Τι θέλει ένα μωρό από τους γονείς του;

Οι πρώτες εμπειρίες ενος μωρού, όπως πλέον γνωρίζουμε, είναι άκρως σημαντικές για την ανάπτυξη του. Η επικοινωνία μάλιστα ξεκινάει κατά την εγκυμοσύνη, όπου οι γονείς αρχίζουν να επικοινωνούν και να δένονται με το έμβρυο. Το έμβρυο μπορεί και αντιδράει στα βιοχημικά και συναισθηματικά μηνύματα που δέχεται από το περιβάλλον του και το πώς αισθάνεται μια μαμά κατά την εγκυμοσύνη μεταβιβάζεται στο μωρό της.

γράφει η Κρίστη Πόππη

Διδάκτωρ Παιδοψυχολογίας

www.kristipoppi.com

Όταν γεννιέται ένα μωρό και οι γονείς είναι εναρμονισμένοι με τις ανάγκες του παιδιού και ανταποκρίνονται άμεσα σε αυτές, τότε δημιουργείται ένας ασφαλής συναισθηματικός δεσμός ανάμεσα τους. Είναι σημαντικό για έναν γονέα να στέλνει θετικά μηνύματα στο παιδί του μέσα από τα μάτια, το χαμόγελο, το άγγιγμα και την γλώσσα του σώματος. Είναι εξίσου σημαντικό να μεταδίδει ο γονιός στο παιδί οτι κατανοεί τις ανάγκες του και να τις ικανοποιεί με τρυφερότητα και σταθερότητα.

Τί είναι όμως αυτό που θέλει ένα μωρό από εσάς;

Μου αρέσει να ακούω την φωνή σου

Μιλήστε στο μωρό σας για όλα, περιγράψτε την καθημερινότητα σας, πείτε του για το βιβλίο που διαβάζετε, για τα δέντρα που είδατε στην βόλτα, ό,τι σας έρχεται στο μυαλό. Μπορείτε ακόμα να του τραγουδήσετε και να έχετε στο μυαλό σας οτι είναι σημαντικό να ακούει εσάς, όχι τηλεόραση, ραδιόφωνο κλπ. Ανταποκριθείτε στους ήχους που αρχίζει να βγάζει και μιμηθείτε όσα κάνει. Αν βγάζει την γλώσσα του, βγάλτε κι εσείς την δική σας. Αυτές οι αρχικές αλληλεπιδράσεις είναι βασικές για να χτίσετε τις επικοινωνιακές του δεξιότητες.

Κοίτα με που σε κοιτώ

Η βλεμματική επαφή μεταξύ ενός βρέφους και του γονέα είναι μια πρωταρχική μορφή επικοινωνίας. Το βρέφος κοιτάει στα μάτια της μαμάς και αποδέχεται ισχυρά μηνύματα σχετικά με τα συναισθήματα της που επηρεάζουν το αίσθημα ασφάλειας που αισθάνεται το ίδιο. Τα συναισθήματα φαίνονται στο πρόσωπο και η βλεμματική επαφή αποτελεί τη βασική πηγή πληροφοριών για τα αισθήματα των άλλων.

Χαμογέλασε μου

Από τους πρώτους μήνες της ζωής τους τα βρέφη χαμογελούν όταν αντικρύζουν τους γονείς τους ή τα πρόσωπα εκείνα που τους παρέχουν την πρωταρχική φροντίδα. Το χαμόγελο ενός μωρού ελκύει την προσοχή του γονέα και ενθαρρύνει την αλληλεπίδραση τους. Είναι σαν να λέει το μωρό «Είμαι χαρούμενος/η που σε βλέπω». Το χαμόγελο που ανταποδίδει τότε ο γονέας προκαλεί αίσθημα ασφάλειας και σιγουριάς στο παιδί. «Κι εγώ είμαι χαρούμενος/η που σε βλέπω και αισθάνομαι μεγάλη χαρά όταν είμαι κοντά σου». Οι θετικές ματιές και τα χαμόγελα συμβάλουν στην καλύτερη ανάπτυξη του εγκεφάλου ενός βρέφους και οδηγούν σε αισθήματα απόλαυσης. Όπως αναφέρει ο Schore (1994) όταν το μωρό βλέπει το χαμόγελο στο πρόσωπο της μαμάς ή του μπαμπά πυροδοτείται μια βιοχημική αντίδραση, νευροδιαβιβαστές απελευθερώνονται στον εγκέφαλο και στο σώμα, κι έτσι αναπτύσσεται ο εγκέφαλος και παράγονται αισθήματα χαλάρωσης και χαράς.

