Πώς να συγχωρήσουμε τους γονείς μας αφήνοντας πίσω τα δύσκολα συναισθήματα της παιδικής μας ηλικίας, ώστε να απελευθερωθούμε ζώντας επιτέλους μια πλήρη ζωή γεμάτη αγάπη και φροντίδα για τον εαυτό μας.

Όλοι οι γονείς κάνουν λάθη. Και όταν χρησιμοποιούμε τη λέξη “λάθος” εννοούμε λανθασμένες συμπεριφορές διαπαιδαγώγησης. Δεν υπάρχει τέλειος γονέας, όπως και δεν υπάρχει τέλειος άνθρωπος. Οι περισσότεροι γονείς που δεν έχουν δουλέψει αυτο-γνωστικά και ψυχοθεραπευτικά κάνουν τα ίδια λάθη που έκαναν και οι δικοί τους γονείς, χωρίς καν να το αντιλαμβάνονται.

Κάποιοι από εμάς ήμασταν τυχεροί και είχαμε γονείς που είχαν κάποιες λανθασμένες συμπεριφορές που μπορούμε να συγχωρήσουμε και δεν στέκονται σοβαρό εμπόδιο προς την ψυχική μας εξέλιξη. Καθώς μεγαλώνουμε και ωριμάζουμε, κατανοούμε τους γονείς μας και τους προσωπικούς τους περιορισμούς. Όταν κάποια στιγμή γίνουμε και εμείς γονείς, καταλαβαίνουμε ακόμα περισσότερο πόσο δύσκολος είναι ο ρόλος του γονέα. Έτσι καταφέρνουμε να τους συγχωρήσουμε και να απελευθερωθούμε από οποιαδήποτε αρνητικά συναισθήματα που σχετίζονται με την παιδική μας ηλικία τα οποία έχουν συχνά αντίκτυπο στην ενήλικη ζωή μας, στη σχέση με τον εαυτό μας και με τους άλλους.

Κάποιοι άλλοι από εμάς είχαμε γονείς που άθελά τους, με τη συμπεριφορά και τη στάση τους μας τραυμάτισαν ψυχικά. Ο δρόμος προς τον αληθινό μας εαυτό και την εκπλήρωση του δυναμικού μας μπλόκαρε. Αν δεν θεραπεύσουμε τα τραύματά μας, τα προβλήματα θα τα κληρονομήσει η επόμενη γενιά, δηλαδή τα παιδιά μας.

Ας δούμε κάποιες αρνητικές γονεϊκές συμπεριφορές που τραυματίζουν την παιδική ψυχή:

1. Η φυσική ή συναισθηματική εγκατάλειψη

Μπορεί κάποιος γονιός να εγκαταλείπει το παιδί του για διάφορους λόγους, ή να είναι εκεί χωρίς να είναι συναισθηματικά παρών και χωρίς να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παιδιού, όπως πχ όταν έχει κατάθλιψη, όταν δουλεύει πολύ, όταν είναι αποκομμένος από τα δικά του συναισθήματα, όταν έχει υπερβολικό άγχος και είναι χαμένος στα δικά του προβλήματα. Το παιδί νιώθει μόνο και μαθαίνει ότι οι συναισθηματικές του ανάγκες δεν είναι σημαντικές. Με άλλα λόγια νιώθει ότι δεν είναι σημαντικό το ίδιο, ότι δεν αξίζει.

2. Η επίκριση, η υποτίμηση, η απαξίωση, η χειριστικότητα, η ενοχοποίηση είναι κακοποιητικές συμπεριφορές

Φράσεις όπως, “Είσαι βλάκας”, “Εσύ δεν μπορείς, θα το κάνω εγώ”, “Είσαι ίδιος ο πατέρας σου, είσαι άχρηστος σαν κι αυτόν”, “Αν δεν σπουδάσεις, εγώ θα πεθάνω”, “Με αυτά που κάνεις θα με αρρωστήσεις”, έχουν χιλιοειπωθεί από γονείς που δυσκολεύονται να σεβαστούν την διαφορετικότητα και τις ανάγκες των παιδιών τους.

Υποτιμητικοί χαρακτηρισμοί όπως πχ “είσαι τεμπέλης”, λειτουργούν ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία ακόμα και στην ενήλικη ζωή. “Οι τεμπέληδες” κάνουν επιλογές και αντιμετωπίζουν τη ζωή σύμφωνα με την ταμπέλα που τους έχουν βάλει οι γονείς, ώστε υποσυνείδητα να επιβεβαιώσουν τη λανθασμένη πεποίθηση των γονιών τους. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν τεμπέληδες, μόνο αποθαρρυμένοι άνθρωποι. Ένα παιδί που μεγαλώνει μέσα στην αποδοχή και την ενθάρρυνση θα είναι πάντα δημιουργικό και θα εξελίσσει το δυναμικό του έχοντας εσωτερική γαλήνη και ισορροπία.

