Η γρίπη είναι μια παλαιά ιογενής λοίμωξη που οφείλεται στον ιό της γρίπης και μας αποσχολεί κάθε χρόνο από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη. Η εκδήλωση κάθε χειμώνα αρκετών κρουσμάτων ή μικροεπιδημιών γρίπης είναι αναπόφευκτη, αλλά  αυτό το «φυσιολογικό» φαινόμενο δεν δημιουργεί συνήθως καμία απειλή για τη δημόσια υγεία. Ο θόρυβος που δημιουργείται αρκετά συχνά  από τα μέσα ενημέρωσης, οφείλεται στη δυνατότητα αυτής της συνηθισμένης λοίμωξης να προκαλεί μεγάλες επιδημίες ή πανδημίες. Κατά την διάρκεια των μεγάλων επιδημιών προσβάλλεται μεγάλο μέρος του πληθυσμού όλων των ηλικιών, με λογικό επακόλουθο την αυξημένη εμφάνιση επιπλοκών. Οι επιπλοκές της γρίπης μερικές φορές είναι σοβαρές, ιδίως στους ηλικιωμένους και στα άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα. Τα παιδιά, παρότι θεωρούνται ευαίσθητος πληθυσμός, στη πραγματικότητα τα καταφέρνουν καλύτερα, αλλά ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τη μετάδοση της νόσου.

• ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΙΟΥ ΤΗΣ ΓΡΙΠΗΣ;

Υ πάρχουν τρεις μορφές (αντιγονικοί τύποι) του ιού της γρίπης ο Α, ο Β και ο C. Οι τύποι Α και Β του ιού προκαλούν μικρές ή μεγάλες επιδημίες ενώ ο τύπος C δημιουργεί ήπια λοίμωξη του αναπνευστικού που δεν εξελίσσεται ποτέ σε επιδημία. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των ιών της γρίπης Α και Β είναι η μοναδική τους ικανότητα να μεταμορφώνονται πολύ συχνά, να αλλάζουν δηλαδή τα αντιγονικά τους χαρακτηριστικά. Αυτό έχει σαν συνέπεια να αδυνατεί ο ανθρώπινος οργανισμός να αναπτύξει ανοσία μετά από λοίμωξη, αφού την επόμενη χρονιά θα υπάρχει κατά πάσαν πιθανότητα ένας καινούργιος ιός. Ο τύπος Α του ιού της γρίππης είναι πιό επικίνδυνος γιά τη δημιουργία μεγάλων επιδημιών ή πανδημιών  γιά δύο λόγους. Πρώτον γιατί έχει την ικανότητα να  μεταλλάσεται πιό ριζικά από τον ιό Β. Δεύτερον γιατί προσβάλλει και άλλα ζωικά είδη όπως τους χοίρους και τα πτηνά. Ο ιός από τα άλλα ζωικά είδη μπορεί να προσβάλλει τον άνθρωπο ή να «συζευχθεί» με τον ιό που προσβάλλει τους ανθρώπους με αποτέλεσμα την δημιουργία ενός εντελώς καινούργιου ιού.

• ΠΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΕΤΑΙ Η ΓΡΙΠΗ;

Η γρίπη  μεταδίδεται πολύ εύκολα από άτομο σε άτομο μέσω των εκκριμάτων του ανώτερου αναπνευστικού, δηλαδή της μύτης και του στοματοφάρυγγα. Ο ιός μεταδίδεται κυρίως με μικρά σταγονίδια τα οποία ίπτανται  σε αρκετή απόσταση. Ο τρόπος αυτός ευνοεί την εύκολη μετάδοση στα άτομα που ευρίσκονται αρκετές ώρες στον ίδιο χώρο με τον πάσχοντα, όπως τα άλλα μέλη της οικογένειας και οι συμμαθητές.  Η μετάδοση του ιού αρχίζει μία ημέρα πρίν από την έναρξη των συμπτωμάτων και συνεχίζεται για 3-7 ημέρες. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εξαπλωση της γρίπης και στη δημιουργία επιδημιών.  Στίς ηλικίες αυτές λόγω της παραμονής για πολλές ώρες στο σχολείο μολύνεται μεγάλος αριθμός παιδιών, τα οποία στη συνέχεια μεταδίδουν την νόσο στους ενήλικες.

• ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΡΙΠΗΣ;

Τα συμπτώματα της γρίπης μοιάζουν με τα συμπτώματα άλλων συνηθισμένων ιογενών λοιμώξεων. Πολλές φορές μάλιστα όλες οι ιώσεις του ανώτερου αναπνευστικού  χαρακτηρίζονται σαν γρίπη. Η γρίπη εκδηλώνεται με αιφνίδιο υψηλό πυρετό ο οποίος συνοδεύεται συχνά από πονοκέφαλο, μυαλγίες και ξηρό βήχα. Στη συνέχεια εμφανίζονται πόνος στο λαιμό, καταρροή ενώ ο βήχας επιδεινώνεται. Μερικά παιδιά εμφανίζουν κόκκινα μάτια, κοιλιακούς πόνους και εμετούς. Τα μικρά παιδιά δεν είναι σπάνιο να εμφανίζουν υψηλό πυρετό με ελάχιστα άλλα συμπτώματα. Ο πυρετός διαρκεί 3-5 ημέρες ενώ ο βήχας και η ρινίτιδα επιμένουν για αρκετές ημέρες

• ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΗ ΓΡΙΠΗ;

Τα παιδιά,  αν και προσβάλλονται πολύ εύκολα από τη γρίπη, νοσούν πιό ελαφρά από τους ενήλικες. Μπορούμε να πούμε ότι τα περισσότερα παιδιά «περνούν τη γρίππη στο πόδι» αφού οι σοβαρές επιπλοκές  είναι σπάνιες.

