Οδηγίες για τους μικρούς αρχιτέκτονες της άμμου

γράφει η κα Χριστίνα Βουμβουράκη

Αγάπησα κι εγώ τις θάλασσες. Την πάλη με τα κύματα. Το στεγνό αλάτι πάνω στο σώμα και την καυτή άμμο κάτω απ’ τις πατούσες. Εκείνα τα ζαρωμένα υγρά μας δάχτυλα. Τα λεύκα σημάδια του μαγιό ή της σαγιονάρας. Μα πιο πολύ αγάπησα τα πέρα δώθε στην ακροθαλασσιά, που ήταν γεμάτα αγωνία να προλάβουμε να ορθώσουμε τα αμμώδη κάστρα μας. Να δούμε γερό και στέρεο το οικοδόμημα μας, πριν μας δοθεί το αυστηρά αμετάκλητο, το ασυγκίνητο στο λίγο ακόμη μας, γενικό πρόσταγμα για αναχώρηση. Το ότι μετά από αρκετά χρονάκια έγινα αρχιτεκτόνισσα, άγνωστο είναι αν είναι η φυσική συνέχεια της παλαιάς αυτής αγάπης ή τυχαίο γεγονός. Γι αυτό όμως είμαι σίγουρη: είναι καλό, πολύ καλό, στην άμμο να χτίζεις παλάτια.

To χτίσιμο στην άμμο δεν είναι παίξε γέλασε. Χρειάζεται τις κατάλληλες πρώτες ύλες και τα σωστά εργαλεία. Θέλει χρόνο και ζωηρή φαντασία. Θέλει τεχνική και αφοσίωση. Και να είστε σίγουροι πως έχει να μας μάθει περισσότερα απ’ όσα νομίζουμε για την αρχιτεκτονική, αλλά κυρίως για τη ζωή. Λίγα από αυτά:

• Το να φανταζόμαστε και να υλοποιούμε. Να βάζουμε στο νου μας κάτι και μετά να προσπαθούμε να βρούμε τον τρόπο να το κατασκευάσουμε με τα υλικά που έχουμε, μέσα στο διαθέσιμο χρόνο.
• Το να γινόμαστε δημιουργικοί. Να πειραματιζόμαστε και να δίνουμε σημασία στις ιδέες που ξεπηδούν κάθε τόσο στο μυαλό μας, ακόμη και στις πιο τρελές, άλλα ταυτόχρονα να ξεδιαλέγουμε ποιές από αυτές θα κάνουν καλύτερη την αρχική μας ιδέα και ποιές μας απομακρύνουν απ’ τον στόχο μας.
• Το να γινόμαστε εφευρετικοί. Να χρησιμοποιούμε κάθε τι που θα βρούμε γύρω μας για καλούπι, στήριγμα ή για διακοσμητικό στοιχείο.
• Το να επιμένουμε. Να προσπαθούμε να ξαναφτιάξουμε καλύτερο και πιο στέρεο ό,τι χαλάει.
• Το να νιώθουμε τη δύναμη της βαρύτητας και της αντοχής των υλικών. Δεν γίνονται τα πάντα στην άμμο. Δεν είναι ζωγραφιά, ούτε πίστα ηλεκτρονικού παιχνιδιού. Είναι ο πραγματικός κόσμος.
• Το να μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Κάθε επόμενη φορά, οι κινήσεις είναι πιο σίγουρες και το αποτέλεσμα καλύτερο, σε λιγότερο χρόνο.

Ας δούμε όμως, τους βασικούς κανόνες του παιχνιδιού στην άμμο, για τους μικρούς καστρο-αρχιτέκτονες. Διαβάστε τους μαζί, μικροί και μεγάλοι!

