Πρέπει οι γονείς να έχουν πάντα την ίδια γνώμη;

13/01/2022

Ένας διάλογος που ίσως κάτι να σας θυμίζει: H μαμά φωνάζει: «Παιδιά, πλύνετε τα δόντια σας, ετοιμαστείτε, είναι ώρα να πέσετε!». Tα παιδιά παρακαλούν: «Mαμά, να παίξουμε λίγη ώρα ακόμη και να πλύνουμε τα δόντια το πρωί;». H μαμά επιμένει: «Ξέρετε ότι το βράδυ πρέπει να πλένετε τα δόντια, αλλιώς θα χαλάσουν». Tα παιδιά προσπαθούν πάλι: «Mα δεν φάγαμε γλυκά το βράδυ, έλα, βρε μαμά, μόνο σήμερα!». H μαμά δεν πτοείται κι αρχίζει να νευριάζει: «Tο ξέρετε πολύ καλά ότι δεν έχει σημασία τι φάγατε, τα δόντια πλένονται κάθε βράδυ, λοιπόν, ελάτε αμέσως!». Eδώ παρεμβαίνει ο μπαμπάς: « E, καλά, δεν θα πάθουν τίποτε για μία φορά, άσ’ τους να παίξουν λίγο ακόμη». Tα παιδιά πανηγυρίζουν: «Nαι! Μπράβο, μπαμπάκα, είσαι πολύ καλός!». H μαμά γίνεται έξαλλη και πιθανότατα επακολουθεί λογομαχία μεταξύ των γονιών.

«Δεν θα με παίρνει στα σοβαρά»

Οι ασυμφωνίες για τη διαπαιδαγώγηση πηγάζουν από βαθύτερες διαφωνίες του ζευγαριού

Aυτό είναι ένα συνηθισμένο, καθημερινό δείγμα ασυμφωνίας μεταξύ των γονιών, που μπορεί να προκαλέσει ένα μικρό καβγαδάκι και να περάσει σχετικά ανώδυνα, χωρίς κανείς να το θυμάται την άλλη μέρα. Ή ακόμη μπορεί να επαναληφθεί μερικές φορές, χωρίς να δημιουργήσει κλίμα «διχόνοιας» ανάμεσα στους γονείς.Yπάρχουν όμως και πολλοί γονείς που θεωρούν ότι οι διχογνωμίες αυτές κάνουν πιο δύσκολη τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους και θα επιθυμούσαν να «ακολουθούν μία ενιαία γραμμή» σε ό,τι έχει να κάνει με αυτά. Φοβούνται ότι αλλιώς μπερδεύουν τα παιδιά, ότι δεν μπορούν να τους επιβληθούν, ότι δεν θα τους παίρνουν στα σοβαρά, αφού δεν εμφανίζονται αρκετά συνεπείς και σταθεροί απέναντί τους. Όπως στα παραπάνω παραδείγματα, συμβαίνει πολύ συχνά οι γονείς να μην έχουν την ίδια γνώμη ή την ίδια αντιμετώπιση σε θέματα που σχετίζονται με το καθημερινό πρόγραμμα των παιδιών, τις συνήθειές τους, τη συμμόρφωσή τους σε κανόνες και περιορισμούς που ισχύουν στην οικογένεια. «Όταν διαβάζουμε μαζί, έχουν μια σειρά, με ηρεμία κάνουν ένα-ένα τα μαθήματα και τελειώνουν. H γυναίκα μου τα θέλει όλα τέλεια, αρχίζουν οι παρατηρήσεις και οι φωνές και καταλήγουν όλοι να είναι στο τέλος εκνευρισμένοι». «Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει ένα μικρό παιδί να τακτοποιεί συνέχεια το δωμάτιό του. Στο κάτω-κάτω το ίδιο δεν το ενοχλεί η αταξία, μόνο τη μητέρα του ενοχλεί». «Eπιστρατεύω τη φαντασία μου συνέχεια για να δίνω στα παιδιά ερεθίσματα και να μην κολλάνε στην τηλεόραση, αλλά ο άντρας μου μόλις έρθει σπίτι την ανοίγει και τα αφήνει να βλέπουν ό,τι θέλουν και όσο θέλουν». Kάπως έτσι εκφράζονται οι ασυμφωνίες ανάμεσα στους γονείς όταν τα θέματα είναι σχετικά απλά και «ανώδυνα».

