Γράφει ο Παναγιώτης Σπυρίδης
Αναπλ. Καθηγητής Παιδιατρικής
«…εάν ξαναγεννιόμουνα
θα ήθελα να γίνω πάλι Παιδίατρος,
με την προϋπόθεση ότι τα παιδιά
δεν θα εκδήλωναν πυρετό και εμέτους!»
Πολλά ζητάω, θα μου πείτε, δεν αντέχω όμως να αντιμετωπίζω και να επαναλαμβάνω τα ίδια και τα ίδια μονότονα, κάθε μέρα, συζητώντας με τους ίδιους ανθρώπους αυτά που είπαμε πριν από λίγες μέρες, με κάποια νέα ευκαιρία.
«Πόσο Depon θα δίνω;», «κάθε πόσες ώρες;», «μπορώ να δίνω και Ponstan;», «μπορώ να τα εναλλάσσω; και κάθε πότε;’, κ.ά.
Ατελείωτες ώρες καταναλώνουν οι Παιδίατροι στο τηλέφωνο για να δώσουν οδηγίες για την αντιμετώπιση του πυρετού και εάν μετά από 10 μέρες αρρωστήσει πάλι το παιδί, από την αρχή…
Αντιμετωπίζουμε τον πυρετό φίλοι μου, ως να είναι το νόσημα και όχι το σύμπτωμα, σε βαθμό που χάνουμε το δάσος για χάρη του δένδρου.
Για τους παραπάνω λόγους αποφάσισα να γράψω αυτό το κείμενο και με την ελπίδα ότι κάποιοι γονείς θα εμπεδώσουν κάποια πράγματα, σχετικά με τον πυρετό και θα βοηθήσουν θετικά το παιδί τους εαυτούς τους και εμάς.
Και μια και είπα «εμάς» για να μην αδικούμε τους γονείς, ας κάνω ένα ρητορικό ερώτημα. Είμαστε άραγε και εμείς οι Παιδίατροι από τη μεριά μας, αμέτοχοι; Όχι θα έλεγα, γιατί δεν ενημερώσαμε ποτέ τους γονείς για το τι είναι ο πυρετός, τι εξυπηρετεί η παρουσία του και κυρίως πως σχετίζεται με την αμυντική ικανότητα του παιδιού. Δεν τους εξηγήσαμε με ευκρίνεια ότι ο πυρετός για εμάς τους Παιδιάτρους είναι ένα σηνιάλο ότι κάποιος λοιμογόνος παράγοντας έχει εισέλθει στο παιδί και μας ενδιαφέρει αυτός ο παράγοντας, διότι πρέπει να τον καταπολεμήσουμε. Όταν σε κάθε επικοινωνία με τους γονείς πέφτουμε στη παγίδα να μιλούμε συνεχώς για πυρετό, εύλογα ο γονιός θεωρεί ότι αυτός ο αντίπαλος.
Ο πυρετός λοιπόν, αποτελεί φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε μία ποικιλία παραγόντων, με συνηθέστερο αίτιο τις λοιμώξεις, ιογενείς κυρίως, αλλά και βακτηριακές.
Συμβαίνει όταν ανεβαίνει η θερμοκρασία του σώματος, εξαιτίας του γεγονότος ότι ο θερμοστάτης που βρίσκεται στον εγκέφαλο, τοποθετείται σε υψηλότερο επίπεδο από το φυσιολογικό εξ αιτίας της λοίμωξης. Είναι δηλαδή ως να ρυθμίσαμε την θερμοκρασία του σπιτιού μας σε υψηλότερο επίπεδο, γυρίζοντας τον θερμοστάτη.
Και γεννάται το ερώτημα: Γιατί το έκανε αυτό ο οργανισμός; Είναι δυνατόν να μην κάνει σωστά τη δουλειά της η φύση, όταν διαχειρίζεται έναν υγιή οργανισμό;
Όχι θα έλεγα. Η φύση κάνει πολύ καλά τη δουλειά της. Εμείς οι άνθρωποι με τις παρεμβάσεις μας την μπερδεύουμε και της δημιουργούμε προβλήματα.
