Τα παιδιά της ευδαιμονίας
Τα παιδιά της ευδαιμονίας
της Κλαίρης Τζωρτζάκη
Τα παιδιά της ευδαιμονίας τα βρίσκεις παντού. Σε κάθε γωνιά της χώρας. Στα δημοτικά σχολεία, τα γυμνάσια, τα λύκεια. Φοιτητές στα πανεπιστήμια. Και ως εκεί. Είναι η γενιά που γεννήθηκε μέσα στα διακοποδάνεια και τις πιστωτικές κάρτες. Η γενιά των δανεικών. Των δικών μας δανεικών. Των γονιών της ευδαιμονίας, που περιφρόνησαν ο,τιδήποτε άλλο και »βάφτισαν» ιδανικά τα δικά τους απωθημένα. Τα ρούχα της τελευταίας μόδας. Τα κινητά της τελευταίας τεχνολογίας. Τα λάπτοπ της τελευταίας στιγμής.
Ευδαίμονες και ευδαιμονιστές. Μεγαλώσαμε παιδιά προσπαθώντας να τους χαρίσουμε όλα όσα δεν είχαμε ποτέ εμείς. Τα κοιμίσαμε χρόνια ολόκληρα πάνω σε πουπουλένια μαξιλάρια στέλνοντας τα μυαλουδάκια τους κατευθείαν στα σύννεφα. Όλα είναι εύκολα. Όλα είναι δυνατά. Όλα είναι δικά σας.
Τώρα όμως, τι γίνεται;
Εμείς τουλάχιστον, με πρώτη και καλύτερη την αφεντιά μου, ζήσαμε και στερημένα χρόνια. Τα χρόνια της δραχμής. Που σεβόμασταν μέχρι και την τελευταία. Που καινούργια ρούχα έμπαιναν στη ντουλάπα μας μια φορά το χρόνο. Και τις περισσότερες φορές από τη ντουλάπα της μεγαλύτερης αδελφής. Που η ίδια σχολική τσάντα, έστω γδαρμένη, έστω σκισμένη, έστω μπαλωμένη τέλειωνε μαζί μας το δημοτικό. Που για να μπει μπανάνα ή φράουλα στο σπίτι έπρεπε τουλάχιστον, να έχεις γενέθλια.
Το μεγάλο ζόρι θα το τραβήξει η γενιά του «ναι». Του σε όλα ναι.
– Μαμά, θα μου δώσεις λεφτά να βάλω κάρτα;
– Ναι.
– Μαμά, θα μου δώσεις λεφτά να βγω το βράδυ;
– Ναι.
– Μαμά, θα μου δώσεις λεφτά να πάρω ένα φούτερ που το φοράνε όλα τα παιδιά στο σχολείο;
– Ναι. Ναι. Ναι.
Κι έπεσε στο τραπέζι το πρώτο όχι. Και τα μάτια γούρλωσαν. Και τα αυτιά νόμιζαν ότι παράκουσαν. Και το μυαλό δεν μπορούσε να επεξεργαστεί αυτή τη νέα πληροφορία.
Οι μαμάδες μικρότερων παιδιών σήμερα, ίσως θεωρήσουν το θέμα αυτό, όχι σημαντικό. Κι εγώ δεν θα έγραφα τίποτα αν δεν γινόμουν μάρτυρας ενός γεγονότος που με προβλημάτισε πολύ. Προ ημερών, εδώ στην πόλη που ζω, έπιασαν μια παρέα 14χρονων κοριτσιών να κλέβει. Μπλουζάκια. Σορτσάκια. Εσώρουχα. Σωρηδόν. Να κλέβει με σύστημα. Όχι, από ένα. Από πολλά μαγαζιά. Κορίτσια οικογενειών που έπεφτες απ’ τα σύννεφα όταν άκουγες τα ονόματα. Οικογενειών με επιχειρήσεις, που κατέρρευσαν οικονομικά στη διάρκεια της κρίσης. Και όχι μόνο αυτό.
ΤΑ ΣΗΜΕΡΙΝΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΗΓΑΙΝΟΥΝ ΣΤΑ ΕΝΕΧΥΡΟΔΑΝΕΙΣΤΗΡΙΑ. Ξέρουν ονόματα, ξέρουν δρόμους, ξέρουν παραθυράκια. Παίρνουν τα βαφτιστικά τους κοσμήματα και τα ξεπουλάνε. Χωρίς τον παραμικρό ενδοιασμό. Χωρίς να καταλαβαίνουν τι κάνουν. Για να αναπληρώσουν το χαρτζιλίκι που έχασαν.
