Mαμά σε υποτίμηση

Mαμά σε υποτίμηση

της Μανίνας Ζουμπουλάκη

(όπως είχε δημοσιευτεί στο «Παιδί και νέοι γονείς» – Φεβρουάριος ’11)

Αν είσαι μαμά, ίσως έχεις φάει ήδη την πρώτη χυλόπιτα της υποτίμησης – όλο και κάποιος σου έχει πεί «σιγά τη δουλειά, να μεγαλώνεις παιδιά!» ή κάτι παρόμοιο. Ισως εισπράττεις μια ελαφριά περιφρόνηση επειδή τρώς τις ώρες σου με ένα ή περισσότερα πιτσιρίκια. Αν δεν καταλαβαίνεις για τι πράγμα μιλάμε, συγχαρητήρια! Ζείς σε μια υπερ-μοντέρνα οικογένεια, είσαι εκτός Ελλάδας, ή είσαι στον κόσμο σου…

Οσο είσαι έγκυος όλα δείχνουν πολιτισμένα: σου ανοίγουν δρόμο, σου δίνουν τη θέση τους, σε ρωτάνε «πότε με το καλό;» και γενικά σε προσέχουν όλοι. Γεννάς, και παίρνεις άδεια από τη δουλειά σου (ή σταματάς εντελώς, ή απολύεσαι…). Μια μέρα ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι περνάς πολλές ώρες στο σπίτι με ένα μωρό, ότι δεν πηγαίνεις κομμωτήριο ούτε γυμναστήριο, δεν διαβάζεις βιβλία, δεν κάνεις βαθυστόχαστες συζητήσεις και γενικά έχεις «κάτσει». Δεν είσαι αυτή που ήσουν, και αμφιβάλλεις αν θα ξαναγίνεις ποτέ. Μπορεί να έχεις «γυναίκα», να σε βοηθάει η μαμά και η πεθερά σου, μπορεί να βάζει ένα χεράκι κι ο άντρας σου… αλλά ουσιαστικά είσαι μόνη. Με το μωρό. Στο σπίτι. 

Για τρία με πέντε χρόνια από την ώρα που θα γεννηθεί το μωρό σου, θα είσαι όντως μόνη μαζί του πολλές ώρες. Δεν θα κοιμάσαι καλά τις νύχτες με αποτέλεσμα να μην μπορείς να συγκεντρωθείς τις ημέρες, να έχεις την αίσθηση ότι σέρνεσαι και την εντύπωση ότι δεν είσαι αποτελεσματική. Το τελευταίο το νοιώθεις επειδή τα μωρά και τα μικρά παιδάκια δεν είναι… ανάθεση έργου –δεν υπάρχουν όρια στο τι θα χρειαστεί να κάνεις, και να ξανακάνεις, και να ματα-ξανακάνεις μέσα στη μέρα, πολλές φορές και τη νύχτα.

Είσαι λοιπόν κουρασμένη, άυπνη, αχτένιστη, αγύμναστη και με αυτήν την ελαφριά θολούρα που φέρνουν τα μουσικά παιχνίδια σε συνδυασμό με την κούραση. Δεν μπορείς να πείς σε κανέναν ότι αισθάνεσαι ρετάλι – στο φινάλε, είσαι πανευτυχής με το παιδάκι σου. Αλλά θα ΄θελες μια ψιλή αναγνώριση. Θα ’θελες να μην ακούς «και η τελευταία αμόρφωτη ξέρει να μεγαλώνει παιδιά», ή «σιγά, ένα πλυντήριο βάζεις», ή «για ένα φαγητό κάνεις έτσι; Παράγγειλέ του πίτσα του μπέμπη!» Θα ΄θελες να σε εκτιμάνε ως μαμά, να καταλαβαίνουν πόσο κουραστικό είναι αυτό που κάνεις. Υπέροχο, γλυκό, αγαπησιάρικο – αλλά και εξαντλητικό. Λες χίλιες φορές τα ίδια πράγματα με τον ίδιο υπομονετικό τρόπο, μαζεύεις κρεμούλες, χυμούς, σάλια, εμετούς, τσίσα, κακά, φαγητά, μπισκότα και γάλατα από ρούχα και πατώματα και καναπέδες. Φωνάζεις «μη, όχι εκεί!» και «σταμάτα αμέσως!» και «όχι αυτό!» προσπαθώντας να ακούγεσαι σα στρατηγός του Χίτλερ. Ταΐζεις, ποτίζεις, πλένεις, ντύνεις και γδύνεις ένα μωρό/παιδάκι που δεν κάθεται ποτέ ακίνητο, πέντε με δέκα φορές τη μέρα. Σε πιάνουν τα κλάματα όταν σπάει την αγαπημένη σου φλυτζάνα που σκορπίζεται στο παρκέ σε χίλια μικρά κομματάκια. Τα μαζεύεις με σκούπα, με ηλεκτρική και με σφουγγαρόπανο προσεκτικά για να μην τα πατήσει το παιδί.