Ποιος είναι λοιπόν ο ρόλος του πυρετού και γιατί ανεβαίνει η θερμοκρασία μας, όταν μας απειλεί μία λοίμωξη; Η απάντηση έρχεται αβίαστα: Η παρουσία του είναι ιδιαίτερα ευεργετική γιατί μαζί με άλλους παράγοντες (λευκά αιμοσφαίρια, κυτοκίνες, ιντερφερόνη, παράγοντα νέκρωσης του όγκου, μεσολαβητές κ.α), θωρακίζει τον οργανισμό, η υψηλή θερμοκρασία σε συνδυασμό με την ραγδαία πτώση του σιδήρου του αίματος, δυσκολεύει τον πολλαπλασιασμό των εισβολέων, ενώ εκφράζεται και άποψη ότι είναι ο πυρετός η θρυαλλίδα που κινητοποιεί την άμυνα. Πάντα έλεγαν οι παλαιότεροι από εμάς κλινικοί γιατροί, ότι ο ασθενής με λοίμωξη που δεν εμφανίζει πυρετό έχει μειωμένη αμυντική ικανότητα. Σε περιόδους όπου δεν υπήρχαν φάρμακα για την αντιμετώπιση κάποιας λοίμωξης χρησιμοποιούσαν πυρετογόνους ουσίες για να δημιουργήσουν πυρετό (φυματίωση λέπρα κ.ά) και να κινητοποιήσουν την άμυνα.
Για να μην σας κουράζω αγαπητοί μου φίλοι, όποιος θέλει περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα πυρετός-άμυνα, θα τις βρει στο κείμενο της συνεργάτιδάς μου κ. Ιωάννας Θανοπούλου, που όμως το κείμενο αυτό απευθύνεται σε γιατρούς.
Ας δούμε τώρα, πως προκαλείται ο πυρετός:
Ο πυρετός στη λοίμωξη είναι ενδογενής, προκαλείται δηλαδή από κινητοποίηση ουσιών του οργανισμού που αυξάνουν τον μεταβολισμό, σε συνδυασμό με τις τρομώδεις κινήσεις των μυών (ρίγος- φρίκια) που κατά βάση αυξάνουν τη θερμοκρασία καταναλώνοντας ενέργεια, με στόχο να την φθάσουν εκεί που την έβαλε ο θερμοστάτης.
Πότε θεωρούμε ότι ανέρχεται η θερμοκρασία;
Προτείνουμε τη θερμοκρασία του ορθού, εκτός από την περίπτωση που το παιδί δεν το δέχεται, οπότε η αμέσως καλύτερη επιλογή είναι η μασχάλη, που όμως πρέπει να μην είναι υγρή από ιδρώτα και το παιδί να παραμένει ήρεμο κατά τη διάρκεια της μέτρησης.
Τα θερμόμετρα υδραργύρου έχουν καταργηθεί.
Προτιμάτε τα θερμόμετρα με μέταλλο στην άκρη και ψηφιακή ένδειξη, για ορθό, μασχάλη και στόμα, χωρίς να απορρίπτονται και ηλεκτρονικά μετώπου και ακουστικού πόρου. Για τη χρήση των τελευταίων απαιτείται κάποια μεγαλύτερη εξοικείωση.
Αίτια πυρετού
Τα συνηθέστερα αίτια του πυρετού είναι, όπως αναφέρθηκε, οι λοιμώξεις, ιογενείς κατά το πλείστον με προσβολή του ανώτερου αναπνευστικού ή του πεπτικού, αλλά και λοιμώξεις βακτηριακές, όπως οξεία στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα, οξεία μέση ωτίτιδα, λοίμωξη του ουροποιητικού, του πνεύμονα (πνευμονία κ.α).
Τα δόντια σε μερικά παιδιά προκαλούν πυρετό κατά τη νεογιλή οδοντοφυϊα, πάλι όμως δεν μπορούν να οδηγήσουν τη θερμοκρασία σε επίπεδα υψηλότερα του 38,8οC(μασχάλης) ή 38,3 οC (ορθού).