Το αντίθετο της ευδαιμονίας, δυστυχώς, είναι η κακοδαιμονία. Και οι δαίμονες που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι πολλοί. Και κακοί. Μαζεμένοι όλοι γύρω από τα παιδιά μας. Δεν είναι τα ευρώ που λιγοστεύουν στην τσέπη μας. Είναι όλα αυτά τα «ναι», που ήταν δανεικά αλλά όχι αγύριστα.
Γιατί γύρισαν. Μπούμερανγκ.
...διάφορες και διαφορετικές σκέψεις έκανα με το κείμενο..τα "ναι" που είπαμε ή που είπε η γενιά πριν από μας(τριαντάρα πλέον-το λέω και δεν το πιστεύω!) στον καταναλωτικό τρόπο ζωής δεν είναι η αιτία αυτού που ζούμε σήμερα πιστεύω.είναι αποτέλεσμα όμως ενός μεγάλου "ναι" που είπαν οι γενιές σε ένα σάπιο οικονομικό μοντέλο που το ντύσανε με ιλουστρασιον χαρτί και το βάλανε σε φωτισμένη βιτρίνα.δεν το λέω για να απενοχοποιήσω όσους μπήκαν σ'αυτό το παιχνίδι.το λέω ίσα ίσα για να τονίσω τις ευθύνες της ανοχής και στήριξης σε κάτι που αν είχαμε ανοίξει τα μάτια μας νωρίτερα θα βλέπαμε ότι έρχεται με μαθηματική ακρίβεια.μιλάμε για μια κατάσταση, την κρίση, που έχει ξαναγίνει,γίνεται και θα ξαναγίνει σ'αυτό το σύστημα,αν δεν κάνουμε ένα βήμα παραπάνω για να προχωρήσουν οι κοινωνίες αλλού. Τέλος πάντων,εγώ ούτε ως παιδί ούτε ως μάνα στο παιδί μου βίωσα τα χρόνια της ευδαιμονίας.Δεν δανειστήκαμε ποτέ,δεν φόρεσα ποτέ μάρκες,δεν είχα ποτέ την πολυτέλεια να είμαι κάτι παραπάνω από αξιοπρεπής σε μια οικογένεια και σε έναν κύκλο ανθρώπων που δουλεύαμε από το πρωί ως το βράδυ για να μην μας λείπουν απλά τα βασικά που μας έκαναν να ζούμε απλά αξιοπρεπώς.Όχι ότι δεν τα είδα γύρω μου.Υπήρχαν αυτά που περιγράφει το κείμενο.Με ή λιγότερη υπερβολή υπήρχαν.Όχι σε όλους όμως.Και υπήρχαν απ'αυτούς που "παραμυθιάστηκαν" ότι έχουν πιάσει το νόημα και καλά είναι,ας βολευτούμε τώρα...Αλλά σίγουρα δεν είναι αυτή η αιτία που τώρα η πλειοψηφία όλων μας θα πει πολλά "οχι" στα παιδιά της και στον εαυτό της.Όχι για να διορθωθούν τα "κακώς κείμενα" των προηγούμενων χρόνων,αλλά γιατί δεν έχει περιθώρια να πει "ναι".Το βόλεμα, ναι, ήταν δανεικό και πλαστό...Ας δείξουμε λοιπόν στα παιδιά μας πως να μην βολεύονται "με λιγότερο ουρανό"-που λεέι κι ο ποιητής...!αυτό σίγουρα θα πάει και τα ίδια και όλους μας πολύ πιο ψηλα...
Συμφωνώ απόλυτα με την Κλαίρη και ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού που λέει είναι οι Έλληνες φοιτητές που, τουλάχιστον στη φοιτητούπολη που ζω εγώ, έχουν την απαίτηση να νοικιάζουν σπίτι μόνοι τους!Ενώ σε όλη την Ευρώπη οι φοιτητές ζουν με άλλους 2-3 συγκατοίκους.Πλήρωνε μπαμπά τη ζωάρα του παιδιού! Αυτό το αναφέρω απλώς ως ένα από τα πάμπολλα παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι τις προηγούμενες δεκαετίες οι Έλληνες μεγαλώσαμε παιδιά που δε γνώρισαν μέτρο στην κατανάλωση και στον υλισμό. Ή άλλο παράδειγμα τα δώρα. Πόσες φορές δεν ξέρουμε τι δώρο να πάρουμε σε ένα παιδί που τα έχει όλα και όταν τελικά βρούμε κάτι που θεωρούμε καλό το παιδί ξινίζει τα μούτρα του, γιατί δεν ικανοποιείται με τίποτα;Πάνε όμως τώρα αυτά, τελείωσαν.Επίσης διαφωνώ με τη Βασιλική που λέει ότι τα παιδιά σήμερα είναι πιο ώριμα. Πιο ξεψαρωμένα είναι, πιο ώριμα με την έννοια της υπεθυνότητας δεν είναι. ΄Ισως η επόμενη γενιά, αυτή της κρίσης, αναγκαστικά θα γίνει.