Πάρε με αγκαλιά

Όταν ένας γονιός κρατάει στην αγκαλιά του το παιδί του, του δημιουργεί ένα ασφαλές και ζεστό περιβάλλον όπου το παιδί μπορεί να χαλαρώσει και να νιώσει υποστήριξη. Τα νευρικά συστήματα του γονέα και του βρέφους επικοινωνούν μεταξύ τους. Ο καρδιακός παλμός του μωρού συγχρονίζεται με αυτόν του γονέα. Ειδικά η επαφή δέρμα με δέρμα είναι ευεργετική. Οι γονείς που ανταποκρίνονται με τρυφερότητα και σταθερότητα στο κλάμα του μωρού τους μαθαίνουν στα παιδιά τους οτι μπορούν να στηριχτούν πάνω τους. Κάπως έτσι χτίζεται η εμπιστοσύνη και το ασφαλές συναισθηματικό δέσιμο. Ένα μωρό επικοινωνεί τις ανάγκες του μέσα από το κλάμα. «Πεινάω, αισθάνομαι μοναξιά, πονάω, φοβάμαι..». Οι μητέρες που επιδεικνύουν τρυφερότητα όταν κρατούν τα μωρά τους αγκαλιά κατά τους πρώτους 3 μήνες της ζωής τους τείνουν να δημιουργούν ασφαλέστερους συναισθηματικούς δεσμούς με τα παιδιά τους αργότερα.

Φρόντισε με

Η ικανοποίηση των βασικών αναγκών ενός μωρού περιλαμβάνει τη θρέψη και τη φροντίδα του. Το μωρό συνδέει τη θρέψη με ένα τρυφερό άγγιγμα, με τη βλεμματική επαφή, το χαμόγελο και την ομιλία. Η εγγύτητα που αισθάνεται το παιδί εκείνη την ώρα ενισχύει την αγάπη,την  εμπιστοσύνη και τον ασφαλή συναισθηματικό δεσμό.

Παρατήρησε με

Τα μωρά δεν έρχονται στον κόσμο με κάποιο εγχειρίδιο, αν όμως παρατηρήσετε το παιδί σας τότε θα είναι σαν να «διαβάζετε τις οδηγίες του». Όταν ένας γονιός παρατηρεί το παιδί του και προσπαθεί να το καταλάβει, να το γνωρίσει..τότε το παιδί αισθάνεται εμπιστοσύνη και ο γονιός καταφέρνει να ανταποκριθεί καλύτερα στις ξεχωριστές του ανάγκες.

Αποδέξου με

Καλό είναι ο γονιός να προσπαθήσει να αποβάλει τις μη ρεαλιστικές προσδοκίες που είχε για το παιδί του πριν αυτό γεννηθεί. Μπορεί να είναι πιο ανήσυχο, πιο επίμονο απ’οτι περίμενε, αυτά όμως είναι τα χαρακτηριστικά του και είναι καλύτερο να τα «αγκαλιάσει».

Άφησε με να εξερευνήσω

Είναι σημαντικό για ένα μωρό καθώς μεγαλώνει να μπορεί να εξερευνήσει τον χώρο στον οποίο βρίσκεται, οπότε καλό είναι να μπορεί να το κάνει αυτό με ασφάλεια χωρίς να ακούει συνέχεια «όχι». Καλό είναι να προλαμβάνετε και να το ανακατευθύνετε.

Άφησε με να χαλαρώσω

Κάθε στιγμή με το μωρό σας μετράει, αυτό δεν σημαίνει όμως οτι πρέπει να απασχολείτε το μωρό σας διαρκώς. Τα μωρά χρειάζονται χρόνο να ανακαλύψουν, π.χ. πώς λειτουργεί το σώμα τους, να ακούσουν μουσική, να παρακολουθήσουν τις σκιές που δημιουργούνται στον τοίχο κλπ. Έχουν ανάγκη δηλαδή να «παίξουν» μόνα τους ενώ νιώθουν ασφάλεια με την παρουσία σας. Καλό είναι δηλαδή να ξέρετε και πότε πρέπει να αφήσετε το μωρό να χαλαρώσει. Αν απομακρύνει το βλέμμα του δεν χρειάζεται να εισβάλλετε στο οπτικό του πεδίο, μπορεί απλά να θέλει λίγο χρόνο να ηρεμήσει από τον υπέρμετρο ενθουσιασμό που το διακατέχει.

H Κρίστη Πόππη είναι παιδοψυχολόγος και Διδάκτωρ.

Διατηρεί το προσωπικό της γραφείο στην Θεσσαλονίκη και συντονίζει τις διαδραστικές ομάδες γονέων «Parents’ Talks»

www.kristipoppi.com