για να αυξήσετε την αυτοπεποίθηση του παιδιού σας σε δραστηριότητες αδρής κινητικότητας (π.χ. το παιχνίδι στην παιδική χαρά, το τρέξιμο, τα πηδηματάκια).
• Για να ενισχύσετε την αυτοεκτίμησή τους (ώστε να μην περιθωριοποιούνται ή να μην δέχονται πειράγματα στις αθλητικές τους δραστηριότητες εξαιτίας της δυσκολίας που έχουν στις φυσικές δραστηριότητες).
• Για να αυξηθεί η ικανότητά τους στα αθλήματα καθώς και την αυτοπεποίθησή τους ώστε να συμμετέχουν σε αθλήματα. Η συμμετοχή σε αθλήματα τους δίνει την δυνατότητα να εμπλουτίσουν τις ζωές τους με θετικούς ανθρώπους και να αναπτύξουν δυνατές φιλίες.
• Για να βοηθήσετε το παιδί σας να αναπτύξει την δύναμη και την αντοχή που απαιτείται για να αντιμετωπίσει τις φυσικές ανάγκες μιας γεμάτης σχολικής μέρας.
• Για να προσφέρετε στο παιδί σας μια δυνατή βάση στήριξης ούτως ώστε να μπορεί να χρησιμοποιήσει καλύτερα τα χέρια του για δεξιότητες λεπτής κινητικότητας (όπως ο χειρισμός μικρών αντικειμένων όπως μολύβια, ψαλίδια, κλειδιά, κουμπιά και φερμουάρ).

Αν δεν αντιμετωπιστούν, οι δυσκολίες σε δεξιότητες αδρής κινητικότητας μπορεί να οδηγήσουν σε :

• Δυσκολίες στην αντιμετώπιση μιας γεμάτης μέρας στο σχολείο που οφείλονται σε χαμηλά επίπεδα δύναμης και αντοχής.
• Δυσκολίες στην συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες.
• Φτωχή αυτοεκτίμηση όταν συνειδητοποιούν ότι δεν συναγωνίζονται τους συνομηλίκους τους σε δεξιότητες.
• Πειράγματα όταν τα άλλα παιδιά βλέπουν τις δυσκολίες αυτές.
• Φτωχές δεξιότητες λεπτής κινητικότητας (π.χ. γράψιμο, ζωγραφική, και κοπή σχεδίων) που οφείλεται σε κακή σταθερότητα του κορμού, που σημαίνει πως δεν έχουν μια δυνατή βάση στήριξης που να τους επιτρέπει να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους.

[divider]

Τις παραπάνω συμβουλές μας έδωσαν η κα. Χριστίνα Καλαϊτζή και οι συνεργάτες της, ειδικοί παιδιατρικοί φυσικοθεραπευτές. Για περισσότερες πληροφορίες σε σχετικά θέματα, μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της www.kalaitzi.gr ή να ακολουθήστε τη σελίδα της στο Facebook εδώ.