Ο θηλασμός ως μέσον αντισύλληψης

Ένα από τα φυσικά επακόλουθα του θηλασμού είναι η αμηνόρροια. Όπως γνωρίζουμε όλοι, η αμηνόρροια (έλλειψη περιόδου λόγω θηλασμού) επηρεάζει την ικανότητά μας να συλλάβουμε και να κυοφορήσουμε. Η μέθοδος αντισύλληψης μέσω της αμηνόρροιας που προκαλεί ο θηλασμός (Lactational Amenorrhea Method – LAM), περιλαμβάνεται στη λίστα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ως μια αποδεκτή και αποτελεσματική μέθοδος οικογενειακού προγραμματισμού, με αποτελεσματικότητα περίπου 98%. Η μέθοδος αυτή αναφέρεται στην φυσιολογική αμηνόρροια που προκαλεί ο θηλασμός.

Ο αποκλειστικός θηλασμός έχει αποδειχθεί ότι είναι μια εξαιρετική μέθοδος αντισύλληψης, με αποτελεσματικότητα 98-99,5% αλλά πρέπει να υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις για να λειτουργήσει αποτελεσματικά.

Οι προϋποθέσεις είναι οι εξής:

Το μωρό σας είναι κάτω των 6 μηνών.
Δεν σας έχει έρθει περίοδος
Το μωρό θηλάζει κατά βούληση (μέρα και νύχτα) και δεν παίρνει τίποτα άλλο εκτός από μητρικό γάλα.

Πως μπορώ να παρατείνω την φυσιολογική περίοδο της αμηνόρροιας;

Η χρονική στιγμή της επιστροφής της γονιμότητας διαφέρει σημαντικά από γυναίκα σε γυναίκα και εξαρτάται από την συχνότητα του θηλασμού και από την ευαισθησία του οργανισμού της μητέρας στις ορμόνες της γαλουχίας.

Η συχνότητα του θηλασμού και ο συνολικός χρόνος θηλασμού ανά 24ωρο είναι οι πιο σημαντικοί παράγοντες  για την επιστροφή ή όχι της γονιμότητας. Η μητέρα μπορεί να ξαναγίνει γόνιμη εάν η συχνότητα ή/και η διάρκεια του θηλασμού μειωθεί, ειδικά αν αυτή η αλλαγή γίνει ξαφνικά.

Σε κάποιους πληθυσμούς οι έρευνες έδειξαν ότι οι νυχτερινοί θηλασμοί επιβραδύνουν την επιστροφή της γονιμότητας.

Σε μια μελέτη βρέθηκε ότι οι μητέρες που είχαν αποχωριστεί τα μωρά τους, αλλά αντλούσαν και έδιναν αποκλειστικά μητρικό γάλα στα μωρά, είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο για νέα εγκυμοσύνη κατά τους πρώτους έξι μήνες (Valdes 2000).

Η εισαγωγή των στερεών τροφών μπορεί επίσης να παίζει κάποιον ρόλο στην επιστροφή της γονιμότητας. Από τη στιγμή που το μωρό θα αρχίσει να τρώει στέρεες τροφές και εάν δεν έχει ακόμη επιστρέψει η περίοδος στη μητέρα, η φυσιολογική περίοδος της αμηνόρροιας μπορεί να παραταθεί εάν η μητέρα θηλάζει πριν το γεύμα του μωρού, εάν η εισαγωγή στερεών τροφών γίνει σταδιακά και εάν δεν μειωθούν τα γεύματα του θηλασμού.

Θα έχετε ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία, εάν κάνετε τα παρακάτω:

Είστε σε συχνή σωματική επαφή με το μωρό σας.
Θηλάζετε κατ’ απαίτηση του μωρού, μέρα και νύχτα.
Θηλάζετε για να ανακουφίσετε το μωρό σας.
Θηλάζετε ξαπλωμένη τη νύχτα, αλλά και την ημέρα (πχ. στον μεσημεριανό ύπνο)
Δεν χρησιμοποιείτε μπιμπερό και πιπίλες.

Εάν κάνετε όλα τα παραπάνω:

Οι πιθανότητες για νέα εγκυμοσύνη είναι μηδενικές κατά τους πρώτους τρεις μήνες, λιγότερες από 2% από τον 3ο μέχρι τον 6ο μήνα και περίπου 6% μετά τον έκτο μήνα (δεδομένου ότι η περίοδος δεν έχει επιστρέψει ακόμα στη μητέρα).

Ο μέσος όρος επιστροφής της γονιμότητας είναι στους 14,5 μήνες.

Εάν η περίοδός σας επιστρέψει νωρίς, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα είστε γόνιμη στους πρώτους κύκλους. Εάν η περίοδός σας αργήσει να επιστρέψει, μπορεί να είστε γόνιμη και να συλλάβετε πριν την πρώτη σας περίοδο.

Αν και είναι πιθανόν για μια θηλάζουσα μητέρα να μείνει έγκυος ακόμα και πριν της έρθει περίοδος, αυτό είναι κάτι σπάνιο. Οι περισσότερες μητέρες δεν συλλαμβάνουν πριν την πρώτη περίοδο. Ακόμα και αφού  επιστρέψει η περίοδος, κάποιες μπορεί να συλλάβουν στον πρώτο κύκλο, ενώ κάποιες άλλες να χρειάζονται αρκετούς κύκλους πριν συλλάβουν τελικά. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις γυναικών που δεν συλλαμβάνουν πριν τον αποθηλασμό, αν και αυτό είναι πολύ σπάνιο.

