Γιατί βλέποντας μια σειρά αλλάζει λίγο ο χαρακτήρας μας;

Έπιασα που λέτε τον εαυτό μου ένα ήσυχο απογευματάκι του Ιανουαρίου να πίνει τσάι και να αποκαλεί τον καλό μου your grace και my lord! Από πού μου κατέβηκε αυτή η έμπνευση, εγώ φανατική θαυμάστρια του καφέ που ουδέ μία σχέση έχει με τη Βασιλική οικογένεια, δεν ξέρω! Μετά από κανένα δεκάλεπτο, θυμήθηκα πώς για ένα ολόκληρο Σαββατοκύριακο έβλεπα το ένα επεισόδιο μετά το άλλο της σειράς Bridgeton. Αν είναι δυνατόν, σκέφτηκα, τόσο πολύ ταυτίστηκα με τη σειρά που υποσυνείδητα υιοθέτησα συμπεριφορές κι εκφράσεις; Είναι μια τέτοια ταύτιση αληθινή;

Θυμήθηκα έπειτα εκείνο το φίλο που όταν τελείωσε το Picky Blinders ντυνόταν σαν τον Thomas Shelby και εκείνη την κολλητή που συμπεριφερόταν σαν την Carrie Bradshaw καθ’ όλη τη διάρκεια που παρακολουθούσε τη σειρά κι έτσι κατέληξα στο συμπέρασμα και επιβεβαίωσα ότι η ταύτιση με ήρωες από σειρές και ταινίες είναι πέρα για πέρα αληθινή.

Θεωρητικά η ταύτιση ή αλλιώς κατά τον Φρόιντ το φαινόμενο του μιμητισμού έχει πολλές εξηγήσεις. Η ταύτιση δηλώνει ότι δύο μέλη, πρόσωπα ή κομμάτια μπορεί να μοιάζουν μεταξύ τους σε βαθμό που να γίνονται ίδια ή να φέρνουν το ίδιο αποτέλεσμα. Η ίδια μπορεί να συμβεί όταν αναγνωρίσουμε κάτι σε κάποιον άλλον ως ίδιο με κάτι δικό μας. Όταν ενστερνιζόμαστε τις απόψεις και τους στόχους κάποιου άλλου. Ή ακόμη, όταν ταυτιζόμαστε συναισθηματικά με αποτέλεσμα να μπαίνουμε στη θέση του και να μοιραζόμαστε τα συναισθήματά του.

Ωστόσο, πολύ συχνά κι επειδή οι σειρές κι οι ταινίες αποτελούν νόμους απαράβατους στην καθημερινή ζωή μας, ταυτιζόμαστε με τους ήρωες των αγαπημένων μας shows πολύ περισσότερο από ό,τι θα ταυτιζόμασταν με αληθινούς ανθρώπους. Ταυτιζόμαστε είτε από την αρχή της ταινίας ή της σειράς, είτε κατά τη διάρκεια, είτε ακόμα και στο τέλος της, με ένα συγκεκριμένο χαρακτήρα μάλλον γιατί κάτι από το στιλ, το ύφος, την κουλτούρα και τον τρόπο του, μάς άγγιξε κάπου στα ενδότερα. Φτάνουμε μερικές φορές σε τέτοιο βαθμό που καταλήγουμε να υιοθετήσουμε τον τρόπο που ντύνεται, συμπεριφέρεται, μιλάει και γενικότερα όλο του το πακέτο. Γιατί άραγε;

Σύμφωνα με την ψυχολογία, η ταύτιση είναι το φαινόμενο κατά το οποίο ένας άνθρωπος παρουσιάζει κάποιο συναισθηματικό δεσμό με κάποιο άλλο πρόσωπο χωρίς απαραίτητα να γνωρίζει προσωπικά τον άνθρωπο με τον οποίο ταυτίζεται. Επομένως, με το που κολλάμε με την οποιαδήποτε σειρά ή ταινία, αυτόματα κολλάμε και με εκείνο τον χαρακτήρα μέσα στον οποίο βρήκαμε κάποιο συναισθηματικό δεσμό. Είναι λες και βλέπουμε στο χαρακτήρα του ήρωα κομμάτια δικά μας, από την προσωπική μας ζωή και υπόσταση. Η πράξη της ταύτισης παρουσιάζει μια σχέση ομοιότητας την οποία είτε έχουμε, είτε θα θέλαμε να έχουμε. Βρίσκουμε λοιπόν στους ήρωες των σειρών και των ταινιών κομμάτια δικά μας τα οποία μάς κάνουν να νιώθουμε ταύτιση και μάς ωθούν προς την έλξη ως προς το να γίνουμε ο χαρακτήρας εκείνος.

Αποτέλεσμα αυτού κι αφού βρήκαμε τις βαθιές ψυχικές ομοιότητες ανάμεσα σε εμάς και τον ήρωα, είναι να υιοθετούμε κι άλλα εξωτερικά χαρακτηριστικά του, όπως είναι το ντύσιμο, η ομιλία, η συμπεριφορά κ.τλ.. Κρατάμε για λίγο διάστημα την ταύτιση με εκείνον το συγκεκριμένο χαρακτήρα μέχρι να βρούμε τον επόμενο που θα αγγίξει και πάλι την ψυχή μας. Από την άλλη, υπάρχει και η πιθανότητα να ταυτιστούμε με τα χαρακτηριστικά των ηρώων που θα θέλαμε να έχουμε. Θα θέλαμε να ήμασταν λίγο πιο επικίνδυνοι, μυστήριοι, καλύτερα ντυμένοι, θαρραλέοι και πάει λέγοντας. Εν τέλει κι επειδή δεν έχουμε το οποιοδήποτε χαρακτηριστικό που θα επιθυμούσαμε, μάς είναι πιο εύκολο να το «κλέψουμε» από κάποιον χαρακτήρα σειράς ή ταινίας. Θες γιατί ξέρουμε πως είναι πλάσματα της φαντασίας κάποιου συγγραφέα, θες γιατί για εκείνες τις ώρες που παρακολουθούμε φανταζόμαστε το πώς θα ήταν να είχαμε δικά τους στοιχεία; Θες όλα μαζί;

Όπως και να έχει, ουκ ολίγες φορές ταυτιζόμαστε, άλλοι πολύ, άλλοι λίγο. Άλλοι με χαρακτηριστικά της προσωπικότητας κι άλλοι με την εξωτερική εμφάνιση. Να ξέρεις πως η ταύτιση με τέτοιους ήρωες δεν είναι κακή, αρκεί να μη χάνεις δειλά-δειλά τη δική σου προσωπικότητα ή να μην ταυτιστείς με κανένα δολοφόνο!