Διαμεσολάβηση: ο εναλλακτικός δρόμος στο διαζύγιο

γράφει η Αλεξάνδρα Στουραΐτη

Δικηγόρος Αθηνών – Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια

«Με τον πρώην άντρα μου γνωριστήκαμε και ερωτευτήκαμε τρελά. Παντρευτήκαμε, κάναμε το παιδάκι μας, και όλα έμοιαζαν τέλεια. Αργότερα τα πράγματα μεταξύ μας άλλαξαν, οι τριβές της καθημερινότητας αυξήθηκαν, οι τσακωμοί ήταν καθημερινό φαινόμενο. Αποφασίσαμε να πάρουμε διαζύγιο. Δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε ούτε εκεί – για την επικοινωνία του με το παιδί, για το ύψος της διατροφής, για τίποτα! Δεν τον αναγνωρίζω πια, μιλάει και όλα όσα λέει μου φαίνονται εντελώς παράλογα»

Το διαζύγιο ως αποχωρισμός και τέλος μιας εποχής της ζωής μας είναι από μόνο του μια επίπονη διαδικασία. Όταν τα πράγματα φτάνουν σε αυτό το σημείο, έχουν ήδη συσσωρευθεί βαριά συναισθήματα και δυσεπίλυτες καταστάσεις που έχουν φθείρει την άλλοτε ρόδινη ζωή του ζευγαριού.

Μα όταν αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις για τους όρους του διαζυγίου, τότε μοιάζει σαν όλα τα δύσκολα να «ξυπνάνε» ξανά.

Οι περισσότερες δικαστικές αποφάσεις που εκδίδονται ακολουθούν ένα συγκεκριμένο μοτίβο για την ρύθμιση των θεμάτων διατροφής – επιμέλειας – γονικής μέριμνας,  όπως άλλωστε συμβαίνει κατά κόρον και στα ιδιωτικά συμφωνητικά που συντάσσονται για την έκδοση των συναινετικών διαζυγίων.

Τις περισσότερες φορές η «συμφωνία» είναι γεμάτη από σημεία στα οποία οι πρώην σύζυγοι νιώθουν ότι «συμβιβάστηκαν», ότι «υποχώρησαν» ενώ δεν ήθελαν, και πλέον «αρνούνται να συνεχίσουν να αισθάνονται ριγμένοι». Έτσι, είναι πολύ συχνή η μη τήρηση των όρων που υπέγραψαν τα μέρη, κάτι που οδηγεί σε νέους δικαστικούς αγώνες, με επιπλέον έξοδα και ψυχική ταλαιπωρία για δύο, τρία ή και πέντε έτη ασφαλιστικών μέτρων, αγωγών, μηνύσεων, επιδόσεων, τόσο για τα μέρη, όσο και για τα παιδιά τους, που μεγαλώνουν μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα ανασφάλειας και αντιπαλότητας.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ;

Η πρακτική της Οικογενειακής Διαμεσολάβησης, εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες στην Ευρώπη και στην Αμερική. Μέσα από μία διαρθρωμένη διαδικασία και με τη συνδρομή του Διαμεσολαβητή, (που έχει καταρτισθεί ειδικά για τον χειρισμό τέτοιου είδους υποθέσεων στις οποίες αναδύονται πολλά και δυνατά συναισθήματα), οι πρώην/εν διαστάσει σύζυγοι θα καταλήξουν σε πρωτότυπες και αμοιβαία συμφέρουσες λύσεις, ανακτώντας έτσι τον αμοιβαίο σεβασμό, και αποφεύγοντας την ψυχική εξόντωση, το άγχος και την θλίψη που συνεπάγεται η προσφυγή τους στα Δικαστήρια.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ;

Η Διαμεσολάβηση είναι μια ειδικά διαμορφωμένη και διαρθρωμένη διαδικασία, που εντάσσεται στους εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης των διαφορών. Στην Ελλάδα ξεκίνησε να ισχύει το 2010, και μπορεί να εφαρμοστεί σε διαφορές αστικής ή εμπορικής φύσης (δάνεια και χρέη, κληρονομικά, μισθώσεις και, φυσικά, διαζύγιο).

Η διαδικασία ξεκινά με μία κοινή συνεδρία κατά τη διάρκεια της οποίας ο Διαμεσολαβητής ενημερώνει τα μέρη και τους δικηγόρους τους τόσο για το ρόλο του, όσο και για τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί. Οι συμμετέχοντες ενημερώνονται επίσης ότι μπορούν να διακόψουν τη διαδικασία και να αποχωρήσουν οποιαδήποτε στιγμή επιθυμούν.