Η μετάβαση στην πλήρη γονιμότητα

Είναι πιθανόν να έχετε έναν ή περισσότερους κύκλους πριν αρχίσει η ωορρηξία. Σ’ αυτή την περίπτωση, η έμμηνος ρύση ξεκινάει κατά τη διάρκεια του πρώτου σταδίου της επιστροφής της γονιμότητας – πριν ξεκινήσει η ωορρηξία. Κύκλοι χωρίς ωορρηξία είναι πιο συνηθισμένοι κατά τους πρώτους έξι μήνες μετά τον τοκετό. Για κάποιες άλλες μητέρες όμως, η ωορρηξία προηγείται της περιόδου – όσο μεγαλύτερη η περίοδος της αμηνόρροιας, τόσο πιο μεγάλη η πιθανότητα ωορρηξίας πριν την εμφάνιση της πρώτης περιόδου. Ένα μικρό ποσοστό γυναικών θα συλλάβει κατά τη διάρκεια της πρώτης ωορρηξίας, πριν δηλαδή την πρώτη περίοδο.

Είναι συνηθισμένο οι μητέρες να παραπονιούνται για κράμπες στην κοιλιά (το προεμηνορρυσιακό σύνδρομο), σύμπτωμα της επερχόμενης περιόδου χωρίς την περίοδο, εβδομάδες ή και μήνες πριν την πρώτη έμμηνο ρύση. Όταν συμβαίνει αυτό, το σώμα μάλλον προετοιμάζεται για την επιστροφή της γονιμότητας, αλλά ο θηλασμός εξακολουθεί να την καθυστερεί.

Ο χρόνος που χρειάζεται για την πλήρη επιστροφή της γονιμότητας διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα. Γενικά, όσο νωρίτερα επιστρέψει η περίοδος, τόσο πιο σταδιακή είναι η επάνοδος στην πλήρη γονιμότητα.

Πρέπει να αποθηλάσω για να μείνω έγκυος;

Μάλλον όχι. Εάν είστε ακόμα σε μεταβατική περίοδο, ο θηλασμός μπορεί να επηρεάζει την επιτυχία της εμφύτευσης του ωαρίου. Από τη στιγμή που επιτευχθεί η εμφύτευση, ο θηλασμός δεν επηρεάζει πια την νέα εγκυμοσύνη. Εάν η περίοδος σας έρχεται κανονικά, σε σταθερούς κύκλους, το πιθανότερο είναι ότι ο θηλασμός δεν επηρεάζει πια την γονιμότητά σας.

Πολλές μαμάδες μπορούν να συλλάβουν χωρίς να αλλάξουν κάτι στη συχνότητα του θηλασμού. Δεν υπάρχει καμία μαγική συνταγή η οποία θα σας επιτρέψει να συλλάβετε, κάθε μαμά είναι διαφορετική. Κάποιες μητέρες αυξάνουν την συχνότητα και μειώνουν τη διάρκεια του θηλασμού για να συλλάβουν πιο εύκολα, αλλά αυτό τα μωρά συνήθως το κάνουν μόνα τους όσο μεγαλώνουν και άρα έχετε την επιλογή να περιμένετε ίσως λίγο ακόμα.

Οι ξαφνικές αλλαγές τείνουν να κάνουν την γονιμότητα να επιστρέψει πιο γρήγορα (πχ. αν κόψετε ένα γεύμα θηλασμού απότομα, αντί να μειώνετε σταδιακά το χρόνο αυτού του γεύματος), ακόμα κι αν συνεχίσετε να θηλάζετε πολύ – αυτός είναι ο λόγος που η περίοδος επιστρέφει σε κάποιες γυναίκες όταν το μωρό τους αρχίζει να κοιμάται όλη την νύχτα ή αρχίζει να τρώει καλά τις στέρεες τροφές. Αν αποφασίσετε να κάνετε αλλαγές στο πρόγραμμα του θηλασμού, το γεύμα που θα αποφασίσετε να αλλάξετε δεν έχει και τόση σημασία. Οι σύγχρονες έρευνες δείχνουν ότι η συχνότητα των θηλασμών και ο συνολικός χρόνος που περνάει το μωρό ανά 24ωρο θηλάζοντας, είναι οι πιο σημαντικοί παράγοντες και όχι η ώρα του θηλασμού.

Πολλές μητέρες αναρωτιούνται αν ο θηλασμός θα επηρεάσει το αποτέλεσμα στο τεστ εγκυμοσύνης. Δεν το επηρεάζει. Τα τεστ αυτά μετρούν την ποσότητα της ορμόνης hCG (χοριακή γοναδοτροπίνη) στο αίμα ή στα ούρα και τα επίπεδα της δεν επηρεάζονται από το θηλασμό. Ο αναπτυσσόμενος πλακούντας αρχίζει να εκκρίνει hCG μόλις γίνει η εμφύτευση του ωαρίου. Η εγκυμοσύνη γενικά μπορεί να διαπιστωθεί με ένα τεστ, 7-14 μέρες μετά την εμφύτευση.

[divider]
Η Βίκυ Φαρδογιάννη είναι πιστοποιημένη Σύμβουλος Θηλασμού IBCLC και εργάζεται στο χώρο του θηλασμού για περισσότερο από δέκα χρόνια.

Θα την βρείτε στο thilasmos.com

και στη Facebook σελίδα “Thilasmos – Θηλασμός“

Πηγές:

http://www.who.int

http://www.lalecheleague.org

http://kellymom.com