Σε παιδιά μικρότερα των 3 μηνών η υψηλή θερμοκρασία του περιβάλλοντος (23οC και άνω), τα σφιχτά ή τα πολλά ρούχα είναι δυνατόν να ανεβάσουν τη θερμοκρασία του σώματος, όχι όμως πάνω από 38,5 οC και τέλος η αφυδάτωση από μειωμένη λήψη υγρών ή από υπερβολικές απώλειες υγρών, αντίστοιχα.
Μερικά παιδιά εμφανίζουν πυρετό μετά από εμβολιασμό (άμεσα ή σε μερικές μέρες), ανάλογα με το είδος του εμβολίου.
Ποιος είναι τελικά ο καλύτερος τρόπος για να μετράμε τη θερμοκρασία σε ένα παιδί;
Η θερμοκρασία του ορθού είναι η πλέον αξιόπιστη, η θερμοκρασία μασχάλης η επόμενη και η πλέον ακατάλληλη, η αίσθηση του πυρετού αγγίζοντας το παιδί με το χέρι ή με το πρόσωπο μας στο μέτωπο.
Ποια θερμόμετρα είναι πλέον ασφαλή;
Είναι τα θερμόμετρα με μέταλλο στο ρύγχος, και ψηφιακή ένδειξη. Είναι ακίνδυνα, ελαφρά και φθηνά.
Τα υδραργυρικά, γυάλινα θερμόμετρα, όπως αναφέραμε, καταργήθηκαν πλέον διότι σπάζουν και ως εκ τούτου σε περίπτωση καταστροφής, το παιδί έρχεται σε επαφή με τον υδράργυρο.
Μέτρηση από ορθό
Ξαπλώνουμε το παιδί στα πόδια μας ή στο κρεβάτι του με το στομάχι προς τα κάτω, βάζουμε στο μεταλλικό άκρο λίγο βαζελίνη, το βάζουμε στο ορθό έως ότου πάψουμε να βλέπουμε το μέταλλο και το διαβάζουμε σε 1 λεπτό ή μόλις ακούσουμε ένα θόρυβο που σημαίνει ότι ολοκληρώθηκε η θερμομέτρηση.(figure 1)up to date. Πλένουμε το θερμόμετρο με σαπούνι ή με αλκοόλ ή κάποιο αντισηπτικό.
Μέτρηση από τη μασχάλη.
Μασχάλη στεγνή. Κρατάμε το παιδί στην αγκαλιά και ακινητοποιούμε το βραχίονά του. Διαβάζουμε σε 2-3 λεπτά.
Πρέπει να αντιμετωπίζουμε τον πυρετό;
Υπάρχουν θετικά και αρνητικά στην απόφαση για την αντιμετώπιση του πυρετού. Είπαμε παραπάνω ότι ο πυρετός παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της λοίμωξης, από την άλλη μεριά είναι ενοχλητικός και συνήθως, κυρίως στο ξεκίνημα, το παιδί αισθάνεται άβολα και είναι ιδιαίτερα ανήσυχο ή κοιμάται πολύ και δεν θέλει να το ενοχλούν.
Το ύψος του πυρετού δεν είναι πάντοτε η ένδειξη για την αντιμετώπισή του. Αντίθετα η διάθεση του παιδιού αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα. Ο πυρετός συνοδεύεται συνήθως από συμπτώματα όπως κεφαλαλγία, μυαλγίες, εμετούς διάρροιες, εξάνθημα κλπ. Μερικά από τα παραπάνω πρέπει να εκτιμηθούν από τον γιατρό, ανεξαρτήτως της ύπαρξης ή μη πυρετού.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, ένα παιδί με πυρετό αντιμετωπίζεται στο σπίτι του. Θεωρούμε όμως ότι είναι βασικό για τους γονείς να μπορούν να αντιληφθούν πότε πρέπει ένα παιδί να εκτιμηθεί από γιατρό, ανεξάρτητα από το ύψος του πυρετού, αν πρέπει να αντιμετωπισθεί ο πυρετός ή ακόμη να παρακολουθούν το παιδί χωρίς αντιμετώπιση του πυρετού, ενώ η φροντίδα θα στραφεί στη ενυδάτωση που αποτελεί βασικό παράγοντα. Βασική συμβουλή αποτελεί η παρακολούθηση όσων συνοδεύουν τον πυρετό και όχι του πυρετού. Ένα εξάνθημα για παράδειγμα είναι σημαντικό και η αξία της περιγραφής στον Παιδίατρο, είναι κατά πολύ σημαντικότερη του πυρετού, όσο ψηλά και αν βρίσκεται αυτός.