Οι ενήλικες αντίθετα παρουσιάζουν σε σημαντικό βαθμό επιπλοκές οι οποίες πολλές φορές έχουν δυσάρεστες συνέπειες. Περισσότερο κινδυνεύουν τα μεγαλύτερα των 60 ετών άτομα και οι πάσχοντες από χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού και του καρδιαγγειακού συστήματος.

• ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΗΣ ΓΡΙΠΗΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ;

Επιπλοκές εμφανίζει ένα μικρό ποσοστό των φυσιολογικών παιδιών που προσβάλλονται από τον ιό της γρίπης. Τις περισσότερες φορές οι επιπλοκές είναι ήπιες, όπως ωτίτιδα, λαρυγγίτιδα, βρογχιολίτιδα και μικροβιακή πνευμονία. Οι σοβαρές επιπλοκές της γρίπης που μπορούν να δημιουργήσουν κινδύνους για τη ζωή του παιδιού είναι εξαιρετικά σπάνιες. Πιο πολύ κινδυνεύουν τα παιδιά που πάσχουν από χρόνια νοσήματα, όπως  πνευμονοπάθειες, συγγενείς καρδιοπάθειες, μεταβολικά νοσήματα, ανοσοανεπάρκειες καθώς και τα παιδιά που παίρνουν χρονίως ασπιρίνη. Η χορήγηση ασπιρίνης στα παιδιά που πάσχουν από γρίππη πρέπει να αποφεύγεται γιατί έχει συσχετισθεί με το εξαιρετικά επικίνδυνο σύνδρομο Reye.

• ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΜΕ ΟΤΙ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΓΡΙΠΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΚΑΠΟΙΑ ΕΠΙΠΛΟΚΗ;

Η γρίπη στη φυσιολογική της πορεία δεν επηρεάζει την γενική κατάσταση του παιδιού. Παρά τον υψηλό πυρετό και τον βήχα τα περισσότερα παιδιά είναι ζωηρά, ιδίως όταν  υποχωρεί ο πυρετός. Τα συμπτώματα που θα μας ανησυχήσουν είναι τα εξής: αλλαγή στη διάθεση του παιδιού, υπνηλία, σπασμοί, δυσκολία στην αναπνοή, μυική αδυναμία, σκούρα ούρα, επιμονή του πυρετου περισσότερο από 5-6 ημέρες, επανεμφάνιση ή έξαρση του πυρετού μετά από παροδική ύφεση. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να ζητήσουμε άμεσα ιατρική συμβουλή.

• ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ ΣΤΗ ΓΡΙΠΗ;

Η γρίπη είναι ιογενής λοίμωξη και η πορεία της δεν επηρεάζεται από την χορήγηση αντιβίωσης. Είναι λάθος να χορηγούμε στα παιδιά αντιβιοτικά με την έναρξη του πυρετού, του βήχα και του πονόλαιμου. Τα αντιβιοτικά είναι απαραίτητα μόνο στις περιπτώσεις μικροβιακών επιπλοκών, όπως η ωτίτιδα και η πνευμονία.

• ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΓΡΙΠΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ;

Στη χώρα μας, όπως σε όλο το κόσμο, εμφανίζονται κάθε χρόνο περιπτώσεις γρίπης. Τα τελευταία δύο χρόνια παρατηρήθηκε μικροεπιδημία γρίπης τους ανοιξιάτικες μήνες. Η κλινική βαρύτητα της νόσου στα παιδιά ήταν ήπια και δεν δημιουργήθηκαν προβλήματα στη δημόσια υγεία.

• ΤΟ ΕΜΒΟΛΙΟ ΤΗΣ ΓΡΙΠΗΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ;

Το εμβόλιο της γρίπης περιέχει αδρανοποιημένους ιούς ή τμήματα των ιών, τόσο Α όσο Β. Στα υγιή παιδιά και στους ενήλικες προφυλλάσει από την εκδήλωση  γρίπης σε ποσοστό  60%-90%,  υπό την προυπόθεση ότι περιέχει τους τύπους των ιών που «κυκλοφορούν». Το εμβόλιο πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο γιατί δεν προκαλεί μακροχρόνια ανοσία. Επίσης η συχνή μεταμόρφωση των ιών της γρίπης δημιουργεί την ανάγκη να αναθεωρούνται κάθε χρόνο οι τύποι των ιών που περιέχονται στο εμβόλιο.

• ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΜΒΟΛΙΑΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗ ΓΡΙΠΗ;

Με τα σημερινά επιδημιολογικά δεδομένα δεν είναι απαραίτητος ο μαζικός εμβολιασμός του παιδικού πληθυσμού. Η γρίπη στα παιδιά είναι ήπια νόσος και δεν δικαιολογείται η χορήγηση μιάς ένεσης κάθε χρόνο. Σε περίπτωση όμως μεγάλων επιδημιών ο εμβολιασμός των παιδιών μπορεί να κριθεί απαραίτητος από τις υγειονομικές αρχές, για να μειωθεί η εξάπλωση της νόσου. Κάθε φθινόπωρο  πρέπει  να εμβολιάζονται μόνο τα παιδιά με χρόνια νοσήματα που έχουν αυξημένο κίνδυνο  επιπλοκών.