Το τέταρτο τρίμηνο

«Το μωρό μου είναι ήσυχο μόνο όταν είναι στην αγκαλιά. Μόλις το αφήσω κάτω αρχίζει να κλαίει»

«Κοιμάται καλά μόνο όταν είναι στο στήθος μου. Δεν θέλει καθόλου να την αφήνω στο κρεβατάκι της»

«Κλαίει αμέσως μόλις τον αφήσουμε κάτω»

Αν έπαιρνα ένα ευρώ κάθε φορά που άκουγα αυτές τις φράσεις, σήμερα θα ήμουν πολύ πλούσια! Αυτό που με εντυπωσιάζει είναι ότι δεν πιάνουμε το νόημα, οι περισσότεροι δεν καταλαβαίνουμε, γιατί τόσα πολλά μωρά χρειάζονται την αγκαλιά για να ηρεμήσουν κι αυτό που με εντυπωσιάζει ακόμα περισσότερο είναι ότι πραγματικά ξοδεύουμε τόση πολύ ενέργεια και χρόνο για να καταφέρουμε να αφήσουμε τα μωρά μας από την αγκαλιά. Όμως, εκτός από ενέργεια και χρόνο, ξοδεύουμε πολύ περισσότερα σε χρήμα. Η βιομηχανία του «μην παίρνεις το παιδί αγκαλιά» κοστίζει πολλά εκατομμύρια: κούνιες, κρεβατάκια, καλαθούνες, λίκνα, παιχνίδια… και η λίστα δεν έχει τέλος. Την πρώτη φορά που έγινα μαμά πρέπει να παραδεχτώ ότι αγόρασα πολλά πράγματα απ’ αυτή τη λίστα και δεν ντρέπομαι να παραδεχτώ τώρα ότι ειλικρινά δεν μου είχε περάσει απ’ το μυαλό ότι ίσως η απάντηση είναι να ΜΗΝ αφήνω το μωρό μου κάτω και σίγουρα δεν σκέφτηκα σε τι μπορεί να χρησιμεύουν όλα αυτά τα πράγματα. Μου πήρε αρκετό χρόνο για να καταλάβω και να δω τον κόσμο με τα μάτια του μωρού.

Για να καταλάβουμε τα νεογέννητα μωρά μας είναι απαραίτητο να προσπαθήσουμε να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση τους, να φανταστούμε τον κόσμο τους – αλλά ποιόν κόσμο; Τον κόσμο που γνωρίζουν και που έχουν περάσει τους τελευταίους 9 μήνες, ή τον κόσμο που βρίσκονται τώρα, δηλαδή τον δικό μας κόσμο; Για να καταλάβουμε πλήρως θα πρέπει να κατανοήσουμε την τεράστια αλλαγή που έχει γίνει στον κόσμο τους. Κάποια μωρά βιώνουν εύκολα τη μετάβαση από τη μήτρα στον έξω κόσμο, κάποια άλλα λιγότερο εύκολα και είναι αυτά τα δεύτερα, «τα δύσκολα μωρά», από τα οποία μαθαίνουμε τόσα πολλά.

«Η γέννα ξαφνικά διαταράσσει την ισορροπία και την οργάνωση. Κατά τη διάρκεια του πρώτου μήνα ζωής, το μωρό προσπαθεί να επανακτήσει αυτή την αίσθηση της ισορροπίας και της οργάνωσης και να προσαρμοστεί στη ζωή έξω από τη μήτρα. Η γέννα και η προσαρμογή του μωρού στην εξωμήτρια ζωή, αναδεικνύουν το ταμπεραμέντο του κάθε μωρού, αφού για πρώτη φορά θα πρέπει να βρει τον τρόπο να κάνει γνωστές τις ανάγκες του. Είναι υποχρεωμένο να δράσει, να «συμπεριφερθεί». Εάν πεινάει, κρυώνει ή φοβάται, κλαίει. Πρέπει να κάνει προσπάθεια για να πάρει αυτό που χρειάζεται από το περιβάλλον του. Εάν οι ανάγκες του είναι απλές και μπορεί να τις ικανοποιήσει εύκολα, χαρακτηρίζεται «εύκολο μωρό». Εάν δυσκολεύεται να προσαρμοστεί, χαρακτηρίζεται «δύσκολο μωρό» – Dr. William Sears

