Μάχη της μαμάς με το παιδί για να φάει φρούτα ή μήπως μάχη της μαμάς με τον… εαυτό της;

γράφει ο Νίκος Τσούλκας

Πτυχιούχος διαιτολόγος/διατροφολόγος, CNP-method

www.tsoulkas-cnp.gr

Αγαπητή μαμά,

Ελπίζω να ξεκουράστηκες το καλοκαίρι και  να είσαι έτοιμη για ένα καινούργιο χειμώνα ο οποίος αναπόφευκτα θα έχει χαρές, λύπες,  δυσκολίες κι εκπλήξεις ευχάριστες και δυσάρεστες, όπως όλες οι στιγμές του ανθρώπου σε αυτό τον πλανήτη. Ένας παράγοντας που σίγουρα θα σε απασχολήσει και φέτος είναι η διατροφή του κανακάρη σου ή της αγαπημένης σου κορούλας.

Στο γραφείο βλέπω συχνά γονείς πανικόβλητους σχετικά με τη διατροφή των παιδιών τους. Οι πιο συχνές ερωτήσεις που δέχομαι είναι οι εξής: Τι πρέπει να φάει ένα παιδί; Γιατί το παιδί μου δεν τρώει λαχανικά; Γιατί το παιδί μου θέλει να τρώει συνέχεια γλυκά; Γιατί το παιδί μου απεχθάνεται τα φρούτα; Γιατί το παιδί μου δεν πειθαρχεί;

Αγαπητή μαμά,

 θα προσπαθήσω να μειώσω το άγχος σου δίνοντας σου μια κατεύθυνση  για το πώς να κινηθείς,  ώστε φέτος να μην σε απασχολήσει άλλο αυτό το θέμα για να έχεις χρόνο κι ενέργεια να σκεφτείς και τον εαυτό σου που πολλές φορές θυσιάζεις στο βωμό της «σωστής μητρότητας».

Είναι γνωστό ότι η διατροφή επηρεάζει το βάρος και την υγεία του παιδιού αλλά και καθορίζει το μελλοντικό βάρος του ατόμου στην εφηβική και μετέπειτα  στην ενήλικη ζωή. Για αυτό κι εσύ αγχώνεσαι. Δεν χρειάζεται άγχος. Αρκούν η γνώση και η ψυχραιμία. Αλλά για να μη μακρηγορώ,  ας ξεκινήσουμε ξεκαθαρίζοντας ένα βασικό σημείο.

Το παιδί μιμείται πράξεις και συναισθήματα.

Στον εγκέφαλο μας υπάρχουν περιοχές που μπορούν να κατανοήσουν τα συναισθήματα ενός άλλου ανθρώπου και λέγονται κατοπτρικοί νευρώνες. Δηλαδή το παιδί σου, χωρίς εσύ να του πεις λέξη, μπορεί να καταλάβει αν είσαι αγχωμένη ή αν βασανίζεσαι ή αν νιώθεις χαρούμενη.  Στη συνέχεια το παιδί συνδυάζει το συγκεκριμένο συναίσθημα με το πλαίσιο στο οποίο εκδηλώνεται.  Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι αν εσύ είσαι αγχωμένη την ώρα που τρως ή μιλάς για «καλή διατροφή» μεταφέρεις το άγχος στο παιδί και αυτό μπορεί να νομίσει ότι το να τρώει κανείς «σωστά», δηλαδή να προτιμά φρούτα, λαχανικά και να αποφεύγει τα γλυκά, είναι μια βασανιστική διαδικασία, ένας Γολγοθάς.

Αντίθετα,  αν του προσφέρεις τρισευτυχισμένη μια μπάλα παγωτό, το παιδί θα συνδυάσει τα συναισθήματα χαράς κι ικανοποίησης  με το τρόφιμο και θα το θεωρήσει κάτι παραπάνω από ένα νόστιμο σνακ.

Η μάχη του γονιού με το παιδί για να φάει φρούτα δεν είναι υπαρκτή, λοιπόν!

Δεν υπάρχει μάχη ανάμεσα στη μαμά και στο παιδί για να φάει φρούτα.. κι αυτό είναι αλήθεια!

