Παππούδες εν δράσει: Ο ρόλος τους στην ανατροφή των παιδιών

Ο ρόλος του παππού και της γιαγιάς μέσα στην οικογένεια είναι πολύ σημαντικός. Ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες, όπου η μητέρα τείνει να εργάζεται και να περνάει αρκετές ώρες εκτός σπιτιού, η παροχή βοήθειας ως προς την ανατροφή των παιδιών από τον παππού και την γιαγιά είναι επιβεβλημένη. Αν προσθέσουμε σε αυτή την εξίσωση και το θέμα της οικονομικής κρίσης, η οποία περιορίζει ακόμα περισσότερο τις εναλλακτικές επιλογές, τότε καταλαβαίνουμε ότι η παρουσία των παππούδων μέσα στην οικογένεια είναι αναγκαία και ουσιώδης. Για το λόγο αυτό, παρατηρούμε ότι τα παιδιά περνάνε αρκετές ώρες την ημέρα μαζί τους, αφού εκείνοι αναλαμβάνουν ένα μεγάλο κομμάτι της ευθύνης της ανατροφής τους. Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις όπου δεν επωμίζονται τη φύλαξη και φροντίδα του παιδιού, η παρουσία τους στη ζωή του είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Τα οφέλη της σχέσης με τον παππού και τη γιαγιά.

Ο παππούς και η γιαγιά αντιπροσωπεύουν μια άλλη γενιά, διαφορετική από αυτή των γονέων. Είναι φορείς εμπειρίας, παραδόσεων και πολιτισμικών αξιών τα οποία μπορούν να μεταλαμπαδεύουν στα εγγόνια τους. Επιπλέον παρέχουν ένα συναισθηματικό πλούτο, αναντικατάστατο, μέσω της σχέσης που χτίζουν με εκείνα. Προσφέρουν αγάπη, ασφάλεια, υποστήριξη μέσα σε ένα πλαίσιο χαλαρότητας και λιγότερης πειθαρχίας από αυτή των γονέων. Οι ώρες που το παιδί περνάει με τον παππού και τη γιαγιά είναι κατά κανόνα ώρες ευχάριστες, γεμάτες παιχνίδι, γλυκίσματα και χατίρια. Οι παππούδες είναι πάντα διαθέσιμοι για το παιδί, έτοιμοι να ανταποκριθούν στις ανάγκες του και να του αφιερώσουν το χρόνο που χρειάζεται. Αρκετά συχνά παρατηρούμε ότι οι ίδιοι αυτοί που ως γονείς ήταν αυστηροί και ενδεχομένως φειδωλοί ως προς τα συναισθήματα τους, τώρα εκφράζουν την αγάπη τους και επιτρέπουν στον εαυτό τους να είναι πιο αυθόρμητοι με τα εγγόνια τους.

Από την άλλη η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ παιδιών και παππούδων αρκετά συχνά λειτουργεί επανορθωτικά για το παιδί, όταν για κάποιο λόγο η σχέση με τους γονείς του μπορεί να είναι διαταραγμένη. Όταν οι γονείς δεν μπορούν να το παρέχουν αυτό, ο παππούς και η γιαγιά μπορούν να γίνουν το σταθερό σημείο αναφοράς, στο οποίο το παιδί θα ανατρέχει για να βρίσκει την ασφάλεια που χρειάζεται για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του.

Τέλος μέσα από τη σχέση με τον παππού και τη γιαγιά το παιδί διαμορφώνει την εικόνα για τον εαυτό του. Μετά από τους γονείς, τα σημαντικότερα πρόσωπα στη ζωή του, οι παππούδες γίνονται καθρέφτης μέσα στον οποίο το παιδί μπορεί να δει τον εαυτό του, να δοκιμάσει τα όρια του, να διαμορφώσει μια εικόνα για την αγάπη και την εγγύτητα με τα θετικά και τα αρνητικά συναισθήματα που μπορεί να τη συνοδεύουν. Ένα παιδί το οποίο νιώθει ότι το αποδέχονται και το αγαπούν, ότι το φροντίζουν και το προστατεύουν, θα διαμορφώσει μια θετική εικόνα για τον εαυτό του και θα μπορέσει να δημιουργήσει τις δικές του υγιείς σχέσεις ως ενήλικας.

Ενδεχόμενα προβλήματα.

Αρκετά συχνά οι γονείς εκφράζουν ποικίλα παράπονα από την εμπλοκή του παππού και της γιαγιάς στην ανατροφή των παιδιών.

