Τα μωρά γεννιούνται με αυτογνωσία

Με τις ασυντόνιστες κινήσεις τους και μάτια που ακόμη δεν έχουν μάθει να εστιάζουν, θα έλεγε κανείς πως τα νεογέννητα δεν έχουν καμία ιδέα για τον κόσμο εκεί έξω. Μία νέα έρευνα όμως ανακάλυψε πως από τη στιγμή της γέννησής τους, τα μωρά έχουν αντίληψη του σώματός τους.

Η αντίληψη του σώματος είναι μία σημαντική δεξιότητα με την οποία ξεχωρίζουμε τον εαυτό μας από τους άλλους και η αδυναμία ανάπτυξης της σωματικής αντίληψης μπορεί να αποτελέσει ένδειξη διαταραχών όπως ο αυτισμός.  Δεν είχαν γίνει όμως πολλές έρευνες επάνω στο πότε οι άνθρωποι αρχίζουν να αντιλαμβάνονται πως το σώμα τους είναι το δικό τους.

Για να καθορίσουν την αντίληψη των μωρών σε σχέση με το σώμα τους, οι ερευνητές ακολούθησαν μία μελέτη που είχε γίνει σε ενήλικες. Μία δημοφιλής ψευδαίσθηση είναι αυτή κατά την οποία οι άνθρωποι μπορούν να πειστούν πως ένα λαστιχένιο χέρι είναι δικό τους όταν βλέπουν κάποιον να το χαϊδεύει, ενώ το δικό τους χέρι, το οποίο δεν φαίνεται, χαϊδεύεται επίσης.

Οι μελέτες αυτές αποκαλύπτουν πως η σωματική αντίληψη απαιτεί πληροφορίες από πολλές αισθήσεις – την όραση και την ακοή στην προκειμένη περίπτωση, λέει η Maria Laura Filippetti, διδακτορικός στο Κέντρο για τον Εγκέφαλο και τη Γνωστική Ικανότητα του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.

Για να εξακριβώσουν αν κάτι τέτοιο ίσχυε και στα μωρά, η Filippetti και οι συνεργάτες της εξέτασαν 40 νεογέννητα ηλικίας 12 ωρών έως και τεσσάρων ημερών. Τα μωρά βρίσκονταν στην αγκαλιά του ερευνητή μπροστά από μία οθόνη. Στην οθόνη, ένα βίντεο έδειχνε ένα πινέλο να χαϊδεύει το πρόσωπο του μωρού. Ο ερευνητής χάιδευε κι αυτός με το πινέλο το πρόσωπο του μωρού την ίδια στιγμή, ενώ άλλες φορές καθυστερούσε να το κάνει κατά 5 δευτερόλεπτα.

Έπειτα, τα μωρά έβλεπαν το ίδιο βίντεο αλλά με την εικόνα αναποδογυρισμένη. Και πάλι, ο ερευνητής χάιδευε το πρόσωπό τους ταυτόχρονα με την αναποδογυρισμένη εικόνα ή καθυστερούσε κατά 3 δευτερόλεπτα.

Είναι δύσκολο να εργάζεσαι με τόσο μικρά μωρά, λέει στο LiveScience η Filippetti.

«Είναι δύσκολο από την άποψη της διάρκειας κατά την οποία το μωρό είναι πλήρως ξύπνιο και αντιδρά», λέεει.

Για να καθορίσουν αν τα μωρά συνέδεαν τις πινελιές της οθόνης με αυτές στο δικό τους σώμα, όπως στην ψευδαίσθηση με το λαστιχένιο χέρι, οι ερευνητές υπολόγισαν πόσο χρόνο παρακολουθούσαν τα μωρά την οθόνη σε κάθε περίπτωση. Ο χρόνος παρακολούθησης είναι μία τυπική μέτρηση σε έρευνες που περιλαμβάνουν νεογέννητα, επειδή τα μωρά δεν μπορούν να απαντήσουν σε ερωτήσεις ή να υποδείξουν λεκτικά το ενδιαφέρον τους.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν πως τα μωρά παρακολουθούσαν περισσότερο την οθόνη όταν οι πινελιές συνέβαιναν ταυτόχρονα στο πρόσωπό τους. Αυτό ίσχυε μόνο για τις όρθιες εικόνες – τα μωρά δεν έδειξαν να συνδέουν την αναποδογυρισμένη εικόνα με τον εαυτό τους.

Τα ευρήματα υποδηλώνουν πως τα μωρά γεννιούνται με τους βασικούς μηχανισμούς που χρειάζονται για να αναπτύξουν τη σωματική αντίληψη, αναφέρουν η Filippetti και οι συνεργάτες της στο περιοδικό Current Biology.

«Τα ευρήματα αυτά έχουν σημαντικές προεκτάσεις σχετικά με το πώς αντιλαμβανόμαστε το σώμα μας καθώς αναπτυσσόμαστε», λέει η Filippetti. Ίσως ακόμη σημαντικότερο, προσθέτει, είναι το γεγονός πως μαθαίνουμε πολλά περισσότερα πράγματα σε σχέση με τη φυσιολογική ανάπτυξη, πράγμα που μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τον αυτισμό και άλλες παρόμοιες διαταραχές. Οι έρευνες επάνω στον αυτισμό συχνά επικεντρώνονται σε ανωμαλίες στην ανάπτυξη της κοινωνικότητας, λέει η Filippetti, και γνωρίζουμε λιγότερα σχετικά με το πώς αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους παιδιά με αυτισμό.

Στη συνέχεια, η Filippetti και οι συνεργάτες της ελπίζουν να χρησιμοποιήσουν μη παρεμβατικά εγκεφαλογραφήματα για να καθορίσουν το πώς ανταποκρίνεται ο εγκέφαλος των νεογέννητων σε οπτικά ερεθίσματα, στην προσπάθειά του να αναπτύξει τη σωματική αντίληψη.

πηγή: livescience.com