Ας κάνουμε λοιπόν μια γρήγορη σύγκριση σ’ αυτούς τους δύο διαφορετικούς κόσμους:

Αρκετά διαφορετικά ε; Η μεγαλύτερη διαφορά όμως είναι το γεγονός ότι στη μήτρα, ο κόσμος του μωρού ήταν αμετάβλητος, κάθε μέρα ήταν ίδια με την προηγούμενη, τα ερεθίσματα που δεχόταν ήταν λίγο-πολύ τα ίδια. Όμως τώρα που γεννήθηκε, κάθε μέρα είναι διαφορετική!

Η έννοια του «τέταρτου τρίμηνου» μας βοηθάει να καταλάβουμε την μετάβαση που πρέπει να κάνει κάθε νεογέννητο μωρό, κατά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής του στον έξω κόσμο, και αν το καταλάβουμε θα βρούμε πολλούς τρόπους για να το βοηθήσουμε – όμως για μένα το πιο σημαντικό πράγμα σ’ αυτό το τέταρτο τρίμηνο είναι η κατανόηση και η ενσυναίσθηση από τους γονείς, που αν υπάρχει όλα κυλούν πιο ήρεμα και φυσικά.

Παρακάτω θα βρείτε κάποια τεχνάσματα για να ηρεμήσετε το μωρό σας, τα οποία δουλεύουν αρκετά καλά στις περισσότερες περιπτώσεις, όμως να θυμάστε πάντα ότι κάθε μωρό είναι διαφορετικό και αν δεν το ξέρετε ήδη, σύντομα θα μάθετε τι αρέσει περισσότερο στο δικό σας μωρό κι αυτό είναι το πιο σημαντικό, αυτό που είναι «ειδικό» για το δικό σας μωρό.

Κίνηση

Η μήτρα μας είναι ένας χώρος που συνεχώς κινείται και τα μωρά λατρεύουν την κίνηση. Στην μήτρα μας το μωρό κινούνταν με κάθε δική μας κίνηση. Μόλις γεννηθούν όμως, πολύ συχνά θέλουμε να τα αφήσουμε κάτω, τελείως ακίνητα. Φανταστείτε όμως πώς μπορεί να αισθάνεται το μωρό. Μπορείτε να χορέψετε, να το κουνήσετε από τη μια πλευρά στην άλλη, να περπατήσετε γρήγορα μαζί του ή να το πάτε μια βόλτα με το αυτοκίνητο.

Επαφή δέρμα με δέρμα

Το καλύτερο ηρεμιστικό! Για το μωρό, η επαφή με το ζεστό, φυσικά αρωματισμένο δέρμα σας, είναι ο παράδεισος. Το βοηθάει να σταθεροποιήσει τη θερμοκρασία του, τους χτύπους της καρδιάς του και τις ορμόνες του στρες και κινητοποιεί την έκκριση ωκυτοκίνης – της ορμόνης της αγάπης – και στους δυο σας. Κάντε μπάνιο μαζί του, πάρτε το γυμνή στην αγκαλιά σας και κοιμηθείτε μαζί του. Όλες αυτές είναι εξαιρετικές εμπειρίες τόσο για το μωρό σας όσο και για σας.