Η μάχη γίνεται στο κεφάλι της μαμάς με τον ίδιο της τον εαυτό. 

Δηλαδή μπορεί μια φιλόδοξη μητέρα να σκεφτεί το εξής: «θα καταφέρω να είμαι καλή μητέρα και να μάθω στο παιδί μου να τρώει φρούτα και να αποφεύγει τα γλυκά ή θα αποτύχω και το παιδί μου θα γίνει ένας υπέρβαρος έφηβος , θα στιγματιστεί από τον κοινωνικό του περίγυρο και εγώ θα θεωρούμαι υπεύθυνη;»

Όλη αυτή η «μάχη» από το κεφάλι της μαμάς μεταφέρεται στον έξω κόσμο και το παιδί όχι μόνο αντιλαμβάνεται το άγχος και τις αμφιβολίες της μητέρας του,  αλλά τα συνδέει με τη διαδικασία της διατροφής για τον ίδιο του τον εαυτό.  Άρα τι πρέπει να κάνει μια μητέρα, ώστε να περάσει αναίμακτα το μήνυμα της υγιεινής διατροφής στο παιδί της;

Είναι σημαντικό να κατανοηθεί ότι το παιδί μαθαίνει αντιγράφοντας συμπεριφορές και όχι με θεωρίες. Π.χ. αν μια μαμά δεν τρώει ποτέ φρούτα μπροστά στο παιδί της,  το παιδί της είναι πιθανόν να μη θέλει να φάει φρούτα. Αν μια μητέρα λύσει το θέμα της διατροφής για τον ίδιο της τον εαυτό, θα περάσει  και στο παιδί το μήνυμα  ότι το φαγητό είναι  απόλαυση  αλλά κι ένας τρόπος να είναι κανείς υγιής. Δεν είναι λοιπόν  μόνο απόλαυση, αλλά δεν είναι ούτε  ένας αγώνας για την επιτυχία ή την  αποτυχία.  Αυτός ο τρόπος σκέψης, απαλλαγμένος από άγχος, ενοχές, αγωνία και άλλα αρνητικά συναισθήματα είναι το κλειδί. Έτσι μόνο θα σταματήσει ο «πόλεμος»  στο μυαλό της μητέρας και το παιδί αβίαστα θα αντιγράψει από αυτήν υγιείς συμπεριφορές και επιλογές.

Συνοψίζοντας τα παραπάνω:

Η μητέρα πρέπει να ξεπεράσει τις δικές της αγωνίες, προβολές, ενοχές, παρεξηγήσεις με το φαγητό,  ώστε να επικοινωνήσει στο παιδί της μια ορθή διατροφική προσέγγιση.

Στο σημείο αυτό ας αναφέρουμε κάτι πολύ σημαντικό, για το αιώνιο άγχος της μαμάς: ΤΑ ΓΛΥΚΑ!

Αγαπητή μαμά,  πρέπει να ξέρεις ότι το παιδί σου δεν νιώθει ότι στερείται τα γλυκά, τα μπισκότα ή όποια άλλη «απαγορευμένη» λιχουδιά,  εκτός αν εσύ και η γιαγιά του μάθετε ότι υπάρχουν και αυτές οι τροφές.  Πολλές φορές εισάγουμε στη διατροφή του παιδιού μας τα «απαγορευμένα», χωρίς καν το παιδί να τα έχει ζητήσει. «Μεγάλωσε πια, καλοκαίρι είναι, ας φάει κι ένα παγωτάκι!» λέμε για το τρίχρονό μας και του ανοίγουμε τις πύλες του δελεαστικού κόσμου των γλυκών! Η εντύπωση ότι το παιδί σου θα μεγαλώσει μέσα στη στέρηση, αν δεν φάει από μικρό αυτό το παγωτάκι,  προέρχεται από το αίσθημα στέρησης που επέβαλες στον εαυτό σου νεότερη ακολουθώντας λάθος δίαιτες ή απόπειρες αδυνατίσματος.  Η αλήθεια είναι ότι το παιδί που δεν έχει δοκιμάσει  σοκολάτα ποτέ, δεν θα την αναζητήσει και δεν θα νιώσει ότι τη στερείται. 