“Τα κακομαθαίνουν”

“Παραβλέπουν τους κανόνες που έχω επιβάλλει”

“Με ακυρώνουν ως μαμά – μπαμπά”

“To παιδί μου έχει μεγαλύτερη αδυναμία στους γονείς μου απ’ ότι σε εμένα”

Οι παραπάνω είναι μερικές μόνο από τις σκέψεις που κάνουν οι γονείς. Και πράγματι σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί τα πράγματα να είναι κάπως έτσι. Συχνά οι παππούδες, παρασυρόμενοι από την επιθυμία τους να ευχαριστήσουν το παιδί, τείνουν να προσφέρουν απεριόριστα προνόμια και χάρες σε εκείνο και ελάχιστα όρια. Σε ακόμα πιο ακραίες περιπτώσεις, παρατηρούμε τη δυσκολία τους να επιτρέψουν στα δικά τους παιδιά να αναλάβουν ευθύνες. Εκφράζουν μια υπερπροστασία, δείχνουν έλλειψη εμπιστοσύνης ως προς εκείνα και προσπαθούν να διατηρήσουν την εξάρτηση, υποδεικνύοντας τους πώς να συμπεριφερθούν ως γονείς ή ακόμα χειρότερα ακυρώνοντας τις όποιες δικές τους αποφάσεις και προσπάθειες, χαρακτηρίζοντας τες ως λανθασμένες.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να διατηρηθεί η ισορροπία;

Για να εξασφαλίσουμε την απαραίτητη ισορροπία για χάρη των παιδιών και οι δύο πλευρές θα πρέπει να προσπαθήσουν εξίσου.

Όσον αφορά τους γονείς θα λέγαμε ότι είναι μάλλον ουτοπικό να αναθέτουν την ανατροφή των παιδιών τους στους παππούδες και να αναμένουν ότι εκείνοι δεν θα αναλάβουν καμία πρωτοβουλία. Όταν αναθέτουμε τη φροντίδα του παιδιού μας σε κάποιον άλλο, πρέπει να γνωρίζουμε ότι εκείνος είναι ένα διαφορετικό πρόσωπο από εμάς με το δικό του ρεπερτόριο συμπεριφοράς, τις δικές του αξίες, τους δικούς τους τρόπους έκφρασης των συναισθημάτων και τις δικές του απόψεις. Κατά την αλληλεπίδραση του επομένως με το παιδί μας αναπόφευκτα θα μεταφερθούν κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά σε εκείνο. Για να αποφεύγονται οι συγκρούσεις, χρειάζεται συνειδητοποίηση και κατανόηση αυτού του γεγονότος.

Επιπλέον, δεν είναι παράλογο να διεγείρονται συναισθήματα ζήλιας και ανταγωνισμού, από γονείς οι οποίοι βλέπουν το παιδί τους να δείχνει αγάπη και προτίμηση προς τον παππού και τη γιαγιά και να επιδιώκει να περνάει αρκετές ώρες μαζί τους. Όμως στην πραγματικότητα δεν χρειάζεται να ανησυχούν. Τα αποθέματα αγάπης δεν εξαντλούνται, ούτε μοιράζονται ανάμεσα σε διαφορετικά άτομα. Το παιδί μπορεί να αγαπάει πολλά πρόσωπα στη ζωή του, χωρίς αυτό να μειώνει την αγάπη που νιώθει για τους γονείς τους. Άλλωστε, ένα παιδί πάντα μπορεί και διακρίνει τη διαφορετικότητα των δύο ρόλων και πάντα στη ζυγαριά για εκείνο οι γονείς θα είναι πιο σημαντικοί, καθώς και όσα αυτοί προσπαθούν να του διδάξουν.

Από την άλλη ο παππούς και η γιαγιά οφείλουν να κατανοήσουν το ρόλο τους έτσι όπως αυτός διαμορφώνεται, να δείξουν εμπιστοσύνη στις αποφάσεις των παιδιών τους, χωρίς να προσπαθούν να τους αντικαταστήσουν. Τα παιδιά τους μεγάλωσαν και ως ενήλικοι πλέον γονείς γνωρίζουν πολύ καλά πώς επιθυμούν να διαπαιδαγωγήσουν το δικό τους παιδί τους. Ο δικός τους ρόλος είναι σημαντικός, αλλά δεν είναι οι γονείς των εγγονιών τους. Μπορούν να προσφέρουν πολλά συνεργαζόμενοι με τα παιδιά τους και όχι καθοδηγώντας ή παραγκωνίζοντας τα. Έτσι θα αποφεύγονται οι όποιες συγκρούσεις και τα νεότερα μέλη της οικογένειας θα απολαμβάνουν μόνο τα θετικά στοιχεία από την επαφή με την κάθε γενιά ξεχωριστά.

πηγή: psycholozin.gr