Τα Παιδιά που Ξέφυγαν από τον Πόλεμο και Παρέλασαν Πίσω από την Ελληνική Σημαία

Το Σάββατο, λίγο πριν τις 10 το πρωί, η Λεωφόρος Ποσειδώνος στο σημείο του Παλαιού Φαλήρου γέμισε από παιδιά με γαλανόλευκα. Ανάμεσά τους τα παιδιά του Διαπολιτισμικού Σχολείου Παλαιού Φαλήρου που αποτελείται κυρίως από παιδιά προσφύγων, μεταναστών αλλά και ορισμένων Ελλήνων. Με θέα τη θάλασσα, έγιναν μια πλήρης απεικόνιση του στίχου του Καβάφη: Είμεθα ένα κράμα εδώ, Σύροι, Γραικοί, Αρμένιοι, Μήδοι.

Η Φέιζα από το Αφγανιστάν ήταν παραστάτρια. Είχε άγχος.

Η Φέιζα, ένα λιγνό 12χρονο κορίτσι με λαμπερά μάτια, που τονίζονταν περισσότερο από την άσπρη μαντήλα της, μπήκε στην εξάδα της σημαίας χωρίς να το περιμένει. Αρχικά είχε στηθεί δίπλα στην καλύτερη της φίλη όταν της είπαν πως θα πρέπει να την αποχωριστεί για λίγο για να πάει μπροστά. Ο δάσκαλός της, της φόρεσε τα λευκά γάντια που φορούσαν και τα υπόλοιπα παιδιά, δείχνοντάς της πώς να κουνάει τα χέρια της στο βήμα. Αν και ήταν αγχωμένη, η χαρά της νίκησε το άγχος κι έτσι ύψωσε το κεφάλι της, έφτιαξε τη λευκή μαντήλα της και άρχισε να περπατά ρυθμικά με τον ήχο της σφυρίχτρας των δασκάλων της. Άλλωστε έψαχνε με τη μαμά της για μέρες αυτήν τη λευκή μαντήλα για να ταιριάξει με την ημέρα και τα χρώματα.

Η 12χρονη Φέιζα μετά την παρέλαση.

Πιο πίσω μαζί με την ομάδα των αγοριών, βρισκόταν ο αδερφός της, ο 8χρονος Μουρταζά. Ντροπαλός και συνεσταλμένος, κοκκίνιζε κάθε φορά που του μιλούσε κάποιος που δεν γνώριζε και κατέβαζε το κεφάλι διαθέτοντας αυτό το χαριτωμένο βλέμμα που μόνο τα παιδιά έχουν. Παραδίπλα ο αεικίνητος και χαμογελαστός Αλί, πείραζε τους συμμαθητές του και έφτιαχνε συνεχώς τη γραβάτα λέγοντας «Γιατί θέλω να είμαι εντάξει».

Και τα τρία παιδιά ήρθαν από το Αφγανιστάν μαζί με τις μητέρες τους και ακολούθησαν την ίδια επικίνδυνη πορεία που ακολουθούν τόσοι πρόσφυγες στην προσπάθεια τους να γλιτώσουν από τον πόλεμο. Από τα αφιλόξενα hot spot, βρέθηκαν στην Εστία Προσφύγων της ΑΡΣΙΣ – Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων και στο Διαπολιτισμικό Σχολείο, προσπαθώντας να ζήσουν μια φυσιολογική παιδικότητα.

«Είναι τρία παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών – δηλαδή, η μαμά με τα παιδιά. Η εστία προσφύγων έτσι κι αλλιώς δημιουργήθηκε έχοντας υπόψη αυτό ακριβώς: την προστασία των μονογονεϊκών οικογενειών με αρχηγό μητέρα. Οι μπαμπάδες είτε έχουν μείνει πίσω και δεν κατάφεραν να έρθουν είτε υπάρχουν άλλοι λόγοι. Το εντυπωσιακό είναι ότι δυο από τα παιδιά που παρελαύνουν, η Φέιζα και ο Μουρταζά, δεν θα μείνουν στην Ελλάδα, αφού έχουν κάνει αίτημα οικογενειακής επανένωσης και περιμένουν να φύγουν στην Ολλανδία. Είναι εντυπωσιακό διότι παρά το γεγονός πως δεν θα μείνουν, ήθελαν να κάνουν παρέλαση γιατί ήδη έχουν αγαπήσει την Ελλάδα και θέλουν να συμμετέχουν ενεργά σε όλες τις δραστηριότητες του σχολείου. Είναι κομμάτι του σχολείου τους και το νιώθουν δικό τους, όπως νιώθουν ήδη μέλη του, όπως νιώθουν μέλη και της κοινωνίας», εξηγεί η Αλκίνα Αλούσι, κοινωνική λειτουργός της ΑΡΣΙΣ που συνόδευε τα παιδιά στην παρέλαση.