ΚΑΝΟΝΑΣ Νο1

Ο,τι φτιάξεις δεν είναι για πάντα. Θα χαλάσει γρήγορα. Κάποιο κύμα, κάποιο απρόσεκτο πόδι που περνάει βιαστικά, μια άστοχη μπαλιά, μια καλοκαιρινή μπόρα, κάτι ή κάποιος, αργά ή γρήγορα, θα ισοπεδώσει, στην καλύτερη θα στραπατσάρει, το έργο σου. Το ίδιο το υλικό, η βρεγμένη άμμος, χάνοντας σιγά σιγά την υγρασία του έχει την τάση να διαλύεται. Γι αυτό και χρειάζεται συχνά ράντισμα με νερό. Χρησιμοποίησε ένα νεροπίστολο ή ένα μπουκαλάκι σπρέι. Προσοχή, τόσο το ελάχιστο, όσο και το πολύ νερό, μπορούν να αποδυναμώσουν το όλο οικοδόμημα.

ΚΑΝΟΝΑΣ Νο2

Η άμμος, ως φυσικό υλικό, δεν είναι παντού και πάντα ίδια. Υπάρχει χοντρή ή ψιλή, με βότσαλα ή χωρίς. Επίσης, έχει πολλά διαφορετικά χρώματα: η φτιαγμένη από λάβα είναι μαύρη, η λευκή είναι από σπασμένα όστρακα, ενώ η κοκκινωπή από παραθαλάσσια κοράλλια. Οι περισσότερες αμμουδιές όμως, δεν είναι παρά αμέτρητοι λεπτοί κόκκοι βράχων από το εσωτερικό της ξηράς, για αυτό έχουν το χρώμα της γύρω περιοχής. Φύκια και μικρά ξυλαράκια μπορούν να δέσουν γερά την κατασκευή μας, όπως στα παλιά σπίτια από λάσπη, το άχυρο ή τα ξύλα έκαναν πιο ανθεκτικούς τους τοίχους.

ΚΑΝΟΝΑΣ Νο3

Εκτός από το κλασικό φτυαράκι και το κουβαδάκι σας, εργαλείο μπορεί να γίνει οτιδήποτε. Κουτιά και μπουκάλια, σανίδια, σπάτουλες, κουτάλες, χάρακες, πινέλα και βουρτσάκια, πλαστικά μαχαιροπήρουνα και καλαμάκια, όπως και ό,τι αφήνει αποτύπωμα μπορεί να φανεί χρήσιμο. Για τους τελειομανείς θα χρειαστεί και ένα πλαστικό κόσκινο, για να καθαρίζεται η άμμος από μικρά κοχύλια και πετρούλες, πριν τη χρήση. (θυμηθείτε να μην αφήσετε σκουπίδια πίσω σας)

ΚΑΝΟΝΑΣ Νο4

Όπως και στην αρχιτεκτονική των πόλεων, έτσι και στην αρχιτεκτονική της παραλίας, είναι σημαντική η τοποθεσία. Το που θα χτίσουμε το κάστρο μας δεν μπορεί να το αφήσουμε στην τύχη.  Πολύ κοντά στο νερό θα κινδυνεύει από το κύμα. Πολύ μακριά δεν θα βρεις γρήγορα υγρό έδαφος για βάση και θα κουραστείς να κουβαλάς νερό με το κουβαδάκι σου. Επίσης, μείνε μακριά από όπου φαίνεται να παίζουν beach volley και ρακέτες.

ΚΑΝΟΝΑΣ Νο5

Ένα γερό σπίτι ξεκινάει να χτίζεται σε σωστά θεμέλια. Ανάλογα, σε μια καλή βάση ξεκινά να χτίζεται ένα γερό κάστρο. Αφού χαράξεις τα όρια του κάστρου σου, σκάψε για να βρεις υγρό  έδαφος ή διαμόρφωσε μια επίπεδη πλατφόρμα από υγρή άμμο που έχεις πιέσει καλά με τα χέρια ή ακόμη καλυτέρα με τα πόδια σου!