Και εδώ λοιπόν, έχουμε να κάνουμε με τις πεποιθήσεις που έχει η μαμά για το φαγητό και τις οποίες αθέλητα μεταδίδει στα μικρά της.

Βασικές συμβουλές για απόλαυση και υγεία χωρίς άγχος και ενοχές στο πιάτο μας

• Ποια διατροφή πρέπει να ακολουθεί ένα παιδί;

Ποιες είναι λοιπόν οι υγιείς επιλογές; Η απάντηση είναι πολύ απλή: ό,τι υπάρχει στη φύση για τον ενήλικα άνθρωπο υπάρχει και για το παιδί του, δηλαδή κρέας, κοτόπουλο, ψάρι, φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, ξηροί καρποί και γαλακτοκομικά.

• Προσφέρεται στο παιδί σας το καλύτερο δυνατό αλλά…  ελέγξτε μόνο ότι μπορείτε να ελέγξετε

Η διαμόρφωση υγιούς διατροφικής συμπεριφοράς, επηρεάζεται από  το περιβάλλον. Ως περιβάλλον εννοώ  4 περιοχές:

1^ο  το σπίτι

Στο σπίτι καλό είναι να μην υπάρχουν γλυκά, μπισκότα ή άλλες  επιβαρυντικές λιχουδιές,  διότι το παιδί αναπόφευκτα θα τα ζητήσει, γιατί πολύ απλά έχουν ωραία γεύση. Το αποτέλεσμα θα είναι να συνηθίσει να τρώει τέτοια σκευάσματα και φυσικά να τα προτιμά από τα άλλα τρόφιμα, που δυστυχώς δεν έχουν τόσο έντονη και δελεαστική γεύση,  για να χορτάσει.

2^ο  η γιαγιά- κοντινοί συγγενείς

Η γιαγιά είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο που δεν μπορεί να αναλυθεί εδώ και είμαι σίγουρος ότι κάθε μαμά έχει και η ίδια πολλές ιστορίες να πει! Καλό φυσικά είναι να την κάνετε να πάει με τα νερά σας, όσο κι αν αυτό φαντάζει άθλος!

3^ο   το σχολείο 

Στο σχολείο το παιδί καλό είναι να παίρνει σπιτικά σάντουιτς, φρούτα, ξηρούς καρπούς, αποξηραμένα φρούτα και μπάρες δημητριακών που φτιάχτηκαν στο σπίτι (δες συνταγές στο διαδίκτυο). Αν το παιδί είναι χορτάτο, έχει λιγότερες πιθανότητες να δοκιμάσει  κάτι που δεν του είναι απαραίτητο, π.χ. σοκολάτα  ή μπισκότα από άλλο παιδί.

4^ο  επίσκεψη σε φίλο/ συμμαθητή ή πάρτι

Φροντίστε το παιδί σας να έχει φάει προηγουμένως, ώστε να μην καλύψει την πείνα του με τυχόν  τροφές που δεν ανήκουν στις πρώτες επιλογές της οικογένειάς σας.

Τέλος, πέρα από την αντίληψη που έχει μια μαμά για την προσωπική διατροφή της  και το σωστό περιβάλλον, εξίσου σημαντικό ρόλο παίζουν οι δραστηριότητες που έχει ένα παιδί, ο τρόπος μαγειρέματος και οι φράσεις που επιλέγει μια μητέρα για να μιλήσει στο παιδί σχετικά με το φαγητό. Για τα θέματα αυτά έχουμε πολλά να πούμε και θα τα αναλύσουμε σε άλλο άρθρο.

Αγαπητή μαμά,

 ελπίζω να κατατοπίστηκες  ως προς ποια κατεύθυνση να κινηθείς. Φυσικά θα υπάρχουν δυσκολίες αλλά ξέρεις εσύ.. δεν το βάζεις κάτω εύκολα! καλή επιτυχία!

φιλικά,

Νίκος