«Το ότι βρίσκονται σήμερα εδώ αυτά τα παιδιά, για να κάνουν παρέλαση, είναι μια εικόνα που πρέπει όλοι να κατανοήσουμε βαθύτερα και να την κάνουμε δική μας. Δεν είναι απλώς όμορφη σαν εικόνα» – Αλκίνα Αλούσι, κοινωνική λειτουργός

Ο ξενώνας της ΑΡΣΙΣ ξεκίνησε τη λειτουργία του σαν χθες, πριν από έξι χρόνια. Στις 28-10-11 ήταν η πρώτη μέρα που υποδέχτηκαν δυο μαμάδες στον τελευταίο μήνα της κύησής τους με τα παιδιά να γεννιούνται στον ξενώνα μετά από 10-15 μέρες. «Αυτή είναι η ταυτότητα της εστίας προσφύγων: Να υποδέχεται καινούρια ζωή», επισημαίνει η Κα Αλούσι. Από το 2011 μέχρι και σήμερα έχουν περάσει από την εστία 116 ενήλικες και 185 παιδιά, ενώ στα κοινωνικά διαμερίσματα της δομής έχει φιλοξενηθεί επίσης μεγάλος αριθμός προσφύγων που είτε εντάχθηκε και αυτονομήθηκε πλήρως στην ελληνική κοινωνία, είτε έφυγε για κάποια άλλη χώρα της Ευρώπης.

Αυτήν τη στιγμή φιλοξενούνται στη δομή 27 άτομα, από τα οποία 16 είναι παιδιά σε οκτώ οικογένειες. Επιπλέον σε τρία κοινωνικά διαμερίσματα που χρησιμοποιούνται για τη μετάβαση από τη φιλοξενία στην πλήρη αυτονόμηση των προσφύγων, φιλοξενούνται τέσσερις οικογένειες που περιλαμβάνουν 11 άτομα, εκ των οποίων τα έξι είναι ανήλικα παιδιά. «Η ΑΡΣΙΣ δουλεύει στην υποδοχή των προσφύγων και την προετοιμασία για την ένταξη. Αυτήν τη στιγμή περιμένουμε ακόμη τρεις οικογένειες οι οποίες είναι σε διαδικασία εξέτασης για να μπουν. Ο ξενώνας είναι κάπως έτσι, υποδέχεται, αποχαιρετά, εντάσσει, προετοιμάζει για ένταξη. Οι οικογένειες μπαίνουν σε κοινωνικά διαμερίσματα και έχουμε οικογένειες που έχουν αυτονομηθεί πλήρως. Το ότι βρίσκονται σήμερα εδώ αυτά τα παιδιά, για να κάνουν παρέλαση, είναι μια εικόνα που πρέπει όλοι να κατανοήσουμε βαθύτερα και να την κάνουμε δική μας. Δεν είναι απλώς όμορφη σαν εικόνα», τονίζει η κοινωνική λειτουργός της δομής.

Ο Αλί είναι από το Ιράκ, αλλά μιλάει ήδη άπταιστα ελληνικά.

Ο Αλί, αν και μένει στην Ελλάδα μονάχα έναν χρόνο, μιλάει άπταιστα ελληνικά. Πριν ξεκινήσει η παρέλαση, τον ρωτώ αν θέλει να του κάνω δυο-τρεις ερωτήσεις ή αν θέλει να πάει να παίξει με τους φίλους του. «Ρώτα με» λέει και κουνάει το κεφάλι του καταφατικά. Αρχικά λέμε για τα μαθήματα. «Τα αγαπημένα μου είναι η ιστορία, τα θρησκευτικά, η μουσική και η γλώσσα. Και ο γραπτός λόγος μου αρέσει πιο πολύ απ’ όλα», λέει ενθουσιασμένος και του απαντώ πως «Ο γραπτός λόγος μου αρέσει κι εμένα, γι’ αυτό θα γράψω ό,τι πούμε». Πριν ξεκινήσει η παρέλαση προλαβαίνει να μου πει πως είναι από το Αφγανιστάν αλλά γεννήθηκε στο Ιράκ, πως είναι μόλις δέκα χρονών και πηγαίνει Δ’ Δημοτικού. Ο καλύτερός του φίλος έμεινε πίσω στο camp του Ελληνικού κι εδώ δεν έχει προλάβει ακόμη να ξεχωρίσει κάποιον για κολλητό του. «Όλοι είναι φίλοι μου εδώ, αλλά δεν έχω προλάβει ακόμα να βρω καλύτερο φίλο», μου εξηγεί και όταν τον παινεύω με ατάκες όπως «μιλάς πολύ καλά ελληνικά», απαντάει «Όχι μόνο εγώ, εγώ είμαι εδώ έναν χρόνο. Κάποιοι άλλοι μαθαίνουν καλύτερα από μένα σε έξι μήνες να ξέρεις».