Κοιμηθείτε μαζί

Κοιμηθείτε στο ίδιο κρεβάτι με το μωρό σας και ο ύπνος όλης της οικογένειας είναι εξασφαλισμένος. Τα μωρά είναι γενικά πολύ πιο ήρεμα και κοιμούνται περισσότερο όταν κοιμούνται μαζί μας στο κρεβάτι μας, ωστόσο αυτό το θέμα είναι ακόμα ταμπού παρόλο που το 60% των γονιών κοιμούνται κάποια στιγμή μαζί με τα παιδιά τους. Παρόλο που είναι αδιαμφισβήτητα το πιο ωραίο ηρεμιστικό, αν ακολουθήσετε αυτή την πρακτική είναι σημαντικό να τηρήσετε ορισμένους κανόνες:

• Κοιμηθείτε με το μωρό σας ΜΟΝΟ σε κρεβάτι, ποτέ σε καναπέ ή πολυθρόνα και βεβαιωθείτε ότι το στρώμα είναι αρκετά σταθερό και ότι το μωρό είναι μακριά από μαξιλάρια, κουβέρτες, παπλώματα, κλπ. Επίσης βεβαιωθείτε ότι το δωμάτιό σας δεν είναι πολύ ζεστό.

• Σιγουρευτείτε ότι το μωρό δεν μπορεί να παγιδευτεί σε κενό ανάμεσα στο στρώμα και στο κρεβάτι, ή ανάμεσα στο κρεβάτι και τον τοίχο.

• Μην καπνίζετε.

• Μην πίνετε.

• Μην παίρνετε υπνωτικά ή ναρκωτικά φάρμακα.

Φάσκιωμα

Φανταστείτε πόσο στριμωγμένο ήταν το μωρό στην μήτρα σας στο τέλος της εγκυμοσύνης – και μετά φανταστείτε πόσο παράξενη μπορεί να είναι η αίσθηση όλου αυτού του χώρου ξαφνικά γύρω του. Φυσικά, το πιο καλό που μπορείτε να κάνετε είναι να έχετε το μωρό τυλιγμένο με τα χέρια σας, στην αγκαλιά σας, αλλά όταν αυτό δεν είναι δυνατόν, το επόμενο καλύτερο είναι το ελαφρύ φάσκιωμα. Το φάσκιωμα γίνεται όλο και πιο δημοφιλές τελευταία, ωστόσο κι εδώ υπάρχουν κάποια πράγματα που πρέπει να προσέξετε:

• Ποτέ μη τυλίγετε το κεφάλι του μωρού ή το πρόσωπό του

• Μη φασκιώνετε το μωρό όταν είναι άρρωστο ή έχει πυρετό

• Τυλίξτε το μωρό με κάποιο λεπτό ύφασμα που επιτρέπει την είσοδο του αέρα.

• Φασκιώνετε το μωρό μόνο μέχρι την ηλικία που μπορεί να γυρίζει μόνο του.

• Βάζετε πάντα το μωρό για ύπνο ανάσκελα.

• Μη το τυλίγετε σφιχτά. Τα πόδια του θα πρέπει να είναι ελεύθερα μέσα στο ύφασμα.

• Και τέλος, αρχίστε να φασκιώνετε το μωρό σας όσο το δυνατόν πιο σύντομα από τη γέννησή του. Μη φασκιώνετε ένα μωρό 3 μηνών εάν δεν το έχετε φασκιώσει ποτέ ως τώρα.

Babywearing

Το να φοράμε το μωρό μας είναι ο καλύτερο τρόπος για να είναι ήσυχο κι ευτυχισμένο. Αυτή η μέθοδος αυξάνει το χρόνο που το μωρό βρίσκεται σε «ήρεμη εγρήγορση», κατά τον οποίο μαθαίνουν περισσότερο για τον κόσμο γύρω τους. Για όσο καιρό το μωρό μας βρίσκεται στη μήτρα μας, περνά το 100% του χρόνου του σε άμεση επαφή μαζί μας. Όμως, από τη στιγμή που γεννιούνται το ποσοστό αυτό πέφτει στο 40%! Το να φοράμε το μωρό μας σημαίνει επίσης ότι τα χέρια μας είναι ελεύθερα!