Ο Διαμεσολαβητής παραμένει ο ουδέτερος τρίτος που, έχοντας ειδικά εκπαιδευτεί προς τούτο, δεν θα εκφέρει κρίση, δεν αποφασίσει, παρά μόνον θα κατευθύνει την διαδικασία ώστε να διευκολυνθούν τα μέρη να οδηγηθούν σε μια κοινά αποδεκτή λύση. Σε περίπτωση που τελικά αυτό επιτευχθεί, συντάσσεται ένα ιδιωτικό συμφωνητικό, το οποίο δύναται, με πρωτοβουλία ενός από τα μέρη, να αποκτήσει ισχύ δικαστικής απόφασης, με μια απλή κατάθεσή του στη Γραμματεία του αρμόδιου Δικαστηρίου.

ΤΙ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΠΕΤΥΧΩ ΜΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ;

Στόχος της οικογενειακής διαμεσολάβησης είναι να διευθετηθούν ζητήματα όπως η διατροφή των τέκνων και των συζύγων, η επικοινωνία και εν γένει οι σχέσεις γονέων και τέκνων, το μοίρασμα όσων έχουν αποκτηθεί κατά τη διάρκεια του γάμου, η μετοίκηση, ακόμα και η ονοματοδοσία αβάπτιστου τέκνου, σε μια κοινά αποδεκτή συμφωνία, την οποία οι ίδιοι οι πρώην σύζυγοι θα διαμορφώσουν, μέσα στο πλαίσιο ασφάλειας που παρέχεται από τον χαρακτήρα του θεσμού.

Όταν δίνεται η δυνατότητα στους ίδιους τους εμπλεκόμενους να καταρτίσουν την συμφωνία με τον τρόπο που επιθυμούν και να αποφασίσουν οι ίδιοι πώς θα ρυθμιστεί παραπέρα η ζωή τους, οι πιθανότητες να μην τηρηθούν τα συμφωνηθέντα μειώνονται κατακόρυφα, γιατί πολύ απλά παύει να υπάρχει το αίσθημα ότι οφείλουν να υπακούσουν σε κάτι έξω από αυτούς. Δεν έχει υπάρξει συμβιβασμός, ώστε να αισθανθεί κάποιος «ριγμένος», αλλά συνδιαμόρφωση!

Ο θεσμός αυτός έχει ως βασική του μέριμνα την ψυχική ισορροπία των εμπλεκομένων μερών και την προστασία τους από το πολεμικό κλίμα που ακολουθεί την ματαίωση προσδοκιών και ονείρων ζωής. Δεδομένου ότι οι δύο πλευρές στις οικογενειακές διαφορές, όταν υφίστανται τέκνα, όχι μόνο δεν είναι αντίπαλες, αλλά καλούνται να κατορθώσουν να δρουν συνεργατικά για τα επόμενα χρόνια, είναι φανερό ότι το μέρος που επιζητεί την υπαγωγή στην Διαμεσολάβηση, σε καμία περίπτωση δεν το πράττει επειδή φοβάται την αντιπαράθεση στο δικαστήριο, αλλά επειδή ενδιαφέρεται εμπράκτως για την εξεύρεση της καλύτερης δυνατής λύσης, με τις λιγότερες δυνατές απώλειες, τόσο σε χρόνο και χρήμα, όσο και σε ανθρώπινες σχέσεις και ψυχικές αντοχές.

Η διαδικασία της οικογενειακής Διαμεσολάβησης, που δεν είναι, ούτε και μοιάζει με συμβουλευτική ζεύγους, διενεργείται σε ουδέτερο χώρο, χωρίς τρίτους παρόντες, συνήθως εντός μίας ημέρας, και παρουσία των δικηγόρων των δύο πλευρών (ο ρόλος των οποίων, ας σημειωθεί, παραμένει εξόχως σημαντικός), ώστε να αποκλειστεί ο νομικός κίνδυνος. Αν τα μέρη καταλήξουν σε συμφωνία, αυτή μπορεί, άμεσα και χωρίς χρονοτριβή, να αποκτήσει ισχύ δικαστικής απόφασης.

Κατά τη διάρκεια της Διαμεσολάβησης εξετάζονται ενδελεχώς όλα τα ζητήματα που απασχολούν τους πρώην συντρόφους, και λαμβάνεται υπ’ όψιν κάθε ενδοιασμός ή ανασφάλεια που μπορεί να έχουν αναφορικά με την εξέλιξη της ζωής τους, όπως αναδιαμορφώνεται, ή και της τήρησης της ίδιας της συμφωνίας.

Το μόνο ζήτημα που δεν μπορεί να επιλυθεί μέσω Διαμεσολάβησης είναι η ίδια η νομική αναγνώριση της λύσης του γάμου, δηλαδή το διαζύγιο, η έκδοση του οποίου από τα αρμόδια Δικαστήρια, καταλήγει ένα απλό γραφειοκρατικό ζήτημα, μετά από την επίλυση όλων των υπόλοιπων επίπονων και συχνά περίπλοκων θεμάτων.

Αλεξάνδρα Στουραΐτη

Δικηγόρος Αθηνών – Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια

e-mail: alex.stouraiti@gmail.com

www.diamesolavhsh.eu