Δεν νομίζω ότι οι μητέρες που μεγαλώνουν τώρα παιδιά έζησαν οι ίδιες όπως περιγράφεις. Εγώ είμαι 40 και ενώ οι γονείς μου δεν ήταν πλούσιοι, όλοι οι φίλοι και οι γνωστοί στην ηλικία μου προερχόμαστε από οικογένειες που δούλευε μόνο ο ένας από τους δύο γονείς (οι περισσότερες μητέρες δεν εργάζονταν) δεν θυμάμαι ποτέ να μας έλειπε τίποτα ή να κάναμε ιδιαίτερες οικονομίες. Μάλλον αυτά ανήκουν σε μία γενιά πίσω, δηλαδή στις γιαγιάδες και τους παππούδες των σημερινών παιδιών. Άρα προσπαθούμε κι εμείς να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας όπως μας μεγάλωσαν κι εμάς οι δικοί μας γονείς, χωρίς να στερούνται τίποτα.
Μαρία μου, εγώ είμαι 38 ετών και δούλευαν και οι δυο μου γονείς μέχρι το βράδυ, ράφτης ο πατέρας μου και μοδίστρα η μάνα μου. Στην οικογένεια ήμασταν 6 άτομα (οι γονείς μου, εγώ, τα μεγαλύτερα αδέρφια μου και η γιαγιά μου). Δεν μου έλειψε τίποτα, αλλά δεν είχα και τίποτα περιτό. Δεν είχα μια ντουλάπα ρούχα αφόρετα. Δεν είχα 4 ζευγάρια παπουτσια για κάθε σεζόν. Δεν είχα ένα δωμάτιο γεμάτο παιχνίδια σε σημείο που να μην ξέρω με τι να πρωτοπαίξω. Κάθε Χριστούγεννα και στα γενέθλιά μου έπαιρνα καινούργιο παιχνίδι. Αλλά δεν νιώθω στερημένη γι' αυτό. Ξέρω πολύ καλά πως οι γονείς μου έκαναν το καλύτερο για εμένα και τα αδέρφια μου. Δεν απαίτησα να μου δώσουν χρήματα στα 15 μου χρόνια για να πάω διακοπές μόνη μου γιατί ήξερα πως αν γινόταν αυτό, μετά όλο το υπόλοιπο καλοκαίρι δεν θα πήγαινε πουθενά όλη η οικογένεια. Πήγα πρώτη φορά μόνη μου διακοπές στα 23 μου, όταν δούλεψα και τις πλήρωσα μόνη μου. Δεν απαίτησα να μου κάνουν τραπέζι σε ξενοδοχείο σε 400 άτομα όταν παντρεύτηκα, ούτε δανείστηκα γι' αυτό το σκοπό. Πήγαμε σε μια ταβέρνα 30 άτομα για να το γιορτάσουμε. Και πολλά - πολλά άλλα. Έτσι έμαθα να ζω μετρημένα, χωρίς όμως να νιώσω στερημένη ή να βγω παραπονούμενη γιατί δεν είχα όσα ΥΛΙΚΑ πράγματα ήθελα. Και ρούχα της αδερφής μου φόρεσα και καθόλου κακό δεν μου φάνηκε αυτό. Και όταν φίλοι μου που έχουν μεγαλύτερα παιδιά μου δίνουν τα ρούχα που δεν κάνουν πια στα παιδιά τους, τα φοράω στα δικά μου παιδιά. Και εμείς δίνουμε τα δικά μας και τα δέχονται όπου τα δίνουμε.
Εμ' γι αυτό πρέπει να τους μαθαίνεις την αξία της οικονομίας απ' τα γεννοφάσκια τους!!Δεν παθαίνουν τίποτα κ να στερηθουν μερικά πραγματάκια (κ πολλά μη σου πω)αντιθέτως καλύτεροι άνθρωποι γίνονται. Ξέρεις πόσες φορές θα ήθελα να μπορούσα να πω στην κόρη μου πάρε ένα χιλιάρικο παιδί μου κ πήγαινω άλλαξε του τα φώτα? Γίνεται όμως, δεν γίνεται... Ακομά κ να το είχα!!! (if u know what i mean) Aσε που μπορείς να αναπληρώσεις το souper dooper παιχνιδι που κάνει ενα σκασμό λεφτά με κατασκευές και παιχνίδια που θα επινοήσεις μαζί με τα παιδιά σου. Και θα τα παίξεις κ συ μαζί τους όμως... Πιο πολύ θα το ευχαριστηθούν!!