3. Αγάπη υπό όρους

“Θα σε αγαπώ μόνο αν είσαι καλό παιδί”. “Καλό παιδί”, σημαίνει να συμμορφωνόμαστε με τις ανάγκες και τα θέλω των γονιών μας. Μόνο τότε παίρνουμε αγάπη και αποδοχή και ποτέ όταν είμαστε απλά ο εαυτός μας.

Όσοι από εμάς γίναμε τα “καλά παιδιά”, ώστε να μπορέσουμε να επιβιώσουμε σε ένα περιβάλλον που δεν δεχόταν τη διαφορετικότητα και δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις δικές μας συναισθηματικές ανάγκες, γίναμε υπερ-ενσυναισθητικοί. Μάθαμε δηλαδή να βάζουμε σε προτεραιότητα τις ανάγκες των άλλων χωρίς να υπολογίζουμε τον εαυτό μας. Ο εαυτός μας γίνεται ανύπαρκτος.

Δεν γνωρίζουμε ποιος είναι, τι χρειάζεται, ποιες είναι οι ανάγκες του. Αναπτύσσουμε έναν ψευδο-εαυτό και δίνουμε όλη την ενέργειά μας στο να ικανοποιούμε τις ανάγκες των άλλων ή/και να κυνηγάμε στόχους που δεν είναι καν δικοί μας Ποτέ όμως δεν μένουμε ικανοποιημένοι, διότι δεν νιώθουμε ότι μας αγαπούν και μας αναγνωρίζουν γι’ αυτό που πραγματικά είμαστε, αλλά γι’ αυτό που πετυχαίνουμε ή προσφέρουμε.

4. Αντιμετώπιση των παιδιών ως φίλων ή συντρόφων, γονεοποίηση

Είναι κακοποίηση όταν ο ένας γονιός συμμαχεί με το παιδί ενάντια στον άλλον γονιό, όταν αντιμετωπίζει το παιδί ως σύντροφο ή φίλο λέγοντάς του τα προβλήματά του και κάνοντας “παρέα” μαζί του. Όταν το φορτώνει ευθύνες που δεν αναλογούν στην ηλικία του, όπως το να φροντίζει τα μικρότερα αδέρφια του.

Ό,τι έγινε έγινε θα πείτε. Μεγαλώσαμε, πέρασαν τα χρόνια! Δεν μπορούμε να κατηγορούμε τους γονείς μας στα 40, στα 50, στα 60…

Φυσικά και χρειάζεται να αναλάβουμε την ευθύνη του εαυτού μας και να γίνουμε εμείς οι καλοί γονείς που δεν είχαμε. Να δώσουμε εμείς στο τραυματισμένο εσωτερικό παιδί μας την ευτυχισμένη παιδική ηλικία που έχασε.

Για να το καταφέρουμε αυτό, χρειάζεται μέσα από μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία να αναγνωρίσουμε και να δούμε κατάματα τα λάθη των γονιών μας. Πολλές φορές βρισκόμαστε σε άρνηση ή εξιδανίκευση. Θεωρούμε ότι οι γονείς μας μας φέρθηκαν άσχημα επειδή εμείς ήμασταν “κακά παιδιά” και ό,τι έκαναν το έκαναν για το καλό μας, για να γίνουμε σωστοί άνθρωποι. Με άλλα λόγια έχουμε ενοχοποιηθεί. Νιώθουμε βαθιά μέσα μας ότι δεν ήμασταν άξιοι να αγαπηθούμε, ότι δεν αξίζαμε. Όμως, ποιό μωρό, ποιό παιδί δεν αξίζει, χρειάζεται να αναρωτηθούμε…

Άλλες φορές έχουμε απωθήσει την παιδική μας ηλικία. Δεν θυμόμαστε πολλά και έχουμε αποκοπεί από τα συναισθήματά μας. Ο λόγος είναι ότι δεν αντέξαμε τον πόνο και την ενοχοποίηση.

Όλα αυτά όμως θα βγουν κάποια στιγμή και θα γίνουμε οι “σωστοί” άνθρωποι που ήθελαν οι γονείς μας αλλά με νευρώσεις, άγχος, κατάθλιψη, κρίσεις πανικού, αυτοάνοσα, σωματικές και ψυχικές ασθένειες κτλ.