Πρέπει να ενημερώσουμε το γιατρό ή να ζητήσουμε να εξετάσει το παιδί, όταν πρόκειται για:
Συνιστάται η αντιμετώπιση του πυρετού
Δεν συνιστάται η αντιμετώπιση του πυρετού.
Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτείται αντιμετώπιση του πυρετού ενός παιδιού. Ένα άρρωστο παιδί ηλικίας μεγαλύτερη των 12 μηνών που έχει θερμοκρασία ορθού < 39,8οC και κατά τα άλλα είναι ζωηρό, επικοινωνεί πολύ καλά μαζί μας και τέλος έχει διάθεση να παίξει, δεν χρειάζεται αντιπυρετική αγωγή άμεσα. Είναι προτιμότερη η παρακολούθηση της συμπεριφοράς του και τα τυχόν συμπτώματα.
Η βελτίωση, ιδιαίτερα η προσωρινή, μετά από χορήγηση αντιπυρετικού, δεν σχετίζεται πάντοτε με καλοήθη εξέλιξη της λοίμωξης (να μην σας ξεγελάει η προσωρινή βελτίωση που οφείλεται στα αντιπυρετικά φάρμακα, ιδιαίτερα κατά το πρώτο 24ωρο της νόσου).
Γονείς που έχουν λόγους για να χρησιμοποιήσουν αντιπυρετικά, πρέπει να ενημερώνουν το γιατρό για να έχει εικόνα της αρρώστιας, με περιγραφή κυρίως των παρατηρήσεων επί της συμπεριφοράς και των συμπτωμάτων του παιδιού και λιγότερο να γίνεται αναφορά στον πυρετό, αν υποχώρησε, πόσο υποχώρηε, τι του δώσαμε κλπ.
Με ποιους μηχανισμούς αποβάλλεται η θερμοκρασία από τον οργανισμό:
1) Με ακτινοβολία από το απαλλαγμένο από ρούχα, δέρμα.
2) Από την εξάτμιση του ιδρώτα
3) Από το πέρασμα αέρα θερμοκρασίας δωματίου, από το δέρμα (ανεμιστήρας σε χαμηλή σκάλα)
Επιλογές ανιπυρετικών
Οι πιο σωστές επιλογές είναι η acetaminophen (paracetamol), (Panadol, Dolal, Depon, Dalminete) και η Ibuprofen (Algofren sirup και Nurufen σε καψάκια, για μεγαλύτερα παιδιά. Τα φάρμακα αυτά κατεβάζουν τον πυρετό κατά 1 οC-11/2 οC και κυρίως ανακουφίζουν τον άρρωστο. Η ασπιρίνη καλό είναι να μην χρησιμοποιείται σε παιδιά κάτω των 18ετών, εξαιτίας του πολύ επικίνδυνου συνδρόμου Reye που μπορεί να προκληθεί αν το παιδί έχει προσβληθεί από γρίπη ή ανεμευλογιά. Τις δόσεις των φαρμάκων τις γνωρίζετε από προηγούμενη χρήση ή μετά επικοινωνία με τον Παιδίατρο.
Ο λόγος που δεν παίρνουμε θέση στο δοσολογικό σχήμα είναι η αποφυγή λαθών κατά τον υπολογισμό από τους γονείς και το γεγονός ότι υπάρχει σημαντικό εύρος στη δοσολογία, κάτι που μόνο ο Παιδίατρος μπορεί να διαχειρισθεί.
Χορηγείται κάθε 4-6 ώρες αν απαιτείται και δεν πρέπει να την δίνουμε για περισσότερες από 5 φορές το 24ωρο.