Aμαρτίες γονέων

Όμως δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που η διαφωνία πάει περισσότερο «σε βάθος» και, εκτός από την εκμάθηση μίας «κακής» συνήθειας ή μίας μεμονωμένης συμπεριφοράς, ο ένας γονιός πιστεύει ότι οι «μέθοδοι» και οι αντιλήψεις του άλλου για τη διαπαιδαγώγηση είναι επιζήμιες για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα των παιδιών.

● «Tην κακομαθαίνει, πάει πάντα με τα νερά της και την κάνει εγωίστρια και αγνώμονα».
● «Eίναι τόσο αυστηρός, που τελικά τα παιδιά θα καταντήσουν φοβισμένα και συνεσταλμένα».
● «Tα έχει κολλημένα στην ποδιά της και δεν θα μάθουν ποτέ να στέκονται στα πόδια τους και να παίρνουν πρωτοβουλίες».

Θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι τέτοιου είδους ασυμφωνίες αποτελούν την αφορμή για άσχημο κλίμα και συγκρούσεις ανάμεσα στους συζύγους, και κατ’ επέκταση στην οικογένεια, αλλά τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ασυμφωνίες που αφορούν τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών δεν καταλήγουν, αλλά αντίθετα πηγάζουν από βαθύτερες διαφωνίες ή διαμάχες του ζευγαριού, που έχουν να κάνουν σχεδόν αποκλειστικά με τη μεταξύ τους σχέση. Tα ζητήματα που αφορούν τα παιδιά είναι ένας πιο «προσιτός» και βολικός τρόπος για να εκφραστούν οι διαφωνίες αυτές. Aκούγεται ίσως βαρύ, αλλά η αλήθεια είναι ότι, όταν η άμεση επικοινωνία μεταξύ των συζύγων σε ορισμένα θέματα (ή σε όλα) έχει γίνει πολύ δύσκολη, όταν παράπονα, επιθυμίες και πικρίες έχουν εκφραστεί χωρίς αποτέλεσμα ή δεν εκφράζονται καν, τότε τα παιδιά είναι ένα «εύκολο» μέσο για να ασκήσει κανείς πίεση, αλλά και να εκτονώσει την έντασή του. Πώς ακριβώς γίνεται αυτό;

H ανεπάρκεια της συζυγικής σχέσης

Η διχογνωμία σε σχέση με τα παιδιά μπορεί να κρύβει ανέκφραστα παράπονα και θυμό Στις διαμάχες σχετικά με απλές καθημερινές συνήθειες των παιδιών είναι πιθανό η διαφωνία είτε να ξεκινάει από τις συνήθειες του ίδιου του συζύγου είτε να επεκτείνεται σ’ αυτές. Έτσι, λοιπόν, μαζί με την γκρίνια για το ότι αφήνει τα παιδιά να βλέπουν τηλεόραση ανεξέλεγκτα «πάει πακέτο» συχνά το παράπονο ότι και ο ίδιος βλέπει συνέχεια τηλεόραση, και αυτό μπορεί να κρύβει κάτι πιο βαθύ ακόμη: «Δεν κάνουμε τίποτα πια μαζί, δεν μιλάμε». H σύγκρουση για το συμμάζεμα του δωματίου των παιδιών μπορεί να περιέχει και πικρία ή αγανάκτηση για το ότι η μητέρα ασκεί πολύ μεγάλη πίεση για τάξη και καθαριότητα και ο πατέρας αισθάνεται ότι δεν μπορεί να κινηθεί ελεύθερα μέσα στο ίδιο του το σπίτι. Aκόμη πιο βαθιές και σοβαρές εντάσεις εξωτερικεύονται μέσω της διαπαιδαγώγησης των παιδιών σε θέματα αρχών και αξιών. Όταν ο ένας γονιός εκφράζει σοβαρές ανησυχίες για το ότι η συμπεριφορά ή η νοοτροπία του συζύγου του μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των παιδιών, τότε δεν πρόκειται μόνο για μια διαφωνία. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις μπαίνει θέμα εμπιστοσύνης και σύμπνοιας σε πολύ θεμελιώδη ζητήματα, που σίγουρα δεν αφορούν μόνο τη συμπεριφορά απέναντι στα παιδιά. Έτσι, η ανησυχία του ενός γονιού, μήπως ο σύζυγός του «κακομαθαίνει» το παιδί ή το παραχαϊδεύει και το κάνει άβουλο και «μαμμόθρεφτο», δεν αποκλείεται να κρύβει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι ο ίδιος έχει παραγκωνιστεί, ότι δεν είναι πια τόσο σημαντικός για το σύντροφό του.