Είναι πολύυυυυυ μεγάλο αυτό το θέμα. Όταν είσαι 25 - 30 ετών, θέλεις να κάνεις τα πάντα. Να φτιάξεις σπίτι, να πάρεις αυτοκίνητο, να πας ταξίδια. Και είναι λογικό. Στην πορεία όμως χάθηκε το μέτρο. Άλλο "θέλω να αγοράσω αυτοκίνητο" και άλλο "θέλω να αγοράσω καλύτερο αυτοκίνητο από του γείτονα". Αλλά και κανένας δεν μας τράβηξε ποτέ το αυτί να μας πει "δεν μπορείς να έχεις καλύτερο αυτοκίνητο από του γείτονα". Και ειδικά όσον αφορά τα προϊόντα για παιδιά, μας έβαλαν σε πολύ χοντρά κόλπα. Γέμισαν τα κεφάλια μας με "πρέπει να έχεις" και η αγορά πλυμμήρισε με καρότσια των 1000 € και παιδικά παπούτσια των 100 €. Ακόμα και εδώ μέσα όταν πριν λίγο καιρό είπα πως κάποιο διαφημιζόμενο προϊόν είναι πολύ ακριβό, δέχτηκα μεγάλη επίθεση (από αναγνώστες οφείλω να ομολογήσω και όχι από τη διαχειρίστρια). Ευτυχώς στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου έκανα αυτά που μπορούσα και όχι αυτά που μου πουλούσαν ως "πρέπει" και τώρα δεν είμαι χρεωμένη μέχρι το λαιμό.
Δεν θα διαφωνήσω με το κείμενο, ούτε είμαι της άποψης οτι σαν λαός και σαν πολίτες δεν έχουμε ευθύνη για όσα συμβαίνουν. Γνώμη μου όμως είναι οτι η κρίση δεν είναι μόνο της Ελλάδας αλλά είναι κρίση του (καπιταλιστικού) συστήματος παγκοσμίως. Το σύστημα που δημιούργησε την οικονομική κρίση εδω είναι το ίδιο σύστημα που κάνει τους αφρικανούς να λιμοκτονούν και χιλιάδες Σύριούς να δολοφονούνται. Το αναφέρω μόνο και μόνο γιατί αν αλλάξει η οπτική μας απέναντι στη κρίση θα αλλάξει και ο τρόπος που την αντιμετωπίζουμε. Καλή δύναμη!
Καλησπέρα σας. Ομορφο άρθρο αλλά δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια. Ναι, θέλαμε να τους δώσουμε ότι δεν είχαμε εμείς, αλλά τους μάθαμε και σεβασμό. Δεν νομίζω ότι θα γίνουν κλέφτες γιατί τους είπαμε όχι σε κάτι. Τωρα τα παιδία είναι πίο ώριμα και ξέρουν να κρίνουν καταστάσεις που εμείς δεν τις είχαμε φανταστεί.Πάντα υπήρχαν παιδία άλλα και μεγάλοι που έκλεβαν απο καταστήματα. Τώρα συναντώ φίλους των παιδίων μου να συζητάνε πως θα βοήθήσει το ένα το άλλο ώστε να μην χρεώσουν τους γονείς τους φροντηστήρια.Κάναμε μεγάλο λάθος με το να θέλουμε να τους τα δώσουμε όλα , αλλα ας εμπιστεφτούμε λίγο την νέα γενιά. Ας έρθουμε κοντά τους και με κουβέντα και σεβαμό απο εμάς προς αυτά, θα εκπλαγούμε με την κατανόηση που θα βρούμε.
ΣΥΜΦΩΝΩ ΑΠΟΛΥΤΑ ΜΕ ΟΣΑ ΓΡΑΦΕΙΣ,ΑΥΤΟ ΤΟ ''ΟΧΙ''ΠΟΣΟ ΜΙΚΡΗ ΛΕΞΗ ΕΙΝΑΙ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟΣΟ ΔΥΝΑΤΗ!!!ΘΕΛΗΣΑΜΕ ΠΟΛΥ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ''ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΟΝΕΙΡΟ''ΜΕ ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ,ΤΑ 2 ΑΜΑΞΙΑ ,ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ,ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΚΑΘΕ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ.ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΡΟΥΧΑ ΚΑΙ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ,ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΚΑΙ ΕΝΝΟΕΙΤΕ ΠΙΟ ΑΚΡΙΒΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΒΛΑΣΤΑΡΙΑ ΜΑΣ,ΚΑΙ ΕΝΑ ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΟ ''ΝΑΙ''ΣΤΑ ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΑ ΘΕΛΩ ΜΑΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΦΤΑΣΑΝ Σ΄ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΤΙΑ!!!ΕΧΩ ΕΝΑ ΓΙΟ 27 ΜΗΝΩΝ,ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΠΩΣ ΜΕΓΑΛΩΣΑ ΕΓΩ,ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ ΑΛΛΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ,ΕΥΧΟΜΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΓΙΟ ΜΟΥ....