Αν δεν είναι απαραίτητο, καλό είναι να μην χορηγείται σε βρέφη κάτω των 3 μηνών. Η δόση προσδιορίζεται από το γιατρό με βάση το βάρος του σώματος και όχι την ηλικία. Σε παιδιά μεγαλύτερα των 5 ετών η δόση δεν μεταβάλλεται ουσιαστικά όταν η διαφορά βάρους είναι 2-3 κιλά πάνω ή κάτω.
Μπορεί να χορηγείται κάθε 6 ώρες. Δεν πρέπει να χορηγείται σε βρέφη μικρότερα των 6 μηνών. Η ποσότητα-δόση προσδιορίζεται από το γιατρό με βάση το βάρος σώματος.
Η συγχορήγηση ibuprofen και acetaminophen ή η εναλλάξ χορήγηση αυξάνει την πιθανότητα λάθους γιατί είναι δυνατόν να έχουμε ξεχάσει τι δώσαμε την προηγούμενη φορά.
Μπάνια
Είναι γεγονός ότι διεθνώς υπάρχει διχογνωμία. Παρά ταύτα είναι γνωστό ότι η πρόκληση υπεραιμίας του δέρματος μετά από ένα ζεστό μπάνιο, οδηγεί σε αποβολή θερμοκρασίας.
Αν επικουρικά χρησιμοποιείστε μπάνιο, να είναι ζεστό και όχι ψυχρό, να τρίβετε το δέρμα ώστε να πετύχετε υπεραιμία και πάντοτε το παιδί να κάθεται και όχι όρθιο, διότι μπορεί να λιποθυμήσει.
Μην τα τρίβετε με τα αλκοολούχα διαλύματα. Το οινόπνευμα απορροφάται από το δέρμα.
Υγρά
Το παιδί που έχει πυρετό διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο να αφυδατωθεί ένεκα της εφίδρωσης, αλλά και της μειωμένης λήψης υγρών. Για το λόγο αυτό κύρια φροντίδα των γονέων είναι η χορήγηση υγρών κάθε μορφής και κατά προτίμηση δροσερών.
Τα παιδιά με πυρετό συνήθως δεν έχουν όρεξη για φαγητό και δεν πρέπει να τα πιέζουμε να φάνε.
Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να φάνε ζελέ, σούπες, pop corn με αλάτι και ότι άλλο επιθυμούν. Αν το άρρωστο παιδί αρνείται να πιει και να φάει για περισσότερες από 4-5 ώρες καλό είναι να επικοινωνείτε με τον παιδίατρο ιδιαίτερα αν συνυπάρχουν εμετοί ή διάρροιες.
Ανάπαυση
Τα παιδιά με πυρετό νιώθουν κουρασμένα και συνήθως πονούν (κεφαλαλγία, δυσκαταποσία, ωτικοί πόνοι, μυαλγίες και αρθραλγίες). Οι γονείς είναι καλό να τα ενθαρρύνουν να ξαπλώσουν για όσες ώρες επιθυμούν. Δεν είναι χρήσιμο να το κάνουμε αυτό, αν το παιδί δεν το επιθυμεί.
Το παιδί επιστρέφει στο σχολείο μετά από 24ωρη πλήρη απυρεξία, που έμμεσα σημαίνει ότι κλινικά έχει υποχωρήσει η λοίμωξη και κατά τεκμήριο έχει πάψει και η μεταδοτικότητά της..
Ο ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ ΣΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΟΤΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΡΡΩΣΤΟ.
ΕΣΕΙΣ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ
πηγή paidiatriki.gr
Στο "Είμαι Μαμά!" όλοι έχουν λόγο! Θες να μοιραστείς μαζί μας μια εμπειρία σου; Να γράψεις κάποιο κείμενο σχετικό με την ειδικότητά σου; Είδες κάτι ενδιαφέρον που πιστεύεις ότι αξίζει να δημοσιεύσουμε; Επικοινώνησε μαζί μας στο eimaimama@gmail.com
Κανένα σχόλιο ακόμη
Γράψτε πρώτος ένα σχόλιο