Διαλέξτε το sling σας προσεκτικά. Ένα καλό sling θα πρέπει να είναι εύκολο στη χρήση του και να υποστηρίζει σωστά τόσο τη δική σας πλάτη, όσο και του μωρού σας, ενώ δεν θα πρέπει να ασκεί πίεση στα ισχία του μωρού. Τα νεογέννητα θα πρέπει πάντα να βλέπουν προς τα εσάς, με τα πόδια στη στάση «του βάτραχου» και όχι κρεμασμένα όπως βλέπουμε στους απλούς μάρσιπους του εμπορίου.

Είναι συνηθισμένο τα μωρά να κλαίνε μόλις τα βάλετε στο sling. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν τους αρέσει, σημαίνει απλώς ότι πρέπει να κινηθείτε αμέσως μόλις το βάλετε μέσα! Όπως και με το φάσκιωμα, το babywearing έχει γίνει πολύ δημοφιλές τελευταία και υπάρχουν κάποιες οδηγίες που πρέπει να ακολουθήστε οπωσδήποτε αν το εφαρμόσετε:

• Το μωρό πρέπει να είναι σφιχτά δεμένο επάνω σας μέσα στο sling..

• Να έχετε συνεχώς οπτική επαφή με το μωρό σας.

• Να είναι αρκετά κοντά σας ώστε να μπορείτε να το φιλήσετε.

• Να μην ακουμπάει το σαγόνι του μωρού στο στήθος του.

• Να στηρίζεται καλά η πλάτη του μωρού.

Ήχοι

Τα μωρά αγαπούν τους ήχους, αλλά όχι τους ήχους που νομίζουμε. Για πολλά μωρά ο ήχος της ηλεκτρικής σκούπας είναι πολύ πιο κατευναστικός από ένα νανούρισμα. Το ίδιο και ο ήχος από το πιστολάκι, το πλυντήριο ή τον απορροφητήρα.

Τάισμα

Αν το μωρό σας πεινάει τίποτα δεν μπορεί να το ηρεμήσει, οπότε δώστε προσοχή στα σημάδια της πείνας του. Το τάισμα είναι προτιμότερο να γίνεται όποτε θέλει το μωρό και όχι σύμφωνα με το ρολόι. Θυμηθείτε επίσης ότι το μωρό σας μπορεί να μην πεινάει πάντα πολύ, μπορεί να θέλει να φάει λίγο κάποιες φορές ή να θηλάσει μόνο για ευχαρίστηση. Το πιπίλισμα είναι για τα μωρά το απόλυτο εργαλείο χαλάρωσης. Βοηθάει τα κόκκαλα του κρανίου του να πάρουν τη σωστή τους θέση, καθώς επίσης τους παρέχει άνεση και ασφάλεια.

Μπάνιο

Η μήτρα μας ήταν ένα υγρό και ζεστό μέρος. Ο έξω κόσμος είναι ξηρός και κρύος. Κάποιες φορές ένα ζεστό μπάνιο μπορεί να ηρεμήσει ένα μωρό που κλαίει, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Ακόμα καλύτερα αν η μαμά ή ο μπαμπάς μπούνε στην μπανιέρα μαζί με το μωρό.

Βόλτα

Αν όλα τα άλλα αποτύχουν, τα μωρά σταματούν το κλάμα αμέσως μόλις βγουν στον καθαρό αέρα. Δεν είμαι σίγουρη αν αυτό γίνεται λόγω της κίνησης, ή λόγω της αλλαγής του αέρα, όμως ξέρω ότι δουλεύει σχεδόν πάντα.

Βίκυ

—

Η Βίκυ Φαρδογιάννη είναι πιστοποιημένη Σύμβουλος Θηλασμού IBCLC και εργάζεται στο χώρο του θηλασμού για περισσότερο από δέκα χρόνια.

Θα την βρείτε στο thilasmos.com

και στη Facebook σελίδα “Thilasmos – Θηλασμός“