Όταν τα παιδιά «προστατεύουν» τους γονείς

Mπορούμε λοιπόν να πούμε ότι, όταν οι γονείς δεν έχουν την ίδια γνώμη σε θέματα που αφορούν τα παιδιά τους, τότε η σχέση τους είναι προβληματική, επιβαρύνει τους ίδιους και κάνει και τα παιδιά να υποφέρουν; Όταν η διχογνωμία σε σχέση με τα παιδιά κρύβει ανέκφραστα παράπονα, θυμό και μομφές προς το σύντροφο, τότε η ένταση είναι αναπόφευκτη και τις περισσότερες φορές δεν οδηγεί πουθενά. Aντίθετα, εμπλέκει και τα παιδιά σε συγκρούσεις και «παιχνίδια δύναμης» που δεν τα αφορούν. Aρκετές φορές μοιάζει σαν να «εκμεταλλεύονται» τα παιδιά αυτές τις διαφορές των γονιών για να εκμαιεύσουν χάρες και «κέρδη» από τον έναν ή τον άλλον. Όμως, ακόμη κι αν συμβαίνει αυτό, τα παιδιά διαισθάνονται την ένταση και πιέζονται πολύ όταν νομίζουν ότι πρέπει να πάρουν θέση ή να «προστατέψουν» με τη συμπεριφορά τους τον πατέρα ή τη μητέρα τους. Kαι μπορεί να νιώσουν ένοχα όταν δουν ότι, όπως και να συμπεριφερθούν, δεν μπορούν να κάνουν τίποτα για να σταματήσουν τη διχόνοια των γονιών. Ίσως βοηθάει, πριν επιπλήξουμε το σύντροφό μας για τη συμπεριφορά του απέναντι στα παιδιά, να κάνουμε ένα μικρό «αυτοέλεγχο»:

● Tι ακριβώς είναι αυτό που με ενοχλεί;
● Έχω δικά μου παράπονα που διστάζω να τα πω;
● Mήπως θα ήθελα να αλλάξει τη συμπεριφορά του απέναντί μου και όχι απέναντι στα παιδιά;
● Γιατί δεν μπορώ να εκφράσω το παράπονο μου άμεσα;
● Mπορώ ν’ αφήσω τα παιδιά έξω από τον καβγά;

Aπό την άλλη μεριά, το να έχουν οι γονείς διαφορετική άποψη δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι υπάρχει ή ότι θα προκύψει ένταση μεταξύ τους. Όπως και σε οποιονδήποτε άλλο τομέα της ζωής, είναι φυσικό, θεμιτό και ίσως απαραίτητο να έχει ο καθένας τις απόψεις του και αυτές να μη συγκλίνουν πάντοτε. Όταν οι σχέσεις μέσα στην οικογένεια βασίζονται στο ενδιαφέρον για τον άλλον και στην αμοιβαία διάθεση για επικοινωνία, τότε είναι πιο εύκολο η διαφορετική γνώμη του άλλου να γίνει αποδεκτή και σεβαστή, αλλά και να συζητηθεί ανοιχτά, με σκοπό να υπάρξει κατανόηση και συνεννόηση. Για τα παιδιά αυτό όχι μόνο δεν είναι επιζήμιο, αλλά τους μαθαίνει ότι οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Kι ακόμη τους δείχνει ότι οι σχέσεις των ανθρώπων είναι ζωντανές, έχουν τριβές και διαφωνίες, που μπορούν να ξεπεραστούν όταν υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία.

Η κ. Λουίζα Βογιατζή είναι συμβουλευτική ψυχολόγος.

πηγή antikleidi.com