ΚΑΝΟΝΑΣ Νο6

Στην αρχιτεκτονική της άμμου, δουλεύουμε με συμπαγείς όγκους, έτσι δύο είναι οι βασικοί τρόποι εργασίας: είτε προσθέτουμε όγκο, είτε αφαιρούμε. Προσθέτεις όγκο με τη χρήση καλουπιών. Βάζεις μέσα στο καλούπι βρεγμένη άμμο, πιέζοντας καλά κάθε φορά μέχρι να γεμίσει, οπότε και το αναποδογυρίζεις προσεκτικά. Αφαιρείς όγκο, με σπάτουλες ή καλαμάκια, αλλά κυρίως πιέζοντας την υγρή άμμο με τα χέρια σου, για δώσεις τη μορφή που θέλεις, όπως θα έκανες αν έπαιζες με πλαστελίνη.

ΚΑΝΟΝΑΣ Νο7

Μην υποτιμάς τη διακόσμηση. Πετραδάκια, κοχύλια και πεταλίδες, φύλλα και κλαδιά, χρωματιστά χαρτιά, κουμπιά, κάθε λογής μπιχλιμπίδια, μπορούν να απογειώσουν το έργο σου. Πόρτες και παράθυρα, μπορεί να γίνουν είτε με μικρές πέτρες, που θα τοποθετήσεις με προσοχή στην άμμο, είτε με χαράξεις και βαθουλώματα, αν υπάρχουν κατάλληλα εργαλεία.

ΚΑΝΟΝΑΣ Νο8

Κτίζοντας ένα κάστρο στην άμμο, δεν σταματάμε να παίζουμε μόλις καταφέρουμε να του δώσουμε τη μορφή που φανταζόμασταν πως θα έχει. Όπως ακριβώς ένα κτίριο δημιουργείται όχι για να το βγάλουμε φωτογραφία, άλλα για να το ζήσουν οι άνθρωποι και να το γεμίσουν με τις καθημερινές ή τις παράξενες ιστορίες τους, έτσι και ένα αμμόκαστρο μπορεί να γίνει το σκηνικό για τις δικές σου φανταστικές ιστορίες. Ποιοι μένουν εκεί; Πως είναι η ζωή τους; Έχουν εχθρούς ή προβλήματα;

ΚΑΝΟΝΑΣ Νο9

Ένα κάστρο στην άμμο μπορεί να χτιστεί από ένα ή από πολλά άτομα! Το καλό με τις ομάδες είναι πως οι ιδέες είναι περισσότερες και τα χέρια πιο πολλά. Το κακό είναι ότι προκύπτουν ζητήματα συντονισμού. Όταν είστε πολλοί μοιράστε τις εργασίες και τα εργαλεία σας από την αρχή και αλλάζετε καθήκοντα για να μην κουραστείτε, για να είστε δίκαιοι και για να μάθετε να κάνετε περισσότερα πράγματα!

ΚΑΝΟΝΑΣ Νο10

Όταν δημιουργούμε, οι κανόνες μας βοηθάνε να φτάσουμε σε ένα καλό αποτέλεσμα, που κάθε φορά, μαθαίνοντας από τα λάθη μας, θα γίνεται καλύτερο: όχι μόνο ένα κάστρο που θα στέκεται, άλλα ένα κάστρο που θα να εντυπωσιάζει με τη μορφή του. Όμως, πραγματικά, δεν υπάρχει πιο όμορφο κάστρο από αυτό που βγαίνει μέσα από την φαντασία σου, βάζοντας στην άκρη τους κανόνες και ακολουθώντας τη χαρά του παιχνιδιού.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ

