Τι είναι πιο σωστό να αλλάξει το παιδί ή το σύστημα;

Γράφει ο Ψυχολόγος-Οικογενειακός Σύμβουλος Γιάννης Ξηντάρας

Είναι συχνό το φαινόμενο να έρχονται γονείς και να μου περιγράφουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν με τα παιδιά τους και να θέλουν την αρωγή μου. Πολλοί μάλιστα πιστεύουν ότι θα παρέμβω στην δυσπροσαρμοστική συμπεριφορά των παιδιών τους και θα την αλλάξω. Π.χ. ένα παιδί που μπορεί να δυσκολεύεται να ακολουθήσει τους κανόνες του σχολείου, δεν προσαρμόζεται εύκολα ή δεν τα πάει καλά με τα μαθήματα, ένα παιδί που δυσκολεύεται να κοιμηθεί στο δικό του δωμάτιο, μακριά από τους γονείς του, ένα παιδί που είναι ανεπίδεκτο και δεν δέχεται τις νουθεσίες και τις συμβολές των άλλων.. κλπ.

Το να μεγαλώνεις ένα παιδί έχει πάντα τις δυσκολίες του και δίκαια οι γονείς αγχώνονται και καταφεύγουν σε βοήθεια. Αυτοί είναι ουσιαστικά που τα «τραβάνε» όλα και χρειάζονται υποστήριξη και συμβουλευτική. Πρώτα δηλαδή πρέπει να αλλάξουν οι γονείς την αντίληψη και την συμπεριφορά τους προς το παιδί και ύστερα θα αλλάξει και η «προβληματική» συμπεριφορά-συνήθεια του παιδιού. Οποιοσδήποτε ειδικός και να προσπαθεί να αλλάξει εξ’ αρχής μόνο τη συμπεριφορά του παιδιού δεν θα καταφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Αν δεν γίνουν μεταβολές στο σύστημα-οικογένεια  όπου μεγαλώνει το παιδί το πρόβλημα όχι μόνο δεν θα επιλυθεί αλλά πιθανότατα να γίνει και εντονότερο. Με λίγα λόγια πρώτα πρέπει να τροποποιηθεί το σύστημα και ύστερα τα μέλη –στη συγκεκριμένη περίπτωση το παιδί- που ζουν μέσα σε αυτό.

Σε ένα σύστημα όμως αυτοί που βάζουν τους πρωταρχικούς κανόνες και τα όρια είναι οι ίδιοι οι γονείς και μετά ακολουθούν τα παιδιά. Οι ψυχολόγοι λοιπόν από μόνοι τους δεν μπορούν να βοηθήσουν στο να λυθεί το οποιοδήποτε πρόβλημα σε ένα παιδί εάν πρώτα οι γονείς δεν κατανοήσουν τις δυσλειτουργίες που υπάρχουν μέσα στην οικογένεια και δεν προσπαθήσουν να το μεταβάλλουν προς το καλύτερο. Εφ’ όσον οι γονείς καταλάβουν τη δυσλειτουργία του συστήματος τότε η αλλαγή της «προβληματικής» συμπεριφοράς των παιδιών γίνεται ευκολότερη.

Οι γονείς λοιπόν παίζουν σημαντικό ρόλο στο πόσο καλά είναι δομημένη μία οικογένεια και στο πόσο συγκροτημένες και αρμονικές είναι οι σχέσεις των μελών της. Το μόνο που πρέπει να κάνουμε σαν γονείς είναι να κατανοήσουμε πόσο καταλυτικό ρόλο παίζουμε στη σωστή λειτουργία του συστήματος. Αν καταλάβουμε αυτό τότε όλα τα υπάρχοντα και δυνητικά προβλήματα θα λύνονται πιο εύκολα.

Αυτός λοιπόν που μπορεί να επιλύσει τη «δυσπροσαρμοστική», δύσκολη συμπεριφορά του παιδιού δεν είναι ούτε ο ψυχολόγος, ούτε ο ειδικός παιδαγωγός ούτε κανένας άλλος ειδικός παρά μόνο οι γονείς, ο πατέρας και η μητέρα. Ο ψυχολόγος πρέπει να λειτουργεί ως αρωγός, ως υποστηρικτής των γονέων που θα τους βοηθήσει να βελτιώσουν τη μεταξύ τους σχέση που με τη σειρά της θα έχει αντίκτυπο στο παιδί τους.