Η ιστορίας μιας γιορτής

Η γιαγιά Αθηνά δεν ήταν καμιά τυχαία. Ήταν ενας απλός, λαϊκός, κανονικός άνθρωπος που δούλευε μέρα-νύχτα για να ζήσει τα 11 παιδιά της… 6 από τον πρώτο γάμο του παππού μου και τα 5 δικά της. Εμεινε χήρα στη Θεσσαλονίκη το 1933 όταν ο πατέρας μου ο Αρχελαος ήταν μόλις 12 χρονών.

Την θυμάμαι σαν όνειρο να κάθεται στην καρέκλα της με το μπαστούνι της, στην τραπεζαρία του πατρικού μου και να με έχει αγκαλιά. Την θυμάμαι σαν ένα καρέ, που ξεχάστηκε στον σκληρό δίσκο του μυαλού μου. Αρκεί να κλείσω για ένα δευτερόλεπτο το μάτια μου και το καρέ έρχεται. Εφυγε από τη ζωή όταν ήμουν ποοοολύ μικρός … θα ’μουν δεν θα ’μουν 4 ετών.

Ο,τι ξέρω για εκείνην μου τα ’χει πει η μητέρα μου… που με τη σειρά της τα ’χε μάθει από τον πατέρα μου, όταν τα βράδια ήταν αγκαλιά στο κρεβάτι.

Το πρώτο λοιπόν που με έμαθε για τη γιαγιά μου, ήταν ότι της είχε μεγάλο σεβασμό, γιατί αγαπούσε όλα τα παιδιά το ίδιο… ίσως και λίγο περισσότερο εκείνα που ήταν από την πρώτη συζυγο του παππού μου, η οποία πέθανε και τον άφησε με 6 παιδιά. Ολα αγόρια.

Ο πατέρας μου ήταν το στερνοπούλι της και του είχε τρομερή αδυναμία. Οπως καταλαβαίνετε, μια γυναίκα που έμεινε χήρα στην Ελλάδα του ‘30 με 11 παιδιά δεν ήταν ευκολο να παίξεις μαζί της. Και τέτοιο άνθρωποι είναι φειδωλοί στα συναισθήματά τους. Δεν υπήρχε το «φρου-φρου κι αρώματα». Οταν αγαπούσαν, ΑΓΑΠΟΥΣΑΝ, τέλος. Κι όταν δεν αγαπουσαν, ΔΕΝ ΑΓΑΠΟΥΣΑΝ. Ζούσε λοιπόν και ανέπνεε για τον πατέρα μου. Και δεν το’κρυβε.

Η ίδια βιδώθηκε στην καρδιά μου όταν για πρώτη φορά άκουσα την παρακάτω ιστορία:

Ο πατέρας μου είχε περάσει στην Φιλοσοφική Αθηνών. Δεν ήταν αστείο πράγμα εκείνη την εποχή ένα πανεπιστημιακό πτυχιό. Έλα όμως που εκείνος ήταν κολλημένος (πορωμένος) με τα σκίτσα. Ετσι αντί να διαβάζει ζωγράφιζε στα περιθώρια των πανεπιστημιακών συγγραμάτων «καραγκιοζάκια», όπως τα ’λεγε περιφρονητικά η γιαγιά Αθηνά.

Πέρασε ο Πόλεμος και ξανάρχισε ο πατέρας μου να είναι φοιτητής. Καραγκιοζάκια δλδ. Εξαλλη μαζί του γιαγιά… που συνέχιζε να εργάζεται (έπλενε σκάλες, μου ’πε με συγκίνηση η μητέρα μου). Σιγά-σιγά το ταλέντο επικρατεί… και ο πατέρας μου ήταν τίγκα στο ταλέντο. Ο Αλέκος Σακελλάριος (αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που τον αγαπώ) έδωσε την πρώτη ευκαιρία στον πατέρα μου να κάνει τις πολιτικές του γελοιογραφίες στην εφημερίδα που ήταν διευθυντής («Μάχη» αν δεν κάνω λάθος…δεν το θυμάμαι καλά… δεν έχει σημασία όμως το όνομα).

Και τότε τον χτύπησε η φυματίωση που εκείνη την εποχή θέριζε τους ανθρώπους.

Η γιαγιά Αθηνά δεν ήταν τυχαία.

Ερχόταν αργά το απόγευμα από τη ξεθεωτική δουλειά της κι έπαιρνε παραμάσχαλα τα «καραγκιοζάκια» που ’χε φτιάξει στο κρεββάτι ο μπαμπάς μου και τα πήγαινε ΜΕ ΤΑ ΠΟΔΙΑ από την Καλλιθέα στην οδό Πειραιώς στο ύψος της Ομόνοιας, για να προλάβει να τα δώσει στους λινοτύπες για το επόμενο φύλλο της εφημερίδας.

Ετσι ο Αρχέλαος έγινε ο γελοιογράφος Αρχέλαος.

Η γιαγιά καμαρωνε. ΚΑ-ΜΑ-ΡΩ-ΝΕ!

Μια φορά η μητέρα μου την πήγε στον οφθαλμίατρο, ο οποίος ήταν μεγάλος θαυμαστής του πατέρα μου.

– Ο γιος σας είναι σπουδαίος! της είπε.

 – Και που να δεις τον άλλον μου γιο τον Πέτρο, που είναι εισπράκτορας στα τραμ… τον αποστόμωσε η γιαγιά, που βέβαια δεν ξεχωριζε τα παιδιά της. Σημείωσε ότι ο Πέτρος ήταν από την πρώτη γυναίκα του παππού μου.

