Η ηθική είναι το προνόμιο των ικανών

#takesbrainstobegood

γράφει η Βίλη Αντώναρου

Οι αξίες είναι εργαλεία για τους άξιους.

Δεν μπορεί, γι’ αυτό λέγονται έτσι. Τι, όχι;

Τσιμπώντας λαίμαργα αλλά απενοχοποιημένα το νέο healthy gourmet μενού του «σχεδία home», άκουγα τον Χρήστο να μου μιλά για τη διάκριση της αγαπημένης του Εθνικής Αστέγων στο κύπελλο Fair Play. Σπουδαίο πράγμα το ευ αγωνίζεσθαι. Σε όλους τους τομείς. Και δυσκολοκατάκτητο.

Και τότε μου ήρθε και πάλι αυτό το δικό μου, μια φράση που αγαπώ πολύ. Η ηθική, φίλε μου, είναι προνόμιο των ικανών.

Είναι κάτι που το λέω συχνά. Κάθε φορά που επικροτώ ή παρηγορώ κάποιον -συμπεριλαμβανομένου και εμού- που διάλεξε τον δύσκολο ενάρετο δρόμο. Είναι προσωπική μου αλήθεια, δοκιμασμένη και επιλογή μου.

Και πραγματικά, τώρα. Όταν πιστεύεις στον εαυτό σου και στις ικανότητές σου, τότε δεν αναμετριέσαι μικρός, σχεδόν όποιο και αν είναι το challenge. 

Σε ‘παίρνει’ λοιπόν για να πετύχεις τον σκοπό σου, να συνδυάσεις το δικό σου καλό με το καλό των άλλων, ή τουλάχιστον να μην το διαταράξεις. Το μέχρι πού σε παίρνει, το καθορίζουν δύο πράγματα.

Η ηθική σου και η ικανότητά σου.

 Ή μάλλον η επίγνωση των ικανοτήτων σου.

Εκεί που σταματά η ικανότητά σου όμως;

Εκεί βρίσκεσαι μπροστά σε δύο μονοπάτια. Ή που παρατάς το όνειρο, ή που ρίχνεις λίγο το επίπεδο του fair play, για να γίνει το δικό σου. Μέχρι εκεί που σε πάει δλδ η συνείδησή σου.

Άλλοι πάλι θα σου πουν, «άσε μας πια με ηθικές και τέτοια. Ηθική είναι η παρωπίδα που σου βάζουν όσοι μάγκες πιστεύουν στο ό,τι φάμε ό,τι πιούμε και τιμωρησιά δεν έχει, για να ‘χουν αυτοί μεγαλύτερη πίτα. Πάρε εσύ το όπιό σου για να περνάν οι άλλοι καλά χορεύοντας πάνω στην πλάτη σου. Προσπάθησε διπλά, για να καταφέρεις τα μισά, στον διπλάσιο χρόνο και με διπλάσιο κόπο».

Ή θα σου πουν «Έλα καλά, είσαι γενετικά προγραμματισμένος να υπακούς, αυτό που σου έχουν κάνει γαργάρα: Αξιοπρέπεια, τι θα πει ο κόσμος. Ραγιαδισμός και φόβος είναι αυτό, μπας και σε ψέξουν αυτοί που κάνουν άλλα χειρότερα».

Όπα φίλε, το ‘χεις πιάσει λάθος. Δεν φοβάμαι. Απλά έχω την πολυτέλεια, αν θες, να νιώθω πιο ικανός, ώστε να πετύχω αυτό που θέλω χωρίς να υπουλέψω.

ΟΚ, πιο δύσκολος δρόμος, αλλά αυτόν θα διαλέγω. Γιατί μπορώ. Κι ας είναι πιο κουραστικό. 

Εγώ όμως έτσι κοιμάμαι καλύτερα στο τέλος της ημέρας.

Δεν μου το χαρίζω αλλιώς σαν νίκη. 

Βέβαια, δεν υπάρχει πάντα happy end. Και μέχρι να το πετύχεις, μπαλαντζάρεις ανάμεσα στο ‘θα τα φάω τα μούτρα μου’ και ‘το τελικά τι το παίζω ήρωας και διδάσκω και τα παιδιά μου το ίδιο; Θα μου το χτυπήσουν μια μέρα.’

Και όμως, όταν πετυχαίνω, είναι διπλή νίκη.

Και όταν χάνουν είναι διπλή ήττα.

Και μετά έρχεται ο άξιος φίλος μου, που και εκείνος εν πολλοίς το ενστερνίζεται αυτό και μου λέει: «Και τι γίνεται όταν δεις την αδικία μπροστά σου; Δεν θέλεις να του ρίξεις μια να πάει στον πάτο;»

Αγάπη μου, αυτός έχει την ανασφάλειά του για ερινύα και την ανικανότητά του για νέμεση.

Ξέρεις τι άγχος είναι να ξέρεις ότι δεν είσαι ικανός να μανουβράρεις το τιμόνι που απέκτησες; Ότι δεν γεμίζεις την καρέκλα που έκλεψες; 

Βέβαια, όλα κι όλα. Μια διδακτική τρικλοποδιά θα σου βάλω όταν σε δω -και μόνο τότε- αδιάντροπα μπροστά μου να πας να κοροϊδέψεις κάποιον άλλον που δεν έχει τα ίδια όπλα με σένα.

«Καλά και εσύ δεν έχεις κάνει ποτέ σου πονηριά;» θα μου πει η ισοπεδωτικούλα κολλητή μου. Άλλο πονηριά και άλλο πονηρία, φίλε. Είναι άλλο να σκάβεις το λάκκο του άλλου και άλλο ο ίδιος να πέσει από μόνος του στον ίδιο το λάκκο που έσκαψε. Να τον σπρώξω εγώ; Όχι βέβαια. Αυτό θα ήταν το πραγματικό χάσιμο χρόνου για μένα.

Και άλλωστε εγώ έχω χρόνια αυτοεκπαιδευτεί, αντί να σκάβω λάκκους, να ψάχνω βουνό να ανεβώ για να φτάσω πιο ψηλά. 

Ότι πιάσω να μπορώ να το δώσω και σε άλλους. Αυτό είναι που θαυμάζω στον φίλο μου τον Χρήστο.

Κι εσύ, αναγνώστη, που μου έκανες τη χάρη, να με διαβάσεις ως εδώ κι ας με θεωρείς ιδεαλίστρια ή ότι χάνω χρόνο και ευκαιρίες με αυτόν τον τρόπο, κάποιον λόγο ενδόμυχα έχεις που το έφτασες το κείμενο στο τέλος του. Κάποιο μικρόβιο μπορεί να μπήκε.

Αν ναι, τότε την επόμενη φορά, καλιμπράρισε λίγο το ζαβολιάρικο τάκλιν σου στο επόμενο εμπόδιο που θα βρεις.

Baby steps. Αν θες. 

Είναι ωραίο να γευτείς κάποτε το είδος της well deserved νίκης…