Μόλις τελειώσεις, κάνει εμετό. Δεν το πιστεύεις ότι έκλαιγες για μια φλυτζάνα…

Οι προ-γιαγιάδες και γιαγιάδες μας, που μεγαλώνανε τα παιδιά ολομόναχες  κουμαντάροντας ταυτόχρονα το σπιτικό, δεν είχανε την δική μας εμπειρία της αποτελεσματικότητας στον επαγγελματικό χώρο. Ασχολιόντουσαν μόνο με τα παιδιά και με το σπίτι, έξω από το οποίο δεν είχανε δουλέψει ίσως ποτέ. Δεν υπήρχαν άλλες απαιτήσεις από την κοινωνία ή την οικογένεια, δεν σκοτωνόντουσαν να χάσουν τα κιλά της εγκυμοσύνης, να καλέσουν κόσμο, να τραπεζώσουν φίλους, να ξαναβγούνε στον επαγγελματικό ή έστω στον κοινωνικό στίβο. Μεγάλωναν τα παιδιά τους κι αυτό ήταν αρκετό. (Εστω και αν δεν ήταν καθόλου καλυμμένες για τις περιπτώσεις που ο σύζυγος τις παρατούσε όταν πιά τα παιδιά φεύγανε από το σπίτι: δεν ήταν όλα ρόδινα ούτε τότε…)

Σήμερα η πίεση να μην είσαι «μόνο» μαμά είναι μεγάλη. Ακόμα και σε οικογένειες με οικονομική άνεση, η μαμά ψιλο-ντρέπεται να ομολογήσει ότι δεν δουλεύει, ότι η δουλειά της είναι η μαμαδοσύνη. Η οποία μαμαδοσύνη, παρ΄ όλο που είναι υπέροχη και σου γεμίζει τη ζωή… είναι επίσης πολύ σκληρή και πολύ μοναχική δουλειά. Απαιτεί υπομονή, επιμονή, σωματική και ψυχική αντοχή, αυτοέλεγχο, διαύγεια πνεύματος, φαντασία, εφευρετικότητα, ζεστασιά και δημιουργικότητα. Δεν συζητάμε ότι όλες οι μαμάδες θα έπρεπε να παίρνουν κάποιο επίδομα από το Κράτος (φυσικά και θα έπρεπε, αλλά δεν είναι ώρα τώρα κλπ, κλπ.)  Λέμε απλώς ότι η μέση μαμά θα ΄θελε να ακούσει ένα «μπράβο» κι ένα «είσαι θεά αγάπη μου που τα φέρνεις βόλτα!»… το οποίο, της το λέμε εμείς προσωρινά μέχρι να γίνει μόδα και να αρχίσουν να της το λένε κι άλλοι…

Φράσεις που σε κουρδίζουν:

«Σιγά το πράγμα, περνάς 6-7 ώρες μ΄ ένα μωρό/δύο/τρία μωρά! Δεν είναι και σα να δουλεύεις στο ορυχείο πιά…»

«Αστο να κλάψει/να κατουρηθεί/να συγκαεί/να μάθει»

«Μην το παίρνεις αγκαλιά, μετά λες ότι κουράζεσαι»

«Δε με πειράζει να ΄χει φαγητά/ψίχουλα/γυαλιά κάτω, εσένα γιατί σε πειράζει;»

«Όχι, δεν μπορώ να καθίσω δέκα λεπτά με το παιδί, έχω μήτινγκ/τένις/δουλειά/μπάλα/μπίρες!»

«Μακάρι να περνούσα κι εγώ τη μέρα μου βγάζοντας βόλτα ένα μωρό στο πάρκο!»

«Ολος ο κόσμος μεγαλώνει μωρά, μόνο εσύ γκρινιάζεις»

«Ε δεν τρέχει και τίποτα άμα δεν φάει/ρευτεί/ενεργηθεί/κοιμηθεί…»

«Εσύ φταίς που σηκώνεσαι όταν κλαίει τη νύχτα»

«Εσύ φταίς που έχει τόσες απαιτήσεις»

«Εκεί που παίζεις με το μωρό, βάζεις κι ένα πλυντήριο. Δεν τα πλένεις και στο χέρι»

«Εκεί που παίζεις με το μωρό, βάζεις και μια κατσαρόλα. Μόνο του γίνεται το φαί».

«Εκεί που παίζεις με το μωρό, σιδερώνεις και τα πουκάμισά μου/τακτοποιείς/ζευγαρώνεις κάλτσες/πας στο μανάβη/βάζεις ηλεκτρική/παίρνεις το λογιστή τηλέφωνο/πληρώνεις τη ΔΕΗ/πάς στο ταχυδρομείο/σουπερμάρκετ/λαϊκή. Σιγά το πράγμα.»

«Τα παιδιά μεγαλώνουν μόνα τους, σα τα ραδίκια»

«Τι κάνεις όλη μέρα; Βόλτες με το μωρό, παιχνίδι, σόπινγκ, άντε σου λέω να φτιάξεις κι ένα κεφτέ. Σιγά το πράγμα.»
 

—

Το βιβλίο της Μανίνας Ζουμπουλάκη «Ευτυχία«

κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος