Πώς είναι να δέχεσαι εκφοβισμό από το ίδιο σου το παιδί; Οι ειδικοί αναφέρουν ολοένα και περισσότερα περιστατικά γονέων που αντιμετωπίζουν βία από τα παιδιά τους. Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό και τι μπορούν να κάνουν αυτές οι οικογένειες για να βοηθήσουν την κατάσταση;

Ο 13χρονος Luke χτυπάει τη μητέρα του όταν δεν γίνεται το δικό του ή όταν τον βάζει τιμωρία ενώ εκείνος ήθελε να βγει έξω.

«Δεν τη χτυπάω πολύ δυνατά γιατί αν τη βλάψω θα πρέπει να πάει στο γιατρό ή στο νοσοκομείο και θα πρέπει να τους πει τι συνέβη. Δεν τη χτυπάω και απαλά σαν πούπουλο, αλλά αρκετά δυνατά ώστε να την τρομάξω», αναφέρει.

Ο Luke  – πρόκειται για ψευδώνυμο – απειλεί, φτύνει, χτυπάει και πετάει πράγματα στη μαμά του. «Απλά εκνευρίζομαι», εξηγεί. Δεν γνωρίζει σε τι οφείλεται ο θυμός του, αλλά η μαμά του λέει πως όλα ξεκίνησαν όταν εκείνος ήταν επτά ετών.

Ο Luke εξηγεί πως δεν έχει σκοπό να την πληγώσει και ξέρει πως αυτό που κάνει είναι λάθος. «Δεν μου αρέσει. Δεν ξέρω. Αγαπώ τη μαμά μου.», αναφέρει.

Τα παιδιά που επιτίθενται τακτικά στα μέλη της οικογένειάς τους αναφέρουν διάφορους λόγους που το κάνουν. Συνήθως θέλουν να χειριστούν τους ανθρώπους γύρω τους.

Ο Δρ. Peter Jacobs, κλινικός ψυχολόγος που βοηθά οικογένειες παθούντων, αναφέρει πως σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για σπίτια όπου η βία είναι κάτι που συμβαίνει τακτικά και τα παιδιά τη συνηθίζουν.

«Γίνεται κάτι το φυσιολογικό. Τα νεαρά άτομα, όπως και όλοι, μαθαίνουν πώς να συμπεριφέρονται από τον κοινωνικό τους περίγυρο.

Όταν λοιπόν οι άνθρωποι που βρίσκονται κοντά τους θεωρούν δεδομένη τη βία ή την κακοποίηση  – εκείνα με τη σειρά τους θα αισθανθούν την προτροπή να συνεχίσουν αυτή τη συμπεριφορά», εξηγεί.

Μία άλλη αιτία είναι πως έχει διαβρωθεί η παραδοσιακή μορφή της γονεϊκής εξουσίας. Αν οι γονείς θεωρήσουν τη βίαιη συμπεριφορά του παιδιού τους ως κάτι το συνηθισμένο, τότε ο ρόλος τους στη ζωή του παιδιού τους υποβαθμίζεται.

«Έτσι λοιπόν υπάρχουν γονείς που προσπαθούν να αποφύγουν τα παιδιά τους ή που προσπαθούν να τους φερθούν με τρόπο.», αναφέρει ο Δρ. Jacobs.

«Υπάρχουν γονείς, ακόμη και μέλη της πρόνοιας, που προσπαθούν να αποφύγουν συμπεριφορές που θα έκαναν τα παιδιά τους να έχουν κάποιο βίαιο ξέσπασμα. Αυτό όμως σημαίνει πως με τον καιρό ενδίδουν στις απαιτήσεις των παιδιών τους.

«Αισθάνονται όλο και περισσότερο παγιδευμένοι από τα παιδιά τους που ενισχύουν με αυτό τον τρόπο τη χειριστική τους συμπεριφορά».

Τον τελευταίο χρόνο, 2549 παιδιά ηλικίας 14 έως και 17 ετών διώχθηκαν για μία σειρά από αδικήματα ενδοοικογενειακής βίας απέναντι σε μέλη της οικογένειάς τους ή του στενού τους οικογενειακού κύκλου, σύμφωνα με στοιχεία της βρετανικής υπηρεσίας Crown Prosecution.

Οι νεαρότεροι σε ηλικία διωχθέντες ήταν παιδιά ηλικίας 10 με 13 ετών, εκ των οποίων 111 καταδικάστηκαν.

Η αστυνομία των West Midlands αναφέρει πως αντιμετώπισε τουλάχιστον 200 περιστατικά βίας από άτομα νεαρότερα των 18 ετών ενάντια στους γονείς τους μέσα στους τελευταίους 12 μήνες, αλλά μόλις σε 13 περιπτώσεις ασκήθηκε δίωξη.