• Βαρέθηκες τα κάστρα; Φτιάξε άλλες γλύπτες μορφές: αντικείμενα, ζωάκια, ανθρώπους ή φανταστικά πλάσματα!
• Δεν έχεις πολύ χρόνο; Φτιάξε αντί για κάστρο ένα βοτσαλωτό, πιέζοντας βότσαλα στην άμμο στη κατάλληλη θέση, ώστε να φανεί το σχέδιο σου. Βαλε και το χρώμα στο παιχνίδι, για να δημιουργήσεις διάφορες φιγούρες ή εντυπωσιακά μοτίβα. Αν σε ενδιαφέρει η ιστορία της τέχνης, τα βοτσαλωτά γεννήθηκαν πριν από τα ψηφιδωτά. Τα παλαιότερα βοτσαλωτά δάπεδα που έχουν εντοπιστεί είναι δημιουργήματα των αρχαίων λαών της Μεσοποταμίας.  Στην Ελλάδα, βλέπουμε τα σπουδαιότερα σωζόμενα δείγματα στην κοντινή μας Πέλλα.
• Σου αρέσουν πολύ τα αθλήματα; Συνδύασε την αμμογλυπτική με τη δημιουργία μιας πίστας στίβου. Φτιάξε μικρά χαντάκια και πύργους εμπόδια, για απίθανες κούρσες με τους φίλους σου.
• Σου αρέσουν τα προβλήματα; Φτιάξε έναν λαβύρινθο από άμμο και βαλε τους φίλους σου να περάσουν απ’ την μια στην άλλη άκρη, όσο πιο γρήγορα γίνεται, χωρίς να χαλάσουν την κατασκευή σου.

ΠΡΟΣΟΧΗ:

• Δεν είναι όλες οι αμμουδιές κατάλληλες για παιχνίδι. Αν εντοπίσετε αχινούς, πίσσα, σκουπίδια, αποτσίγαρα ή γυαλιά από σπασμένα μπουκάλια, βρείτε καλύτερα μιαν άλλη ασχολία.
• Δεν σκάβουμε πολύ βαθιές λακκούβες όταν τριγύρω παίζουν κι άλλα μικρότερα παιδιά.
• Προσέχουμε τον ήλιο! Φοράμε καπέλο, μπλουζάκι, αντηλιακό και κάνουμε πολλά διαλειμματα για βουτιές.
• Φεύγοντας, όσο και να βιαζόμαστε, δεν αφήνουμε πίσω μας σκουπίδια και κλείνουμε τις τρύπες μας, μην πέσει κανείς μέσα και τραυματιστεί εξαιτίας μας.

Και για το τέλος κάποια πράγματα που ίσως θα σου άρεσε να ξέρεις:

• Το ρεκόρ Γκίνες για το πιο ψηλό κάστρο από άμμο επιτεύχθηκε στο Ντούισμπουργκ της Γερμανίας, την 1η Σεπτεμβρίου του 2017. Χρειαστήκαν 19 επαγγελματίες γλύπτες, 168 φορτηγά με άμμο και περισσότερες από 3 εβδομάδες για να δημιουργηθεί ένα κάστρο ύψους 16,68 μ.

• Το 2015 Ολλανδοί γλύπτες κατασκεύασαν, στο πλαίσιο φεστιβάλ γλυπτικής άμμου στις πόλεις Oss και Sneek, εφήμερα ξενοδοχεία από άμμο. Τα δωμάτια τους είχαν άνετα κρεβάτια, μοκέτα στο δάπεδο, πλήρως εξοπλισμένα μπάνια, ηλεκτρικό ρεύμα και wi-fi. Η κάθε διανυκτέρευση στοίχιζε 150,00€ και περιελάμβανε προσωπική ξενάγηση στο σχετικό φεστιβάλ.

• Τα τρία τελευταία χρόνια, διοργανώνεται στην Αμμουδάρα, σε μια παράλια πολύ κοντά στην πόλη του Ηρακλείου, «Φεστιβάλ Γλυπτικής στην Άμμο». Την πρώτη χρόνια (2016), που είχα την χαρά να περάσω από εκεί, είδα πραγματικά εντυπωσιακά γλυπτά και, το βασικότερο, παρακολούθησα για λίγο από κοντά τους καλλιτέχνες να δουλεύουν το υλικό τους. Για να καταλάβετε το μέγεθος των έργων, όταν ήταν στο τελικό τους στάδιο, οι δημιουργοί τους τα δούλευαν πάνω σε σκάλες! Φέτος, για 1^η φορά διοργανώθηκε μάθημα γλυπτικής στην άμμο για παιδιά, από τους επαγγελματίες γλύπτες που συμμετείχαν στο φεστιβάλ.

Καλά μπάνια, γερά κάστρα, χαρούμενες διακοπές!

πηγή pigolampides.gr