Δυσθυμία – η γκρίζα ζώνη κατάθλιψης και προσωπικότητας

Της Ηλιάνας Βολονάκη

Δυσθυμία – άγνωστη λέξη για πολλούς από εμάς, αλλά η ανάγκη να τη μάθουμε είναι επιτακτική. Θα μπορούσαμε ίσως να χρησιμοποιήσουμε λέξεις όπως κακόθυμος για να περιγράψουμε αυτούς που παρουσιάζουν συμπτώματα, το σίγουρο όμως είναι ότι πρόκειται για  ψυχιατρική έννοια που περιγράφει έναν τύπο κλινικής κατάθλιψης. Καταθλιπτική διαταραχή με χαρακτηριστικά της τα λιγότερο επώδυνα -αλλά χρόνια- συμπτώματα της κατάθλιψης.

Σε αντίθεση με τις άλλες μορφές κατάθλιψης, το άτομο δεν έχει τόσο έντονα μειωμένη λειτουργικότητα και τα συμπτώματά του είναι συνήθως πιο ήπια. Παρόλα αυτά, το γεγονός ότι τα συμπτώματα εκτείνονται στο χρόνο καθιστά τη δυσθυμία μια σοβαρή χρόνια διαταραχή.

Η ανάπτυξή της είναι πολυπαραγοντική. Ο συνδυασμός περιβαλλοντικών, βιοχημικών, γενετικών, αλλά και κληρονομικών παραγόντων θεωρείται πιθανός. Γεγονότα της ζωής με έντονο στρες, όπως θάνατος, κακοποίηση, συναισθηματική στέρηση, ψυχολογική βία, διαταραγμένες σχέσεις με γονείς κατά την παιδική ηλικία, συμβάλλουν στην ανάπτυξη της δυσθυμίας. Ο τρόπος, δηλαδή με τον οποίο ένα άτομο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του δημιουργεί τα ανάλογα συναισθήματα και αφήνει αποτυπώματά του στην ψυχή του.

Ένας φαύλος κύκλος χαμηλής αυτοεκτίμησης με κέντρο του τις αρνητικές σκέψεις… Συνήθη συμπτώματα:

• μειωμένη ενεργητικότητα και αίσθημα κόπωσης
• δυσκολία συγκέντρωσης
• απώλεια σεξουαλικού ενδιαφέροντος
• ανηδονία (έλλειψη άντλησης ευχαρίστησης από δραστηριότητες που άλλοτε έδιναν χαρά)
• αϋπνία ή αυξημένος ύπνος
• αύξηση όρεξης για φαγητό ή ανορεξία

Θεραπεία υπάρχει και μπορεί να είναι φαρμακευτική ή ψυχοθεραπευτική ή ακόμη και συνδυασμός των δύο. Τα αντικαταθλιπτικά χάπια θεωρούνται  αποτελεσματικά αν και εμφανίζουν περισσότερες παρενέργειες. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι μέχρι το 1980 η δυσθυμία εθεωρείτο περισσότερο τύπος προσωπικότητας παρά ασθένεια. Η ονομασία της ήταν «νευρωτική» κατάθλιψη και αντιμετωπίζονταν ως καταθλιπτική διαταραχή προσωπικότητας. Ωστόσο, θετική ανταπόκριση ασθενών στα νέα αντικαταθλιπτικά ενέταξαν τη δυσθυμία στις διαταραχές διάθεσης.

Όσον αφορά την ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση της δυσθυμίας, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ψυχοθεραπεία που να διεκδικεί τα πρωτεία στην αντιμετώπιση της. Ψυχοθεραπείες απαιτούν χρόνο και δεν εστιάζουν τόσο στα συμπτώματα, όσο στη μελέτη του ασυνειδήτου του ασθενούς προκειμένου να ανακαλύψουν τις αιτίες που συνέβαλλαν στην εμφάνιση της ασθένειας – γι αυτό το λόγο και οι περισσότεροι προτιμούν τη φαρμακευτική αγωγή.

Είναι σημαντικό να γίνει έγκαιρη διάγνωση της νόσου καθώς είναι πολύ πιθανό να εμφανιστούν και άλλες ψυχιατρικές διαταραχές αργότερα οι οποίες μπορεί να περιπλέξουν τη διάγνωση και τη θεραπεία. Δεν είναι σπάνιο εκτός από τη δυσθυμία να συνυπάρχει ταυτόχρονα και η λεγόμενη μείζων καταθλιπτική διαταραχή, αλλά σε αυτή την περίπτωση έχουμε διπλή κατάθλιψη.

Όλοι μας έχουμε εμφανίσει κάποια από τα συμπτώματα της δυσθυμία σε κάποια φάση της ζωής μας. Η χρόνια όμως παρουσίαση τους χρήζει παρακολούθησης και θεραπείας.

πηγή enfo.gr