Η επιθεωρητής Sally Simpson, επικεφαλής του τμήματος ενδοοικογενειακής βίας, αναφέρει πως έξι με 10 καταγγελίες παραλείπονται, επειδή το θύμα αποφάσισε να μην ασκήσει επίσημα ποινική δίωξη. Οι περισσότεροι γονείς διστάζουν να ποινικοποιήσουν τα παιδιά τους προτού να έχουν εξαντλήσει πρώτα όλες τις υπόλοιπες επιλογές τους.

«Δεν πιστεύω πως χωρά καμία αμφιβολία ότι πρόκειται για ένα αδίκημα που δεν αναφέρεται τόσο συχνά και υποψιάζομαι πως ο πραγματικός αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος», λέει.

Μία μητέρα που ενέπλεξε την αστυνομία στην υπόθεσή της ήταν η «Sarah», την οποία ο έφηβος γιος της άρχισε να χτυπά πριν από δύο χρόνια. Στην αρχή απλά την έσπρωχνε, στη συνέχεια όμως χρησιμοποίησε ένα ρόπαλο του κρίκετ.

«Στην αρχή δεν περίμενα πως θα το έκανε, απλά στεκόμουν εκεί χωρίς να κάνω κάτι γιατί σκεφτόμουν «δεν μπορεί, ο γιος μου θα συνέλθει. δεν θα έκανε κάτι τέτοιο σε μένα»», αναφέρει.

Η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο όταν πήρε το κινητό του και εκείνος την απείλησε με ένα κουζινομάχαιρο. Στην πάλη που ακολούθησε εκείνη υπέστη σοβαρά τραύματα και χρειάστηκε επτά ράμματα.

«Ένιωσα φόβο, όπως όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με έναν εγκληματία μέσα στο σπίτι σου. Όταν με τραυμάτισε στο χέρι έφτασα τελικά στο σημείο να παραδεχτώ πως έχω ένα βίαιο παιδί», αναφέρει.

Ο γιος της Sarah συνελήφθη από την αστυνομία και του έγινε αναφορά. Πλέον μεγαλώνει σε ένα ίδρυμα με άλλα νεαρά άτομα τα οποία αποτελούν πρόκληση για τις κοινωνικές υπηρεσίες.

Η μητέρα του αναφέρει πως η όλη διαδικασία εμπλοκής των αρχών στο περιστατικό ήταν εξουθενωτική και στενάχωρη, αλλά αισθανόταν πως δεν μπορούσε κανείς να τη βοηθήσει.

Την ίδια στιγμή, ο Luke βρίσκεται διανύει την πέμπτη εβδομάδα ενός πρωτοποριακού προγράμματος αποκατάστασης των σχέσεων εφήβων-γονέων. Ως τώρα το έχουν ολοκληρώσει πέντε οικογένειες, ενώ ακόμη έξι βρίσκονται στο δρόμο προς την ολοκλήρωσή του.

Η Cherryl Henry-Leach, επικεφαλής του προγράμματος διάρκειας εννέα εβδομάδων στο Doncaster, αναφέρει πως η κακοποίηση από τους εφήβους αποτελεί πολύ μεγάλη πρόκληση και οι γονείς μπορεί να αισθάνονται ντροπή όταν αναγκάζονται να ζουν υπό καθεστώς τρόμου.

Πολλοί έφηβοι που συμμετείχαν στο πρόγραμμα υπήρξαν μάρτυρες ενδοοικογενειακής βίας μεταξύ των γονιών τους, αναφέρει, γι’ αυτό τον λόγο το πρόγραμμα αποσκοπεί στο να καταστήσει την κακοποίηση ως κάτι το μη φυσιολογικό και να τους βοηθήσει να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους.

«Κάθε περίπτωση μπορεί να σου σπαράξει την καρδιά με τον τρόπο της. Για μένα, οι οικογένειες αυτές είναι διαλυμένες και χρειάζονται στήριξη για να ορθοποδήσουν και να μπορέσουν να προχωρήσουν πιο υγιείς στο μέλλον», εξηγεί.

Το πρόγραμμα εξετάζει επίσης το αντίκτυπο που μπορεί να έχει αυτή η βία σε άλλα μέλη της οικογένειας. «Δίνεται η δυνατότητα στα αδέλφια να συνεργαστούν μαζί μας», προσθέτει.

Ο Luke αναφέρει πως το πρόγραμμα τον βοηθά να ελέγξει τον θυμό του: «Συνήθιζα να χτυπώ τη μαμά μου τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα και τώρα πια έχω να τη χτυπήσω τρεις, τέσσερις βδομάδες, αυτό σημαίνει πως υπάεχει βελτίωση».

«Είμαι πιο ήρεμος πλέον. Δεν είμαι τόσο θυμωμένος. Έρχομαι πιο κοντά με τη μαμά μου. Δεν θέλω να είμαι κακός άνθρωπος».