Εφόσον συνειδητοποιήσουμε την ψυχική κακοποίηση που έχουμε βιώσει στην παιδική μας ηλικία και έρθουμε σε επαφή με το εσωτερικό μας τραυματισμένο παιδί, κάποια δύσκολα συναισθήματα θα αναδυθούν όπως ο θυμός, το παράπονο, η θλίψη, ο φόβος. Χρειάζεται να περάσουμε από το πένθος της χαμένης παιδικής ηλικίας που ποτέ δεν βιώσαμε.

Μπορούμε να δουλέψουμε αυτά τα συναισθήματα εκφράζοντάς τα με βιωματικές ασκήσεις σε ένα ψυχοθεραπευτικό πλαίσιο όπου θα νιώσουμε αποδοχή, ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Ας αφεθούμε χωρίς φόβο να βιώσουμε όλα αυτά τα δύσκολα συναισθήματα τα οποία βρίσκονταν για χρόνια αποκομμένα μέσα μας αλλά έκαναν αισθητή την παρουσία τους με άλλους τρόπους όπως τα ψυχοσωματικά, το άγχος, η κατάθλιψη κτλ.

Είναι ο θυμός, η θλίψη, το παράπονο, ο φόβος του μικρού παιδιού μέσα μας που ποτέ δεν εισακούστηκε. Ένιωθε μόνο τότε, αλλά νιώθει μόνο και τώρα που έχουμε ενηλικιωθεί.
Ούτε εμείς ως ενήλικες δεν είμαστε εκεί δίπλα στο εσωτερικό τραυματισμένο μας παιδί, διότι τείνουμε να φερόμαστε στον εαυτό μας με τον ίδιο τρόπο που μας φέρθηκαν στην παιδική μας ηλικία.

Κι εμείς οι ίδιοι τον επικρίνουμε, τον υποτιμούμε, τον ενοχοποιούμε, δεν τον αποδεχόμαστε, δεν τον αγαπάμε, δεν τον ακούμε, τον αφήνουμε μόνο και απομονωμένο.

Σιγά σιγά θα μάθουμε να ερχόμαστε σε επαφή με τα συναισθήματά μας, να ακούμε τις ανάγκες μας, να γίνουμε εμείς οι γονείς του εαυτού μας φροντίζοντάς τον. Χρειάζεται να αγκαλιάσουμε το τραυματισμένο εσωτερικό μας παιδί. Να συνδεθούμε μαζί του και με όμορφους τρόπους. Να το πάμε σε όμορφα μέρη, με όμορφους ανθρώπους και να ζήσουμε ανέμελες στιγμές. Να το προστατεύουμε από κάθε είδους κακοποίηση ώσπου να μας εμπιστευθεί και να νιώσει ασφάλεια μαζί μας. Έτσι σιγά σιγά όλα τα κομμάτια μας θα γίνουν ένα. Θα γίνουμε ο εαυτός μας και οι πληγές θα κλείσουν. Θα καταφέρουμε να αποδεσμευτούμε από το παρελθόν και από τα αρνητικά συναισθήματα προς τους γονείς μας, να τους συγχωρήσουμε που δεν κατάφεραν να είναι οι γονείς που μας άξιζαν, να κατανοήσουμε πως ό,τι αρνητικό έκαναν οφειλόταν στις δικές τους δυσκολίες και όχι στη δική μας αναξιότητα. Θα μπορέσουμε να αποδεχτούμε τους γονείς χωρίς από την άλλην να δεχόμαστε πλέον την κακοποιητική τους συμπεριφορά. Ίσως οι γονείς μας μαλακώσουν λόγω της ηλικίας τους ή και της αλλαγής της δικής μας στάσης. Ίσως πάλι δεν καταφέρουν να αλλάξουν την κακοποιητική τους στάση και συμπεριφορά. Τότε χρειάζεται να κρατάμε την απόσταση που θα μας προστατεύει ώστε να νιώθουμε την εσωτερική μας γαλήνη και ισορροπία.

Να θυμόμαστε πάντα ότι όποιος μένει στον θυμό και το παράπονο, είναι δεμένος με αλυσίδες με αυτούς για τους οποίους τρέφει αυτά τα συναισθήματα. Όταν καταφέρουμε να συγχωρήσουμε το κάνουμε για το δικό μας συμφέρον, για να μπορέσουμε επιτέλους να ζήσουμε απελευθερωμένοι από τα φαντάσματα του παρελθόντος. Αγαπώντας, φροντίζοντας και ακούγοντας τον εαυτό μας με πλήρη αποδοχή!