Η παρέλαση που ξεκινάει διακόπτει την κουβέντα μας. «Πρέπει να ξεκινήσουμε είπε ο δάσκαλός μου. Έχουμε κάνει πολλές πρόβες με την κυρία γυμνάστρια για σήμερα. Θα τα πούμε μετά», λέει εμφατικά και σοβαρά, και με κάνει να γελάσω. Τα παιδιά ξεκίνησαν να περπατούν, με τον κόσμο που βρισκόταν στα πλάγια να χειροκροτεί δυνατότερα από τα σημεία που περνούσαν. Περπατούσα δίπλα τους και ο Αλί γύρισε μια δυο φορές να χαμογελάσει για να επιβεβαιώσει πως τα πηγαίνει καλά. Λίγο πριν τους επισήμους μια γυναίκα που χειροκροτούσε με όλη της τη δύναμη, άκουσα φευγαλέα να λέει σε κάποιον δίπλα της «Αυτά τα παιδιά που ξέρουν τι σημαίνει προσφυγιά και πόλεμος είναι αυτά που καταλαβαίνουν τη σημερινή μέρα περισσότερο από εμάς». Χωρίς να είμαι οπαδός των παρελάσεων με έκανε να ανατριχιάσω και να σκεφτώ πως στον αντίποδα του μίσους κάποιων που ήθελαν να απαγορεύσουν σε παιδιά πρόσφυγες να πάνε σχολείο, υπάρχουν ευτυχώς κάποιοι που χαίρονται να τα βλέπουν να μαθαίνουν γράμματα και να περπατούν άφοβα, περήφανα και ελεύθερα σε σχολικές και κοινωνικές δραστηριότητες.

Η παρέλαση ολοκληρώθηκε με τα παιδιά να ρωτάνε τους χαμογελαστούς δασκάλους τους αν τα πήγαν καλά. Στο πούλμαν της επιστροφής, ο Μουρταζά λέει πως όταν μεγαλώσει θα ήθελε να γίνει πιλότος και υποσχέθηκε να κάνει ό,τι μπορεί για να μας παίρνει σε πτήσεις μαζί του. Η Φέιζα μού λέει πως όταν μεγαλώσει θέλει να μπει σε κάποιο στρατό που πολεμάει κακούς, πως η καλύτερη της φίλη είναι η Σάρα από την Αλβανία και κοιτώντας τον δάσκαλό της λέει δυνατά και χαμογελαστά: «Αυτό που αγαπάω περισσότερο στο σχολείο εκτός από τα μαθήματα και τους φίλους μου, είναι οι δάσκαλοι μου γιατί είναι πολύ ευγενικοί μαζί μου και μου φέρονται καλά». Με κάνει να σκέφτομαι τι μπορεί να έχει ζήσει για να της κάνει τόση εντύπωση η αυτονόητη ευγένεια και το ζεστό περιβάλλον.

Όταν γυρίζω στο σπίτι ανοίγοντας το μαγνητοφωνάκι μου, με ακούω να ρωτάω τον Αλί «Τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις;». Η παιδική φωνή που βγαίνει από τη συσκευή λέει «Δεν ξέρω ακόμα, ούτε υποψιάζομαι. Θα ήθελα να γίνω δάσκαλος στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών νομίζω. Πήγα και έκανα μαθήματα για δέκα μέρες σε ένα πρόγραμμα που λεγόταν «Η θάλασσα που μας χωρίζει και μας ενώνει». Μου άρεσε και σκέφτηκα ότι θα ήθελα να γίνω εκεί δάσκαλος. Έχετε πάει εκεί; Είναι πολύ ωραία». Τον θυμήθηκα να περπατάει με θέα τη θάλασσα του Παλαιού Φαλήρου και νομίζω πως χαμογέλασα. Ευτυχώς η θάλασσα από την οποία πέρασε στάθηκε αφορμή για να ξεφύγει από τις δυσκολίες, τον πόλεμο, τον κίνδυνο. Μας ένωσε και δεν μας χώρισε.