Με την μάνα μου δεν τα πήγαινε καλα. Της είχε «πάρει» το στερνοπούλι της. Εκείνη την εποχή (κι όχι μόνο χαχαχαχα) δεν ήταν τόσο απλό. Λίγο καιρό πριν πεθάνει (το διηγείται η μάνα μου και δακρύζει) την φωναξε και της είπε:

–Συγγνώμη κόρη μου, που σε αδίκησα. Τον Αρχέλαο μου τον αγαπάς πολύ. Είμαι χαρούμενη που σε διάλεξε για γυναίκα του. Να τον προσέχεις, όπως τον προσέχεις και τώρα.

Δεν συνέκρινε τις αγάπες (την δική της και της μάνας μου) ούτε την προσοχή.

Αυτα είναι όσα ξέρω για τη γιαγιά μου.

Εχω και μια αλλη πληροφορία, αλλά αυτη την έζησα εγώ.

Ο τάφος της ήταν στο Νεκροταφείο Καλλιθέας. Ο πατέρας μου τουλάχιστον για μια 5ετία με έπαιρνε κάθε Κυριακή και πήγαίναμε εκεί. Θυμάμαι το μεγάλο ζεστό του χέρι να μου κρατα το μικρό δικό μου. Καθόμασταν λίγο…ελάχιστα… άφηνε 2-3 λουλούδια και φεύγαμε. Στο πρώτο βήμα έλεγε σιγανά: «Αντίο μανούλα!» και το ζεστό χέρι ήταν ιδρωμένο. Μετα με πήγαινε στο Σινεάκ ή στον Καραγκιόζη, χωρίς ποτέ να μου αφήνει το χέρι που σιγά-σιγά ξαναγινόταν ζεστό.

Μέχρι πριν απο έναν μήνα ήμουν σίγουρος ότι το ταλέντο ο πατέρας μου το ’χε κληρονομήσει από τον δικό του πατέρα που ήταν ξυλουργός στους σιδηροδρόμους της Θεσσαλονίκης. Εχουμε σπίτι δυο κάδρα κι ένα τραπεζάκι που τα χει φτιάξει εκείνος. Πολύ ωραία κομμάτια.

Ο πατέρας μου όμως έκανε και γελοιογραφίες με το ψαλίδι. Λάτρευε να παίρνει ενα χαρτί, το δίπλωνε 3-4 φορές και μετα έπαιρνε ένα ψαλίδι και κλαπ-κλαπ-κλαπ όταν ξανανοιγες το χερτί έβλεπες π.χ. ανθρωπάκια να κρατιούνται χέρι-χέρι.

Πριν απο κανέναν μήνα λοιπόν βγήκα με τον ξαδελφό μου τον Οδυσσεα και τον γιό του τον Νικόλα για ένα ποτάκι. Οπως συμβαίνει μεταξύ συγγενών είπαμε παλιές ιστορίες… αναφέρθηκα σ’ αυτο το ταλέντο στον Νικόλα και τότε μου’πε ο Οδυσσέας που είναι 6 χρόνια μεγαλύτερος μου:

 – Πού να δεις τί ταλέντο είχε σ’ αυτο η γιαγιά σου η Αθηνά!

 -….

– Τί, δεν το ξέρεις;

 – Οχι! Τί να ξέρω…

 – Παιδί μου, αν ο πατέρας σου έκανε με το ψαλίδι π.χ. 6 ανθρωπάκια… η γιαγιά σου έκανε μια ολόκληρη παρέλαση… μια ολόκληρη θεατρική παρασταση. Σαν τώρα το θυμάμαι να καθόμαστε όλα τα παιδιά γύρω από το τραπέζι και να της δίνουμε χαρτιά να μας φτιάχνει καραγκιοζάκια (να το πάλι!)… Δεν το θυμάσαι ε;

 – Οχι… ήμουν πολύ μικρός.

Η γιαγιά Αθηνά δεν ήταν τυχαία.

Οταν η Ολιβ έμεινε έγκυος και μάθαμε ότι θα κάναμε κοριτσάκι 3 ονόματα παίζανε στις βραδινές μας κουβέντες: Αλίκη, Αμαλία και Αθηνά.

Και των δυο μας άρεσε πολύ το Αλίκη.

Ενα βράδι λίγο πριν την πάρει ο ύπνος μου ’πε:

 –Αθηνά θες, ε;

 –Ναι!

 Δεν το ξανασυζητησαμε ποτέ.

Κάθε Σάββατο πάμε στο πατρικό μου να φάμε. Στο ίδιο σπίτι που θυμάμαι την εικόνα της γιαγιάς. Στη θέση της κάθισε ο πατέρας μου. Οταν έφυγε και εκείνος κάθισα εγώ κι όταν παντρευτηκα την Ολιβ, κάθισε εκείνη… η Ολιβ, η μαμά της Αθηνάς, που’χει χτυπήσει ένα καραγκιοζάκι του μπαμπά μου στην ωμοπλάτη της.

 Η Ολιβ, η μαμά της Αθηνάς, που γιορτάζει σήμερα.

Ο Μάνος Αντώναρος είναι ο μπαμπάς της Αθηνάς και του Αρχέλαου.

Είναι δημοσιογράφος.

Θα τον βρείτε εδώ στο eimaimama αλλά και στο προσωπικό του blog στο gazzetta.gr