Πού νιώθετε την αγάπη; Οι επιστήμονες χαρτογραφούν τα συναισθήματά μας

Πώς νιώθετε όταν κρατάτε στην αγκαλιά το παιδί σας; Νιώθετε αυτή τη θαλπωρή, τη ζεστασιά και την αγάπη να κατακλύζει το κορμί σας;

Πώς ήταν όταν ερωτευτήκατε; Είχατε πεταλούδες στην κοιλιά σας ή μήπως η καρδιά σας χτυπούσε ολοένα και πιο γρήγορα;

Μια ομάδα επιστημόνων στη Φινλανδία αποφάσισε να ερευνήσει τα βασικότερα ανθρώπινα συναισθήματα και να τα χαρτογραφήσει στο σώμα μας και τα αποτελέσματα συμφωνούσαν ανεξαρτήτως κουλτούρας.

Οι άνθρωποι που συμμετείχαν στο πείραμα δήλωσαν πως η ευτυχία και η αγάπη ενεργοποιούσε όλο τους το σώμα, ενώ η κατάθλιψη μούδιαζε τα χέρια, τα πόδια και το κεφάλι. Ο κίνδυνος και ο φόβος ενεργοποιούσαν το στέρνο. Ο θυμός πάλι ήταν ένα από τα λίγα συναισθήματα που ενεργοποιούσε τα χέρια.

Οι επιστήμονες ελπίζουν πως το πείραμα αυτό θα βοηθήσει κάποτε τους ψυχολόγους να μπορούν να διαγιγνώσκουν ή και να θεραπεύουν τις διαταραχές διάθεσης.

«Το συναισθηματικό σύστημα του εγκεφάλου μας στέλνει εντολές στο σώμα μας ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε», λέει ο Lauri Nummenmaa, ψυχολόγος από το Aalto University και επικεφαλής της έρευνας.

«Ας υποθέσουμε πως βλέπετε ένα φίδι και αισθάνεστε φόβο», λέει ο Nummenmaa. “Το νευρικό σας σύστημα αυξάνει το οξυγόνο στους μύες και ανεβάζει τον ρυθμό της καρδιάς ώστε να μπορείτε να αντιμετωπίσετε την απειλή. Είναι ένα αυτοματοποιημένο σύστημα. Δεν χρειάζεται να σκεφτούμε κάτι».

Η ιδέα αυτή ήταν γνωστή αιώνες τώρα. Αλλά οι επιστήμονες ακόμη δεν συμφωνούν για το αν αυτές οι αλλαγές στο σώμα μας είναι ξεχωριστές για κάθε συναίσθημα ή αν αυτή η διαδικασία λειτουργεί με τρόπο ώστε το μυαλό μας να μπορεί να διακρίνει συνειδητά τα συναισθήματα.

Για να το εξακριβώσουν αυτό, ο Nummenmaa και η ομάδα του έτρεξαν ένα απλό πείραμα με τη βοήθεια υπολογιστών και 700 εθελοντών από τη Φινλανδία, τη Σουηδία και την Ταϊβάν.

Η ομάδα έδειξε στους εθελοντές δύο ανθρώπινες σιλουέτες και τους είπε να σκεφτούν ένα από τα 14 συναισθήματα: αγάπη, αηδία, θυμό, περηφάνια, κτλ. Οι εθελοντές έπειτα χρωμάτισαν τις περιοχές στο σώμα που θεωρούσαν ότι ενεργοποιούνταν από το συναίσθημα αυτό. Στη δεύτερη σιλουέτα, χρωμάτισαν τις περιοχές που αδρανοποιούνταν όταν ένιωθαν αυτό το συναίσθημα.

«Το πείραμα τους φάνηκε ιδιαίτερα διασκεδαστικό. Έχει πλάκα», λέει ο Nummenmaa. «Οι ερωτήσεις είναι ακόμη στο διαδίκτυο και μπορείτε να το δοκιμάσετε και εσείς». (Αν θέλετε να δοκιμάσετε και εσείς το πείραμα, κάντε κλικ εδώ).

Δεν χρωμάτισαν όλοι το κάθε συναίσθημα με τον ίδιο τρόπο. Αλλά όταν η ομάδα έβγαλε τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα της χαρτογράφησης, προέκυψαν συγκεκριμένα μοτίβα που επαναλαμβάνονταν σε κάθε συναίσθημα. Η ομάδα δημοσίευσε τα ευρήματά της στο Proceedings of the National Academy of Sciences.

Η ομάδα ακόμη δεν γνωρίζει αν τα όσα αισθάνονταν οι συμμετέχοντες αντιστοιχούν στις ψυχολογικές αντιδράσεις που προκύπτουν από κάθε συναίσθημα.

Προηγούμενες έρευνες όμως έχουν δείξει αντιδράσεις του σώματος σε διαταραχές διάθεσης, λέει ο Nummenmaa. «Για παράδειγμα, όταν έχουν κατάθλιψη, πολλές φορές οι άνθρωποι αυτοί αισθάνονται και πόνο στο στήθος».

Υπάρχουν επίσης κάποια στοιχεία που δείχνουν πως αν αλλάξει κανείς τη στάση του σώματός του, μπορεί να αλλάξει τη διάθεσή του.

Ο νευροεπιστήμονας Antonio Damasio, που συμμετείχε στην έρευνα, λέει πως είναι «ενθουσιασμένος» με τα ευρήματα του Nummenmaa επειδή υποστηρίζουν περισσότερο αυτό που λέγεται εδώ και χρόνια: Το κάθε συναίσθημα ενεργοποιεί ένα συγκεκριμένο μέλος του σώματός μας, και η αντίληψη αυτών των μοτίβων από το μυαλό μας μπορεί να μας βοηθήσει να διακρίνουμε αυτό το συναίσθημα.

«Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τα συναισθήματα ως κάτι που σχετίζεται με κάποιον άλλον», λέει ο Damasio, καθηγητής στο University of Southern California. «Ωστόσο, τα συναισθήματα έχουν επίσης να κάνουν και με το περιβάλλον μας – με τις απειλές και τις ευκαιρίες μας». Σε αυτές τις περιπτώσεις, λέει ο Damasio, χρειάζεται να είναι ενήμερο για τα όσα αισθανόμαστε τόσο το σώμα μας όσο και το πνεύμα μας.

πηγή: npr.org